Στο στούντιο του TPP υποδεχτήκαμε την Βαγγελιώ Σωτηροπούλου, μέλος του BDS - Greece, το οποίο υπάγεται σε ένα διεθνές κίνημα με πρωτεργάτη τον ίδιο τον παλαιστινιακό λαό και με στόχο την οικονομική αποδυνάμωση μέσω του μποϊκοτάζ του κράτους απαρτχάιντ του Ισραήλ, ως μοχλό πίεσης για την απελευθέρωση της Γάζας. Όπως εξηγεί το BDS δεν έχει απλώς ως στόχο την «ηθική αποχή» από προϊόντα φιλοϊσραηλινών κολοσσών. Αντιθέτως, έχει μεθοδευμένη στόχευση μέσω οργάνωσης ενός παγκόσμιου δικτύου, σημειώνοντας μεγάλες επιτυχίες. Το Carrefour, είδε πτώση 50% στα καθαρά του κέρδη, ενώ αποχώρησε από δύο χώρες. Τα McDonalds, τα οποία συνηθίζουν να δωρίζουν happy meals στους σφαγείς του IDF, έχασαν 7 δισεκατομμύρια δολάρια. Στόχος ακόμη είναι να «χτυπηθούν» οι μορφές κανονικοποίησης του απαρτχάιντ, αφού το κράτος σφαγέας «ξεπλένεται» από τα φώτα αθλητικών διοργανώσεων, όπως η FIFA και μουσικών διαγωνισμών, όπως η Eurovision.
Συνέντευξη στις Ηλιάνα Ζερβού & Νεκταρία Ψαράκη
Όπως εξηγεί αρχικά η Βαγγελιώ το BDS «είναι ένα παγκόσμιο κίνημα, που ξεκίνησε το 2005 από 170 παλαιστινιακά συνδικάτα, πολιτικά κόμματα, δίκτυα προσφύγων, γυναικείες οργανώσεις, επαγγελματικές ενώσεις, λαϊκές επιτροπές αντίστασης και άλλους οργανισμούς της κοινωνίας των πολιτών της Παλαιστίνης». Δηλαδή, διευκρινίζει ότι πρόκειται για «κάλεσμα που κάνει η ίδια η παλαιστινιακή κοινωνία απέναντι στον κόσμο για να βοηθήσει την υπόθεσή της».
Το BDS είναι πρωτοβουλία και κάλεσμα του παλαιστινιακού λαού
Πιο αναλυτικά, λοιπόν, ο Παλαιστινιακός λαός μας καλεί να πιέσουμε με μη βίαια μέσα ώστε εταιρείες, οργανισμοί, θεσμοί, φορείς να διακόψουν τη συνεργασία με θεσμούς του ίδιου του ισραηλινού κράτους και θεσμούς η οργανισμούς που χρηματοδοτούνται και έχουν σχέσεις με το Ισραηλινό κράτος, γεγονός που τις καθιστά, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, συνένοχες στο απαρτχάιντ, στη γενοκτονία, στην κατοχή και κάθε έγκλημα που συντελείται στη ματωμένη Γάζα.
«Είναι δηλαδή μια προσπάθεια να τιμωρηθεί ή συνενοχή» σημειώνει η Βαγγελιώ και συμπληρώνει ότι «ο σκοπός είναι πάρα πολύ συγκεκριμένος. Δεν είναι γενικός. Είναι τρία πράγματα από το 2005. Η ιδρυτική διακήρυξη λέει ότι κάνουμε μποϋκοτάζ, προσπαθούμε να γίνει αποεπένδυση, πιέζουμε οργανισμούς, κυβερνήσεις, τους πάντες για κυρώσεις μέχρι να τερματιστεί η κατοχή και ο αποικισμός όλων των αραβικών εδαφών και να διαλυθεί το τείχος».
