Με ένα εκτενές ρεπορτάζ/ ντοκυμανταίρ, το κρατικό κανάλι της Λευκορωσίας – κοντά στην κυβέρνηση όπως όλα τα κρατικά κανάλια- απάντησε χθες αναλυτικά και με σοβαρά στοιχεία, στο αφήγημα της Δύσης περί «αεροπειρατείας» από τις αρχές της Λευκορωσίας και περί του «διωκόμενου ακτιβιστή δημοσιογράφου» Ρομάν Προτασέβιτς, με τον ίδιο τον Προτασέβιτς ως πρώτο βιολί… Το ρεπορτάζ συνοδεύεται, πέρα από τις δηλώσεις του ίδιου του Προτάσεβιτς στις λευκορωσικές αρχές, από εμπεριστατωμένα στοιχεία, αποδείξεις, βίντεο από την άφιξη του αεροπλάνου της Ryanair στη Λευκορωσία, διαλόγους με τον πιλότο, και όσα κατέγραψαν οι κάμερες του αεροδρομίου κατά την άφιξη του, κονιορτοποιώντας τις δυτικές κατασκευές. Σημερινά δημοσιεύματα φέρουν τον Προτάσεβιτς να «έχει βασανισθεί» για να μιλήσει, αλλά πλην των σημαδιών από τις χειροπέδες στα χέρια του – ε, συνελήφθη… – , δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να συνηγορεί σε κάτι τέτοιο. Να θυμίσουμε ότι μιλάμε για έναν νέο άνδρα ο οποίος έχει τραυματιστεί σε μάχες κατά τη συμμετοχή του σε φασιστικά ουκρανικά τάγματα, προ ετών, και δεν μπορεί κανείς να τον θεωρήσει «άπειρο».
Η παρουσία του στο βίντεο δεν είναι ούτε παρουσία αντιστασιακού πολιτικού ακτιβιστή ούτε καν ανθρώπου που ανησυχεί, καθώς μιλάει. Ούτως ή άλλως, το ζητούμενο είναι αν λέει την αλήθεια. Και, οι δηλώσεις του ίδιου του Προτάσεβιτς δίνουν το στίγμα εν ψυχρώ ομολογίας του μέλους μιας καθόλου συνειδητής αντιπολίτευσης, όπως και την απόφασή της να ανέλθει στην εξουσία, ακόμη και αν χρειαστεί να καταδικάσει τον λευκορωσικό λαό σε κακουχίες.
Στις δηλώσεις του, ο Προτάσεβιτς εμφανίζεται, κατ’ αρχήν, ως μεταμελημένος νεοναζί. Συγκεκριμένα, χαρακτηρίζει «λάθος» και εκφράζει τη λύπη του για την ένταξη του στις παρακρατικές νεοναζιστικές μονάδες «Αζόφ» της Ανατολικής Ουκρανίας το 2014. Ζητάει επίσης από την κυβέρνηση Λουκασένκο να μην τον παραδώσει στην λεγόμενη Λαϊκή Δημοκρατία του Λουγκάνσκ, όπου καταζητείται για εγκλήματα και επιθέσεις κατά αμάχων. Μιλάει για το ρόλο του ως ενδιάμεσου μεταξύ της «Γουαϊδό» της Λευκορωσίας, Σβετλάνας Τιχανόφσκαγια, και ομάδων που επιδιώκουν, με κάθε μέσο, την ανατροπή της κυβέρνησης Λουκασένκο και εξηγεί πόσο καλή συνεργασία είχε με την ηγέτιδα της αντιπολίτευσης εδώ, στην Αθήνα.
Κι εδώ αρχίζει το πολύ ενδιαφέρον και έχον σχέση με την πτήση: Ο ίδιος αποδίδει ευθύνες για την προσγείωση του αεροσκάφους και το τηλεφώνημα περί βόμβας στον Ντανίλ Μπογκντανόβιτς, κεντρικό πρόσωπο της αντιπολίτευσης και βασικό συνεργάτη της Τιχανόφσκαγια. Λέει μάλιστα ότι, επειδή τσακώθηκαν στην Αθήνα, ο Μπογκντανόβιτς του την είχε στημένη, ότι γνώριζε ακριβώς που και πότε θα πάει και γι’ αυτό, όταν βρήκε την ευκαιρία, τον παρέδωσε στις αρχές της Λευκορωσίας. Τον είχε μάλιστα ενημερώσει ο ίδιος ο Προτασεβιτς 40 λεπτά πριν την πτήση του, για τα στοιχεία της.
