του Θάνου Καμήλαλη

Μπορούμε δηλαδή να ορίσουμε αυτήν τη σχέση πολιτικής και επιστήμης σε τρεις φάσεις. Η πρώτη είναι την περασμένη άνοιξη, η δευτερη το καλοκαίρι – φθινόπωρο και η τρίτη τώρα. Τα προβλήματα ξεκινούν προφανώς όταν το ζήτημα της πανδημίας άρχισε να γίνεται πιο σύνθετο από το «κλεινομαστε όλοι σπίτια μας τρομοκρατημένοι από τον φόβο». Τότε, βδομάδα με τη βδομάδα, ξεκίνησε και η κατρακύλα στην επιστημοσύνη. Ο Τσιόδρας δήλωνε το φθινόπωρο ότι «είναι αδύνατον να επενδύσουμε σε λεωφορεία». Ο Μαγιορκίνης έκανε εκείνα τα γελοία γραφήματα για τα παιδιά στις τάξεις των 25 ατόμων (η φράση μαγιορκίνειο γράφημα θα μπορούσε να μπει δίπλα σε έννοιες όπως πυθαγόρειο θεώρημα). Τότε τα δύο «άκρα», επιστήμης και πολιτικής, ήταν σε μια δυστυχή αρμονική σύμπλευση. Παρόμοια δήλωση για τα λεωφορεία κάνει την ίδια περίοδο με τον Σωτήρη και ο Κυριακος Μητσοτάκης, λέγοντας, «τι να κάνουμε να τα γεννήσουμε;».

Καθώς οι διακριτοί ρόλοι είχαν προ πολλού διαραγεί, το μεγάλο εγκληματικό λάθος έρχεται νομοτελειακά, με θύμα τη Θεσσαλονίκη. Έχουν προηγηθεί άλλα μικρότερα, όπως τα ελάχιστα τεστ, που φέρνουν ελάχιστα επιβεβαιωμένα κρούσματα τον Οκτώβριο, παρά το γεγονός ότι υπάρχει το εργαλείο της έρευνας του ΑΠΘ στα λύματα, που προειδοποιεί. Τα στοιχεία όμως, καθώς τεστ φανερά δεν γίνονται, βγάζουν μόλις δύο κρούσματα στις 5 Οκτωβρίου, 6 κρούσματα στις 12 Οκτωβρίου, 181 στις 21 Οκτωβρίου. Σύμφωνα με παραδοχή του Άδωνη Γεωργιάδη, οι λοιμωξιολόγοι (ή έστω σκέτο, λοιμωξιολόγοι, σύμφωνα με τις διευκρινίσεις του) εισηγούνται μέτρα στην πόλη, η κυβέρνηση καθυστερεί λόγω των εορτασμών του Αγίου Δημητρίου «από σεβασμό στην παράδοση, στην Ορθοδοξία στην πίστη». Ένας μήνας που έχουν πάει όλα λάθος ολοκληρώνεται και η πόλη έκτοτε μετράει εκατοντάδες νεκρών.

Έχουμε επισημάνει, στο TPP, επανειλημμένα, το πόσο επικίνδυνη είναι αυτή η ολοκληρωτική παράδοση της επιστήμης στην πολιτική, ειδικά για την πολύ μεγάλη μάζα του πληθυσμού που πιστεύει στην επιστήμη και βλέπει εκπροσώπους της να μην εμφανίζονται αντάξιοι αυτής της εμπιστοσύνης. Το ίδιο δηλαδή που συμβαίνει τώρα με την πίστη στα εμβόλια, που κινδυνεύει από τις φρούδες ελπίδες για τις ποσότητες και την μετατροπή αυτού του υπερπολύτιμου αλλά όχι μοναδικού εργαλείου αντιμετώπισης της πανδημίας σε μία θρησκεία στην οποία δεν χωράει κριτική ως προς το πότε και το πώς.

Κι ενώ θα περίμενε κανείς ότι η αποτυχία στο δεύτερο κύμα θα έκανε την κυβέρνηση να συμμορφωθεί και να αναβαθμίσει την επιστημονική άποψη, συμβαίνει πλέον το αντίθετο. Ίσως η απόφαση για την επαναφορά των σκληρών περιορισμών και το νέο αλαλούμ στις δηλώσεις και τα μέτρα, να αντιμετωπίζεται από αρκετούς με κάποια «απάθεια» ή «ανοσία». Συνήθεια οι πολλές δεκάδες νεκρών, συνήθεια το κλείδωμα σπίτι και οι παλινωδίες μίας κυβέρνησης εκτός τόπου και μίας υποβαθμισμένης Επιτροπής. Αλλά από υποβαθμισμένοι και έυκολο άλλοθι (όπως με τη δήθεν εισήγηση της Επιτροπής Προστασίας της Δημόσιας Υγείας για το Πολυτεχνείο, που δεν υπήρξε ποτέ), οι ειδικοί έγιναν πλέον διακοσμητικοί. Η κυβέρνηση δεν περίμενε καν να συνεδριάσουν οι λοιμωξιολόγοι πριν ανακοινώσει τα νέα μέτρα αυτής της εβδομάδας, ενώ μεταξύ τους δεν συμφωνούν ούτε για τους όρους του ανοίγματος των σχολείων, ούτε έχει υπάρξει εισήγηση για το τι θα συμβεί με τα καταστήματα από Δευτέρα. Το απόλυτο χάος.