Ταυτόχρονα το κίνημα διεκδικεί να αναγνωριστούν τα θεμελιώδη δικαιώματα των Αράβων Παλαιστινίων πολιτών του Ισραήλ για πλήρη ισότητα – να καταργηθεί δηλαδή το απαρτχάιντ – και να τηρηθεί ο αυτονόητος σεβασμός και η προστασία των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων προσφύγων να επιστρέψουν στα σπίτια και τις περιουσίες που τους έκλεψε το αποικιοκρατικό Ισραήλ, όπως ορίζεται στην απόφαση 194 του ΟΗΕ.
«Αυτοί λοιπόν οι τρεις στόχοι που περιλαμβάνονται στην έκκληση της παλαιστινιακής κοινωνίας των πολιτών από το 2005, είναι στόχοι οι οποίοι είναι αναγνωρισμένοι και από το διεθνές δίκαιο και από τον ΟΗΕ. Αυτό δηλαδή που απαιτείται είναι το στοιχειώδες και το ελάχιστο» επισημαίνει η Βαγγελιώ κοφτά.
Όσον αφορά του BDS που δρα στην Ελλάδα, ξεκίνησε το 2019 και λειτουργεί ανοιχτά, διατηρώντας την ανεξαρτησία της από κάθε άλλο πολιτικό σχηματισμό και ακολουθώντας το πνεύμα και τους όρους λειτουργίας του διεθνούς κινήματος. Περιγράφει ότι ενώ μποϊκοτάζ μπορεί να γίνεται αυθόρμητα και με διάφορους τρόπους, «το BDS κίνημα προσπαθεί να δράσει μεθοδικά, σχεδιασμένα και σε βάθος χρόνου, ώστε πραγματικά να έχει επιπτώσεις σε αυτούς που λαμβάνουν τις επιχειρηματικές, οικονομικές, πολιτικές αποφάσεις». Η μεθοδολογία αυτή, αποσκοπεί ακριβώς και στην μεταφορά του μηνύματος ότι για τις οικονομικές ζημίες, φταίει το κίνημα BDS, φταίει ο εποικισμός, η κατοχή και η γενοκτονία και δεν αποτελεί μία τυχαία «πτώση του τζίρου».
Η Βαγγελιώ σχολιάζει στο σημείο αυτό, πολύ στοχευμένα, πως «επειδή όλος αυτός ο κόσμος των ληπτών απόφασης είναι ένας κόσμος που δεν έχει συναισθήματα, δεν έχει ψυχή, δεν έχει καρδιά, δεν υπάρχει κανένας άλλος τρόπος να πιέσεις, παρά μόνο όταν βλέπουν τα νούμερα των κερδών, των επενδύσεων να κατακρημνίζονται λόγω της συνενοχής τους με το ισραηλινό κράτος». Με λίγα λόγια, χτυπάμε αυτόν τον κόσμο στο μοναδικό πεδίο που τον αγγίζει τον αφορά, την τσέπη του.
Συγκεκριμένοι στόχοι συνενοχής – Αποτελέσματα
Εξειδικεύοντας την έννοια «συνενοχή», η Βαγγελιώ ξεκαθαρίζει ότι στόχοι του BDS δεν αποτελούν μόνο εταιρείες ιδιοκτησίας του Ισραήλ, αλλά και όσες διατηρούν συμβάσεις, για παράδειγμα, με εταιρείες παραγωγούς στο Ισραήλ, η προωθούν προϊόντα από ισραηλινούς εποικισμούς, κλεμμένη παλαιστινιακή γη.
Η Βαγγελιώ μας δίνει, λοιπόν, ένα παράδειγμα, αναφέροντας ότι «είχαμε στο Σκλαβενίτη πρόσφατα εντοπίσει κλημεντίνη από το Ισραήλ, κατοχική κλημεντίνη, που αποτελεί προϊόν ενός καθεστώτος εποικιστικής πρακτικής και αποικιοκρατίας. Οπότε ζητάμε από τον Σκλαβενίτη να αποσύρει αυτό το προϊόν, διότι αυτού αυτού του τύπου η ενέργεια είναι συνένοχη». Διευκρινίζει στο σημείο αυτό, πως το BDS προσπαθεί πάντα οι στόχοι να είναι συγκεκριμένοι. Δηλώνει πως «οι στόχοι μπορεί να είναι εταιρείες, μπορεί να είναι θεσμοί, μπορεί να είναι πολιτιστικά ιδρύματα, μπορεί να είναι αθλητικές ομάδες».