Ο Προτάσεβιτς, που εμφανίζεται πάντα ήρεμος, καπνίζοντας, με τη μάσκα του εκ δεξιών, και μια χαρά στην υγεία του, καταγράφει επίσης τις διαφωνίες στο εσωτερικό της αντιπολίτευσης και δηλώνει ότι κατάλαβε πως «πάνε να τον μπλέξουνε σε βρώμικα πολιτικά παιχνίδια».
Λέει ακόμη ότι, σε πολύωρη συνάντηση στην Αθήνα, εξήγησε στους συνομιλητές του, την Τιχανόφσκαγια και τον Μπογκντανόβιτς, ότι σήμερα δεν υπάρχουν οι συνθήκες για την ανατροπή του Λουκασένκο. «Σήμερα δεν υπάρχει ακτιβιστικό ρεύμα και δεν μπορεί να υπάρξει, τους είπα, πρέπει να περιμένουμε οικονομικές δυσκολίες». Δηλαδή, ο μόνος τρόπος να πιεστεί ο λαός της Λευκορωσίας σε αυτή την κατεύθυνση, της ανατροπής του Λουκασένκο, είναι να πεινάσει – δηλ., να ασκηθούν οι βάρβαρες κυρώσεις από την ΕΕ.
Η εμφανιζόμενη από τα δυτικά μέσα ως απλή ακτιβίστρια και σύντροφος του, Σοφία Σαπέργκα, είναι ένα ακόμη πρόσωπο που μπαίνει στο κάδρο, καθώς ο Προτασεβιτς την «δίνει» στις αρχές ως κεντρικό πρόσωπο τόσο στην οργάνωση «έξωθεν οργανωμένων μαζικών ταραχών», όσο και στις δημοσιοποιήσεις προσωπικών στοιχείων κυβερνητικών αξιωματούχων και των οικογενειών τους, και των ανήλικων παιδιών τους, με στόχο τον εκφοβισμό τους. Τα στοιχεία αυτά φέρεται να επιβεβαιώνονται από το υλικό που βρέθηκε στον υπολογιστή της Σαπέργκα, και αποκαλύπτει λεπτομέρειες για την προσωπική ζωή περίπου 80 κυβερνητικών στελεχών και των οικογενειών τους.
Στα στοιχεία που παρατίθενται για να γίνει σαφές ότι το όλο σκηνικό είναι στημένο, παρατίθενται εικόνες από τις κάμερες του αεροδρομίου, με χρονοσήμανση, που αποδεικνύουν ότι η Τιχανοφσκαγια δημοσίευσε ανακοίνωση περί σύλληψης του Προτάσεβιτς πέντε λεπτά πριν τελειώσει ο τελωνειακός έλεγχος. Είναι εμφανές και καταγραμμένο ότι ο Προτάσεβιτς όχι μόνο δεν είχε συλληφθεί, αλλά ότι βγήκε τελευταίος από το αεροπλάνο, μπήκε κανονικά στο λεωφορείο, για να μεταβεί στον έλεγχο, μαζί με όλο τον κόσμο, κι ενώ περιμένει στην ουρά με όλους τους υπόλοιπους, ο σύμβουλος της Τιχανόφσαγια, Φρανάκ Γιατζόρκα, αρχίζει να διαδίδει ότι η προσγείωση έγινε για να τον συλλάβουν. Μάλιστα, στο σχετικό τουίτ, παραθέτει φωτογραφία του Προτάσεβιτς μέσα από το λεωφορείο, όπου δεν τον κρατά κανείς, την οποία, όπως αναφέρεται, έβγαλε η σύντροφος του και έστειλε στον Γιατζόρκα.
Μισή ώρα μετά το συγκεκριμένο τουίτ, ο Προτασεβιτς εμφανίζεται στο βίντεο να περνάει κανονικότατα από τον έλεγχο.