Την ίδια στιγμή που λαμβάνονται υγειονομικά μέτρα και εξετάζονται ανοίγμα «με εντολή Μητσοτάκη», δημοσιογραφικές διαρροές εμφανίζουν το «τοτέμ» των λοιμωξιολόγων, τον Τσιόδρα, να είναι συνεχώς «ενοχλημένος», λες και είναι πολιτικός που έμεινε εκτός του ανασχηματισμού. Άλλα δημοσιεύματα μιλούν για έντονο κλίμα εντός της Επιτροπής, με τα μέλη τους να μαθαίνουν αποφάσεις από την τηλεόραση, ενώ επιστήμονες προσπαθούν σε τηλεπαράθυρα να δικαιολογήσουν αποφάσεις που ανακοινώνονται ερήμην τους, σαν πολιτικοί που προσπαθούν να δικαιολογήσουν αποφάσεις συγκεκριμένων οικονομικών συμφερόντων από πάνω τους. Το αποτέλεσμα είναι προβλέψιμα γελοίο. Αυτήν τη φορά, σημειώνεται, δεν υπήρχε ούτε καν η ψευδής επίκληση από την κυβέρνηση στις «εισηγήσεις των ειδικών». Πέσαμε ακόμα ένα επίπεδο. Δηλαδή πλέον, έχουμε πολιτικούς που υποδύονται τους επιστήμονες και επιστήμονες που υποδύονται τους πολιτικούς.

Το ακόμα χειρότερο είναι ότι όλη αυτή η κατάσταση δεν δείχνει να νοιάζει και κανέναν θεσμικό παράγοντα σοβαρά. Στη διαχείριση της πανδημίας η Ελλάδα θυμίζει πλέον failed state, καθώς κανένας από τους παράγοντες που έχουν λόγο στο ζήτημα του Covid δεν μπορεί να επιτελέσει τον ρόλο του (κατάσταση που ήδη φαίνεται στην πορεία του εμβολιαστικού προγράμματος). Έχει γίνει κατάχρηση του lockdown με καταστάσεις όπως το SMS για να πας μέχρι το περίπτερο και την απαγόρευση μετά τις 9, η ύφεση θα είναι τεράστια, στους νεκρούς τους δεύτερου κυματος εδραιωθήκαμε ψηλα στις τραγικές κατατάξεις, νεοδημοκράτες χίμηξαν στα εμβόλια χωρίς κανέναν έλεγχο και ντροπή, μπροστά από υγειονομικούς, πολιτική διαφάνεια δεν υφίσταται και δικαιώματα όπως του συνέρχεσθαι βασίζονται στο πώς θα ξυπνήσει ο Χρυσοχοϊδης εκείνο το πρωί. Παράλληλα, ο κόσμος βλέπει συνεχώς επιδείξεις ανεμελιάς από τις ελίτ, από την Πάρνηθα μέχρι και ανθυποσελέμπριτις και «σκληρά προπονούμενα αθλητικά πρότυπα» στο Ντουμπάι. Ζητήματα όπως ενίσχυση του ΕΣΥ ώστε να αποφευχθεί η κατάρρευση των υγειονομικών και επιτέλους τα μαζικά τεστ έχουν φύγει εκτός της όποις συζήτησης γινόταν πριν.

Όπως φάνηκε πλέον και στον ανασχηματισμό, η πανδημία δεν νοιάζει ουσιαστικά την κυβέρνηση. Περισσότερη σημασία έχει να μπει ο Χατζηδάκης στο υπουργείο Εργασίας για να ψηφίσει τη 10ωρη εργασία, ο θεματοφύλακας κατά της Αριστερας, Μάκης «το Τσεκούρι» Βορίδης, στο Εσωτερικών, όσοι περισσότεροι της κοινοβουλευτικής ομάδας στη κυβέρνηση για να μη γκρινιάζουν, να κάτσει ήσυχος ο Σαμαράς και να έχουμε και έναν ανοιχτά ομοφυλόφιλο υφυπουργό για να γράφουν οι φιλελέ και ακρωκεντρώοι οπαδοί στα σόσιαλ. Για την πανδημία το σχέδιο είναι καραντίνα σε διάφορες μορφές μέχρι την άνοιξη, μετά χαλάρωση με τον καλό καιρό και το καλοκαίρι ελπίζουν να έχουν εμβολιάσει σημαντικό μέρος του πληθυσμού. Και σκληρό, πολύ σκληρό λεκτικό «πόλεμο» με τους αντιεμβολιαστές για τα εμβόλια που δεν έχουμε ακόμα.

Για τα επιμέρους, θα βλέπει «τα επιδημιολογικά δεδομένα» ο Μητσοτάκης, θα διαρρέει δυσαρέσκεια ο Τσιόδρας και επιστήμονες θα χάνουν όλο και περισσότερο τη σοβαρότητά τους προσπαθώντας να ανταγωνιστούν σε τηλεπαράθυρα τον Άδωνη Γεωργιάδη. Το 2021 δεν θα γίνει από μόνο του καλύτερο από την προηγούμενη χρονιά.