Συνεχίζει, πληροφορώντας πως τις ημέρες μεταξύ 21 έως 28 Μαΐου, είναι η Παγκόσμια Εβδομάδα Δράσης, ενάντια στον γαλλικό όμιλο Carrefour. Αιτήματα του BDS αποτελούν ο τερματισμός της συμφωνία franchise με την ισραηλινή Electra Consumer Products και τη θυγατρική της Yenot Bitan, και η διακοπή κάθε πώλησης προϊόντων από παράνομους ισραηλινούς εποικισμούς στα χιλιάδες καταστήματά της σε όλο τον κόσμο.
Η Βαγγελιώ υπογραμμίζει πως η εκστρατεία ενάντια στο Carrefour αποτελεί ένα από τα πιο επιτυχημένα παραδείγματα του κινήματος. «Μέχρι τώρα από την εκστρατεία αυτή η Carrefour έχει φύγει από το Ομάν, την Ιορδανία και την περασμένη χρονιά σημείωσε πτώση κατά 50% στα καθαρά της κέρδη. Θέλω να πω, η πίεση δουλεύει και συνεχίζουμε» τονίζει.
Στα προϊόντα που μποϊκοτάρονται συγκαταλέγονται ακόμα η Coca Cola, η Sodastream και η Nestlé. Απο εταιρείες καλλυντικών, η Βαγγελιώ φέρνει στην συζήτηση την εταιρεία περιποίησης Ahava, σημειώνοντας ότι «κλέβει υλικά από την παλαιστινιακή γη». Τα Jumbo, ακόμα, που ετοιμάζονται τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο να επενδύσουν στο Ισραήλ.
Σχετικά με εταιρείες η διεθνείς κολοσσούς, μποϊκοτάζ προτείνεται στα Mcdonalds, ένα σχετικά γνωστό παράδειγμα που, όμως, συχνά μας διαφεύγει ο λόγος που αποτελεί στόχο του κινήματος. «Έδινε δωρεάν γεύματα στον ισραηλινό στρατό» ενημερώνει η Βαγγελιώ και συμπληρώνει ότι η αντίστοιχη εκστρατεία «ήταν επιτυχημένη, καθώς τα Mcdonalds έχασαν πάνω από 7 δις δολάρια από το παγκόσμιο μποϊκοτάζ».
Αλλά εμβληματικά παραδείγματα που έχουν σχέσεις ή επενδύουν με το Ισραήλ είναι στον τομέα των τεχνολογιών. Η Βαγγελιώ αναφέρει την πασίγνωστη εταιρεία κατασκευής ηλεκτρικών και μηχανολογικών προϊόντων και συσκευών, Siemens, που στηρίζει με τα συστήματά της την γενοκτονία και την αμερικανική πολυεθνική εταιρεία τεχνολογίας πληροφοριών, Hewlett-Packard. Όσον αφορά την Hewlett-Packard, «η φοιτητική Ομοσπονδία της Ινδίας, η οποία έχει ως μέλη τέσσερα εκατομμύρια φοιτητές, αποφάσισε να την μποϊκοτάρει και αντιμετώπισε απώλειες πάνω από 120 εκατομμύρια δολάρια» μας λέει την εντυπωσιακή ιστορία η Βαγγελιώ.