Περί της «αεροπειρατείας» και το ελληνικό ενδιαφέρον
Στο ρεπορτάζ εμφανίζεται και μιλά ο Ιγκορ Γκολούμπ, διοικητής της πολιτικής αεροπορίας της Λευκορωσίας, ο οποίος δίνει συγκεκριμένα στοιχεία, συνομιλίες και δεδομένα, για τη συγκεκριμένη πτήση.
Αναφέρει ότι στον πιλότο της Ryanair έγινε απλώς σύσταση να προσγειωθεί στο Μινσκ και ότι η απάντηση του πιλότου ήρθε 14 λεπτά μετά την ενημέρωση του για την απειλή βόμβας. Ο πιλότος αποδέχθηκε και άλλαξε πορεία μόλις δύο λεπτά (είκοσι με τριάντα χιλιόμετρα) πριν περάσει τα σύνορα της Λευκορωσίας. οι Λευκορώσοι έχουν ζητήσει αντίγραφο των συνομιλιών του με την Ryanair, με την οποία όφειλε να συζητήσει – ενημερώσει και δεχθεί οδηγίες- αλλά η Ryanair δεν το έχει παραχωρήσει.
Τα ημεηλ με την απειλή τα έλαβαν και στη Λιθουανία, επίσης, ενημερώνει. Ο διευθυντής εγκληματολογικού της Λιθουανίας επιβεβαιώνει ότι έχουν λάβει σχετική ηλεκτρονική επιστολή αλλά χαρακτηρίζει απόρρητο το περιεχόμενο και δεν την δίνει στη δημοσιότητα. Ομοίως, και Αθήνα έχει αρνηθεί να δώσει στοιχεία και να απαντήσει αν έλαβε σχετική ειδοποίηση και πότε.
Η συνοδεία από το πολεμικό αεροσκάφος επιβάλλεται από τα διεθνή πρωτόκολλα όταν μπορεί να υπάρξει πρόβλημα επικοινωνίας, ώστε ακριβώς να διευκολύνει. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η Λευκορωσία χειρίστηκε την υπόθεση ακριβώς όπως προβλέπουν τα διεθνή πρωτόκολλα καθ’ όλα, σε περίπτωση απειλής βόμβας.
Ένα άλλο ψεύδος που καταδεικνύεται, το οποίο μάλιστα ξεκίνησε από την Ryanair, όταν αυτή θυμήθηκε να σπάσει τη σιωπή της, είναι ότι «στο αεροσκάφος υπήρχαν πράκτορες», Να θυμίσουμε εδώ, όπως έχει γίνει ήδη γνωστό, και καταγράφεται και στο ρεπορτάζ, η Λευκορωσία δεν είχε καμμία πρόσβαση στη λίστα επιβατών. Αντιθέτως, σε αυτήν είχαν πληροφορίες πρόσβαση η Αθήνα και η Λιθουανία.
Πέραν τούτου, εκτός του ζεύγους των αντιπολιτευομένων που συνελήφθησαν, στο Μινσκ παρέμειναν τρεις ακόμη επιβάτες, ο ένας εκ των οποίων Έλληνας, παντρεμένος με λευκορωσίδα, ο κος Ιάσονας Ζήσης και ένα ζευγάρι λευκορώσων, οι οποίοι μιλούν στην κάμερα – ο κος Ζήσης δεν εμφανίζεται, αλλά εμφανίζεται η σύζυγος του, η οποία και μιλά για τη συμπεριφορά του Προτάσεβιτς εντός του αεροσκάφους, από τη στιγμή που ανακοινώθηκε ότι θα γίνει υποχρεωτική προσγείωση, με βασικότερο στοιχείο την συνεχή επαφή του με κάποιους μέσω του υπολογιστή του.
υγ Θα προτείναμε στους τρεις πολίτες που χαρακτηρίστηκαν πράκτορες από τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Ryanair, να σκεφθούν αν θέλουν να καταφύγουν στη δικαιοσύνη, για τη συκοφαντική δυσφήμιση.
*Ευχαριστίες στον αναγνώστη μας Ιωνα Εωσθινό, για τη μετάφραση από τα ρώσικα.