Στόχο αποτελεί και η Veolia Environnement SA, η γαλλική πολυεθνική που πρωτοστατεί στα θέματα ιδιωτικοποιήσεων του νερού. Όπως μας λέει η Βαγγελιώ η συγκεκριμένη εταιρεία «έφυγε εντελώς από το Ισραήλ μετά από εκστρατεία του BDS για το ρόλο της στη στήριξη της εποικιστικής αποικιοκρατίας του Ισραήλ και αυτό της κόστισε δισεκατομμύρια δολάρια σε χαμένα συμβόλαια, γιατί κάθε αποχώρηση από εκεί σημαίνει ρήτρες και έξοδα».
Από πετρελαϊκές εταιρείες υπάρχει το παράδειγμα του αμερικανικού κολοσσού της Chevron που διατηρεί σχέσεις με το κράτος δολοφόνο του Ισραήλ, ενώ ταυτόχρονα η ελληνική κυβέρνηση ετοιμάζει δουλειές μαζί του, για την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές νότια της Κρήτης. Στο πλαίσιο αυτό η Βαγγελιώ εντάσσει και την εταιρεία Energean PLC, ένας επιχειρηματικός όμιλος με έδρα στο Λονδίνο, ενταγμένος στο χρηματιστήριο του Λονδίνου και του Τελ Αβίβ, με εκτεταμένη δραστηριότητα στην έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων κυρίως στην Ανατολική Μεσόγειο.
Όπως περιγράφεται αναλυτικά στην ανακοίνωση του BDS «η ναυαρχίδα των δραστηριοτήτων της Energean, όπως περηφανεύεται η ίδια, είναι η εκμετάλλευση κοιτασμάτων φυσικού αερίου που τροφοδοτούν το Ισραήλ καλύπτοντας πάνω από το 50% των αναγκών του (Για παράδειγμα το Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 2023, όταν η γενοκτονία ήταν σε πλήρη εξέλιξη, κάλυψε το 60% των αναγκών του)». Ταυτόχρονα, η Βαγγελιώ πληροφορεί ότι «είναι εταιρεία που δημιούργησαν Έλληνες επιχειρηματίες και έχει ξεσηκώσει σάλο στη Θάσο και στην Καβάλα, διότι ετοιμάζει μία επίσης περιβαλλοντοκτόνα επένδυση αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα. Δηλαδή να γίνει αυτή η περιοχή χωματερή αέριων αποβλήτων της περιοχής».
«Οπότε βλέπουμε ότι εδώ υπάρχει και η συνέργεια και η συνεργασία των κινημάτων αφενός αποεπένδυσης μποϊκοτάζ, λόγω των σχέσεων με το Ισραήλ, αλλά και τον ρόλο που παίζουν βέβαια αυτές οι εταιρείες στην χώρα μας» υπογραμμίζει ακόμα.
Στον τομέα του τουρισμού και των καταλυμάτων, η Βαγγελιώ περιγράφει ότι πρόκειται για ένα μεγάλο θέμα που έχει αρχίσει να μπαίνει στο μικροσκόπιο του κινήματος. «Έχουμε διαπιστώσει ότι υπάρχουν κάποια παραδείγματα που εκχωρείται πανεύκολα γη σε κάποιες περίεργες ισραηλινές εταιρείες ότι πανεύκολα παίρνουν δάνεια από την Alpha Bank» λέει.
«Υπάρχει τέλος πάντων ένα πολύ μεγάλο θέμα με το real estate, με τον τουρισμό. Είμαστε στη φάση που το διερευνούμε αυτό το αυτό το φαινόμενο και πως απλώνεται. Και φυσικά σε αυτή την έρευνα, κάθε συμβολή είναι ευπρόσδεκτη» σημειώνει.
Μάλιστα, στον τομέα της φιλοξενίας, υπάρχει ένα αισιόδοξο μεγάλο κεφάλαιο του κινήματος που τώρα ξεκινάει στη χώρα μας και αφορά το λεγόμενο «Apartheid Free Zones». Πρόκειται για χώρους ή δομές που διακηρύσσουν και εφαρμόζουν έναν κώδικα ηθικής που αποκλείει την συνενοχή αλλά και βοήθεια ή υποστήριξη προϊόντων, ανθρώπων, δραστηριοτήτων που συνδέονται με το γενοκτόνο κράτος, πανσιόν για παράδειγμα με διακήρυξη απουσίας προϊόντων ισραηλινών επιχειρήσεων η αποκλεισμού τουριστών που έχουν υπηρετήσει στον IDF (ισραηλινό στρατό). Στη Σκωτία υπάρχουν περίπου 200 δομές «Apartheid Free Zones» μας λέει ακόμα.
Πολιτιστικό μποϊκοτάζ – Στόχοι οι φορείς σιωνιστικής ιδεολογίας
«Οι στόχοι δεν είναι άνθρωποι, ούτε ενοχοποιούμε φυλές και θρησκείες» προσθέτει με νόημα απέναντι στο σαθρό, ακροδεξιό επιχείρημα περί «αντισημιτισμού». Όμως, υπάρχουν περιπτώσεις ατόμων που λειτουργούν ως φορείς ιδεολογίας και γι’ αυτό το BDS προωθεί το μποϊκοτάζ στα εγχειρήματα που συμμετέχουν. Για παράδειγμα, στη νέα live-action ταινία «η Χιονάτη», τον πρωταγωνιστικό ρόλο της «κακιάς Βασίλισσας» υποδύεται η ισραηλινή ηθοποιός Γκαλ Γκαντότ, που όπως λέει η Βαγγελιώ «είναι πραγματικά κακιά, λειτουργεί ως πρέσβειρα του Ισραήλ, πρέσβειρα της γενοκτονίας, διασκεδάζει τους Ισραηλινούς στρατιώτες όταν κάνουν διάλειμμα από τις δολοφονίες παιδιών, προωθεί διάφορα πολιτιστικά προϊόντα και βγαίνει εμβληματικά ως πρέσβειρα του Ισραήλ». Έτσι, καταλήγει τον συλλογισμό της η Βαγγελιώ «εμείς λέμε μποϊκοτάρουμε την ταινία».
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, του πολιτιστικού μποϊκοτάζ αποτελεί το φεστιβάλ animation AnimaSyros που πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβρη του 2024, και αρχικά θα συμμετείχε Ισραηλινή Πρεσβεία. Μετα την παρέμβαση του BDS, τοπικών φορέων οργανώσεων και φοιτητών/τριών κινηματογράφου, το Animasyros αποφάσισε να ακυρώσει τη συνεργασία του με την πρεσβεία του Ισραήλ, γεγονός που συνιστά μεγάλη νίκη του κινήματος.
Άλλο πρόσφατο παράδειγμα που έλαβε μεγάλη έκταση ήταν η συμφωνημένη παρουσία πέντε Ελλήνων τραγουδιστών/τριών και μουσικών, του Χρήστου Νικολόπουλου, της Πίτσας Παπαδοπούλου, του Στέλιου Διονυσίου, της Ελεάννας Παπαϊωάννου, και της Γλυκερίας τον Ιούνιο στο φεστιβάλ Meridiano στο Ashdod, Ισραήλ, με διοργανωτή τον Ισραηλινό δημόσιο φορέα, τον Δήμος Ashdod και το πολιτιστικό του τμήμα. Επιπλέον, όπως αναφέρεται στο website της εκδήλωσης, το καλωσόρισμα θα γινόταν από τον Υπουργό Πολιτισμού του Ισραήλ Μiki Zohar, με το BDS να σχολιάζει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι αποτελεί «έναν από τους πιο ακραίους σιωνιστές που έχει δηλώσει απερίφραστα στο Χ ότι “Δεν πρέπει να εισέλθει ανθρωπιστική βοήθεια στην Γάζα… αυτοί δεν αξίζουν ανθρωπιστική βοήθεια…”».
Σχετικά με το θέμα αυτό, η Βαγγελιώ σχολιάζει από το στούντιο του TPP ότι «πλέον δεν υπάρχει καμία δικαιολογία. Τώρα πλέον δεν υπάρχει “δεν ήξερα, δεν είδα”. Υπάρχουν αποφάσεις των διεθνών δικαστηρίων, αποφάσεις του ΟΗΕ. Δεν μπορεί κανείς πια να πει “δεν ήξερα ότι δίπλα δολοφονούνταν, καίγονταν άνθρωποι”». Το πρώτο αποτέλεσμα της πίεσης του BDS ενάντια στην ελληνική συμμετοχή στο συγκεκριμένο φεστιβάλ είναι πολύ ενθαρρυντικό, καθώς αποχώρησαν ο Χρήστος Νικολόπουλος, η Πίτσα Παπαδοπούλου και ο Στέλιος Διονυσίου με όλη την ομάδα των μουσικών τους. Η Γλυκερία, όπως μας λέει η Βαγγελιώ, όχι μόνο δεν αποχώρησε, αλλά «συνεχίζει να φιγουράρει στα ισραηλινά sites».
Φυσικά το μποϊκοτάζ στρέφεται και σε θεσμούς για κυρώσεις, όπως η κυβέρνηση, αλλά και δήμους και οργανισμούς. Για παράδειγμα, ο δήμος της Βαρκελώνης ακύρωσε τη σχέση του με το Ισραήλ επισήμως, ενώ το Όσλο στις δημόσιες προμήθειες του έχει προσθέτει τον κανονισμό ότι αποκλείει εταιρείες που άμεσα ή έμμεσα έχουν σχέση με παράνομους εποικισμούς.
Στοχοποίηση και απειλές κατά τη ζωής σε βάρος καλλιτεχνών – αλληλέγγυων στην Παλαιστίνη από το Ισραηλινό κοινό
Στον αντίποδα, καλλιτέχνες και καλλιτέχνιδες με φανατικό Ισραηλινό κοινό, παρά τις δεκάδες προσκλήσεις από το Ισραήλ, αφενός δεν δέχτηκαν ποτέ να εμφανιστούν λίγα χιλιόμετρα μακριά από τη γενοκτονική σφαγή – ακόμα και πριν τον Οκτώβρη του 2023 -, και αφετέρου, όταν δήλωσαν δημόσια την υποστήριξή τους στον Ισραηλινό λαό, δέχτηκαν επιθέσεις από το Ισραηλινό κοινό τους.
Μία τέτοια περίπτωση είναι η τραγουδίστρια Εύα Ξένου. «Δεχτήκαμε επιθέσεις, κυρίως διαδικτυακά εγώ, γιατί υπήρχαν συνάδελφοι που δέχτηκαν επιθέσεις άλλου είδους. Εμένα πρώτα μου έστειλε μία Ισραηλινή μουσικός η οποία ξεκίνησε να μου περιγράφει την κατάσταση από τη δική της μεριά – χωρίς διάθεση να συζητήσουμε. Ήταν κάπως επιθετική», λέει.
Στη συνέχεια ξεκίνησε ένα κύμα στοχοποίησης. Έβγαζαν screenshot τα προφίλ των καλλιτεχνών – αλληλέγγυων στην Παλαιστίνη και τα αναρτούσαν σε δικά τους προφίλ αλλά και γκρούπες λέγοντας «ΑΥΤΟΙ ΕΙΝΑΙ!». «Μας έλεγαν αντισημίτες, μπάσταρδους, κ.α. Έγραφαν ότι θέλουμε ξύλο, έλεγαν όπου τους βρείτε να τους χτυπήσετε! Στην αρχή το αναπαρήγαγε ένας ένας και μετά μας δημοσίευσαν και σε γκρουπ», αναφέρει ενώ σημειώνει ότι «κάποιοι συνάδελφοι μάλιστα απειλήθηκαν με τηλεφωνήματα αλλά και προσωπικά στους χώρους δουλειάς τους. Ένας συγκεκριμένος συνάδελφος απολύθηκε, διότι φοβήθηκε ο εργοδότης του. Σε αυτό το σημείο φτάσαμε».
Μάλιστα κατήγγειλε ότι όταν ο Πανελλήνιος Μουσικός Σύλλογος έκανε ένα ψήφισμα αλληλεγγύης για τον Παλαιστινιακό λαό, τότε ξεκίνησε ένας νέος γύρος στοχοποίησης. «Όσοι συμμετείχαμε και υπογράψαμε είχαμε θέμα. Βγήκε λίστα με τα ονόματά μας σε δικές τους σελίδες», είπε.
Η Εύα εξηγεί ότι όλες αυτές οι πρακτικές φίμωσης σε πολλές περιπτώσεις πετυχαίνουν τον σκοπό τους: το φόβο. «Με τέτοιες πρακτικές είναι πολύ φυσικό να φοβηθούν οι άνθρωποι και να σταματήσουν και από μόνοι τους -ίσως- να μιλάνε δημόσια. Όλοι έχουμε ανησυχία. Τώρα που πια δεν έχουμε πολύ επαφή γιατί τους έχουμε μπλοκάρει και δεν έχουμε feedback. Τον πρώτο καιρό, τους πρώτους μήνες πάντα είχαμε ανησυχία. Είχαμε το νου μας, μήπως έρθει κάποιος, μήπως γίνει κάτι», περιγράφει.
Έμπνευση από την πτώση του Apartheid της Νοτίου Αφρικής
«Η έμπνευση των οργανώσεων της παλαιστινιακής κοινωνίας των πολιτών για την δημιουργία του BDS ήταν το μποϊκοτάζ στο απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική, που ήταν και πάρα πολύ πετυχημένο» ενημερώνει η Βαγγελιώ. «Εκεί πραγματικά αυτή η πίεση ήταν η πίεση των λαών, των κινημάτων, και είχε για παράδειγμα κυρώσεις ακόμη και από τις Ηνωμένες Πολιτείες, από χώρες της ευρωπαϊκής τότε κοινότητας στη δεκαετία του 80’», σχεδόν 20 χρόνια βέβαια μετά την εφαρμογή του ρατσισμού ως επίσημη κρατική πολιτική.
«Στη δεκαετία του 80 δηλαδή, αυτή η πίεση των κινημάτων ανάγκασε ακόμα και “άσπρες κυβερνήσεις”, να προβούν σε κυρώσεις. Επίσης, υπήρξαν πετυχημένες αποφάσεις για το αθλητικό μποϊκοτάζ στη Νότια Αφρική. Είχε αποβληθεί από τους Ολυμπιακούς Αγώνες από το 1964 έως το 1988» τονίζει. Σε ερώτηση μας σχετικά με την επιτυχία αυτών των μέτρων στη Νότιο Αφρική, η Βαγγελιώ απαντάει πως «προφανώς η κατάρρευση του απαρτχάιντ είναι συνδυαστικό αποτέλεσμα όλων αυτών. Ένα παράδειγμα είναι ότι στην Αυστραλία, είχε πάει να παίξει η λευκή ομάδα ράγκμπι και ήταν μόνοι τους. Πήγαν με στρατιωτικό αεροπλάνο γιατί δεν μπορούσαν να πάνε αλλιώς. Δεν τους δεχόταν κανένα ξενοδοχείο».
«Ξεσηκώθηκε όλη η αυστραλιανή κοινωνία» επισημαίνει με κάποιο θαυμασμό. «Κάτι αντίστοιχο θέλουμε να γίνει και εδώ και να φύγουν από τη FIFA οι ισραηλινοί, γιατί δεν είναι οι συγκεκριμένοι αθλητές, αλλά ο θεσμός του ισραηλινού κράτους. Είναι ένας τρόπος κανονικοποίησης» σημειώνει. Προσθέτει ότι αυτός είναι και ο λόγος που το κίνημα δίνει πολύ μεγάλη σημασία στο πολιτιστικό, στο αθλητικό, στο ακαδημαϊκό μποϊκοτάζ.
«Γιατί σου λένε “έλα μωρέ, είναι ελευθερία του λόγου”. Οχι, δεν είναι ελευθερία του λόγου. Γιατί αυτό το ισραηλινό πανεπιστήμιο που θα συνεργαστεί με το ελληνικό πανεπιστήμιο είναι ένα ισραηλινό πανεπιστήμιο που δεν απευθύνεται ισότιμα σε Άραβες και Ισραηλινούς σε εκείνη τη χώρα» συνεχίζει. «Δεν μπορεί τη στιγμή που κατεδαφίζονται, βομβαρδίζονται τα πανεπιστήμια στην Παλαιστίνη, να έρχεται εδώ για διεθνείς ανταλλαγές το ισραηλινό πανεπιστήμιο. Δεν μπορεί όταν ακρωτηριάζονται κατά χιλιάδες παιδιά στην Παλαιστίνη και δεν μπορούν να παίξουν ποδόσφαιρο, να έρχεται εδώ η ποδοσφαιρική ομάδα του Ισραήλ για να παίξει ποδόσφαιρο. Πρέπει λοιπόν να χτυπήσουμε και όλες αυτές τις μορφές κανονικοποίησης του απαρτχάιντ» υπογραμμίζει το μέλος του BDS πάρα πολύ εύλογα.
Υπενθυμίζεται, στο σημείο αυτό, ότι η Νότιος Αφρική ακριβώς λόγω της εμπειρίας της με το απαρτχάιντ, έχει στηρίξει σε μεγάλο βαθμό τον απελευθερωτικό αγώνα των Παλαιστινίων. Η κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής χαρακτηρίζει «γενοκτονία» τα όσα συμβαίνουν στη Λωρίδα της Γάζας, ενώ το Κοινοβούλιο της χώρας ήδη από την αναζωπύρωση της Νακμπα το 2023, σε ψήφισμά του, ζήτησε να κλείσει η πρεσβεία του Ισραήλ στην Πρετόρια και να «παγώσουν» οι διπλωματικές σχέσεις των δύο χωρών μέχρι να επιτευχθεί συμφωνία για μόνιμη κατάπαυση του πυρός. Ακόμα, το 2024 το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης απεφάνθη ότι το Ισραήλ πρέπει να λάβει μέτρα για την προστασία της ανθρώπινης ζωής στη Γάζα, συντασσόμενο με τη Νότια Αφρική, η οποία ήταν η πρώτη που κατηγόρησε δικαστικά το Ισραήλ για διάπραξη γενοκτονίας.
Μπορούμε, ακόμα, να θυμηθούμε ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο που ιστορικά έθεσε τη δική μας χώρα στη θέση του άξιου απομόνωσης, την περίοδο της χούντας, όταν και υπήρχε προσπάθεια από κινήματα στο εξωτερικό για μποϊκοτάζ κατά της Ελλάδας. «Είχε την μορφή του να μην αποδεχθούν πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις που γίνονταν την περίοδο εκείνη από την Ελλάδα, δηλαδή ελληνικές επίσημες αποστολές μποϊκοτάρονταν από φοιτητικά και αριστερά κινήματα στην Ευρώπη».
«Επίσης, υπήρχε ένα ρεύμα τότε, κυρίως σε Σκανδιναβία και Ολλανδία, με καμπάνιες εναντίον του τουρισμού στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, υπήρχε ένα σλόγκαν “Μην πηγαίνετε διακοπές στην χώρα των βασανιστηρίων”. Όταν έγινε γνωστό στο Συμβούλιο της Ευρώπης τι ακριβώς συνέβαινε στην Ελλάδα, μέσα από τις μαρτυρίες του αείμνηστου Περικλή Κοροβέση στους “Ανθρωποφύλακες”. Τότε πραγματικά υπήρξε ένα τέτοιο ρεύμα» θυμίζει ακόμα η Βαγγελιώ. «Γενικά λοιπόν η ιστορική εμπειρία του μποϊκοτάζ είναι θετική» καταλήγει.