-Από που είσαι;

-Από το Ιράν.

-Από πότε έχεις έρθει στην Ελλάδα; 

-Από το Σεπτέμβριο, περίπου πέντε μήνες.

-Πώς ήρθες;

-Με βάρκα, από την Τουρκία.

-Έχεις κάνει αίτηση για άσυλο;

-Ναι.

-Και ξέρεις πότε πρόκειται να κριθεί;

-Όχι δεν ξέρω.

-Μένεις στο καμπ; Πώς είναι τα πράγματα εκεί;

-Ας πούμε ότι έχω μείνει στη φυλακή Έβιν, που είναι μια διαβόητη φυλακή, κι αν μπορώ να κάνω την σύγκριση, θα πω ότι εκεί ήταν πιο καθαρά.

Οι φυλακές Εβίν στην Τεχεράνη είναι πράγματι διαβόητες. Υπάρχει πληθώρα μαρτυριών και καταγραφών για τις συνθήκες εκεί, που ξεκινούν από το 1971, όταν χτίστηκε η φυλακή, μέχρι σήμερα, που βρίσκονται εκεί χιλιάδες κρατούμενοι, που μιλούν για απομόνωση και βασανιστήρια, καθώς και για χρήση ενδεχομένως πραγματικων πυρών εναντίον κρατουμένων όταν έγινε εξέγερση πριν από δύο χρόνια.

Όταν ρώτησα αν θα μπορούσα να βιντεοσκοπήσω την συνέντευξη, μου απάντησε πως θα προτιμούσε να γίνει γραπτά, διότι είναι πολιτικός κρατούμενος και έχει καταθέσει στα Ηνωμένα Έθνη, διότι έχει δει ανθρώπους να πεθαίνουν από βασανιστήρια, ανθρώπους που δεν τα κατάφεραν, και θεωρεί τον εαυτό του τυχερό που γλίτωσε. Περιγραφει ότι δύο φορές στην Τουρκία οι υπηρεσίες ασφαλείας του Ιράν προσπάθησαν να τον συλλάβουν και γι’ αυτό δεν θέλει καμία δημοσιότητα με το όνομα του, προτιμά να μείνει ανώνυμος. Εξηγεί ότι όταν κάποιος δραπετεύει από τις υπηρεσίες ασφαλείας των Φρουρών της Επανάστασης, δεν θέλει να το διακινδυνεύσει.

-Και όσον αφορά την κατάσταση των γυναικών στο Ιράν σήμερα;

-Στο Ιράν η κατάσταση είναι άσχημη για όλους. Αλλά για τις γυναίκες είναι δέκα φορές χειρότερη από τους άντρες. Η κατάσταση είναι ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν πραγματικά να μιλήσουν ή να δουν ή να τους δουν σε συγκεκριμένα κανάλια, ιστοσελίδες ή να φορέσουν κάποια συγκεκριμένα ρούχα. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει λόγω του νόμου, ούτε του Συντάγματος, το κάνουν λόγω της εξουσίας των αρχών. Είναι ένα καθεστώς, ένα σταλινικό καθεστώς.

-Για ποιον λόγο έγινε η σύλληψη σου;

-Λόγω της πολιτικής μου δράσης. Και των απόψεων.

-Πόσο καιρό ήσουν στη φυλακή;

-Περίπου δύο μήνες. Με συνέλαβαν στο αεροδρόμιο και μετά τους δύο μήνες δεν με άφησαν να φύγω. Όσο ήμουν στη φυλακή, καθημερινά ένα με δύο άτομα πέθαιναν από κόβιντ. Και έτσι όταν ξέσπασε ο κόβιντ, το νοσοκομείο των φυλακών γέμισε. Έτσι, αναγκάστηκαν να μεταφέρουν κάποιους σε ένα κοινό νοσοκομείο. Και μας ζήτησαν να δώσουμε κάποια λεφτά σαν εγγύηση και έτσι μας μετέφεραν στο νοσοκομείο. Στο νοσοκομείο δεν υπήρχαν πολλοί φρουροί και φορούσαμε κανονικά ρούχα, οπότε δεν ξεχωρίζαμε πολύ. Κι έτσι με άλλους δύο φυλακισμένους δραπετεύσαμε. Εμένα με συνέλαβαν γιατί ήμουν ενεργός σε κάποιες ομάδες στο Telegram και στο WhatsApp. Και σε κάποια στιγμή έλαβα ένα βίντεο που έδειχνε πως οι Φρουροί της επανάστασης πετούσαν πτώματα σε ένα χαντάκι και το στείλαμε σε άλλους.

-Έχει δημοσιευθεί αυτό το βίντεο;

 -Όχι. Το βίντεο ήταν από την περίοδο που είχαν εκτοξευτεί οι τιμές των καυσίμων στο Ιράν. Ο κόσμος παντού ξεχύθηκε στους δρόμους εξαιτίας αυτού του γεγονότος. Και πυροβολούσαν τους διαδηλωτές κι ήταν όλα αυτά τα πτώματα που δεν ήξεραν τι να τα κάνουν. Τους έδεναν λοιπόν πέτρες και τους πετούσαν στο νερό. Και κάποιοι δημοσίευαν ή έστελναν αυτά τα βίντεο σε αυτά τα γκρουπ. Όμως συνέλαβαν 200 άτομα. Και έτσι όταν μας συνέλαβαν στο αεροδρόμιο φυσικά μου πήραν το κινητό.

Τον Νοέμβριο του 2019 η κυβέρνηση αποφασίζει να ανεβάσει την τιμή του πετρελαίου και να μοιράζει κουπόνια για τους πιο φτωχούς, για 60 λίτρα τον μήνα, και πρόσθετη χρέωση για ποσά που θα ξεπερνούσαν αυτό το όριο. Η αύξηση εκτινασσόταν από το 50% στο 200% όταν κάποιος ξεπερνά αυτό το πλαφόν. Η αύξηση χρειαζόταν προκειμένου να αντιμετωπιστεί το δημοσιονομικό κενό που προέκυψε μετά τις κυρώσεις που επέβαλε η κυβέρνηση Τραμπ με την αποχώρηση από τη συμφωνία για τη μείωση των πυρηνικών και την επαναφορά των κυρώσεων, το 2018.

Οι κυρώσεις αφήνουν σημαντικό αποτύπωμα και στη δημόσια υγεία στο Ιράν, αφού επιδεινώνουν σημαντικά τις δυνατότητες της χώρας να περιορίσει τις ανθρώπινες απώλειες εξαιτίας της πανδημίας.

Το Ιράν είναι σημαντική πετρελαιοπαραγωγός χώρα, αλλά η αύξηση ήταν αρκετά σκληρή για τα οικονομικά των πολιτών ώστε να ξεσπάσουν άμεσα διαδηλώσεις που αντιμετωπίστηκαν με πραγματικά πυρά. Η Διεθνής Αμνηστία υπολογίζει ότι έχουν δολοφονηθεί από την αστυνομία περίπου 300 άτομα σε αυτές τις διαδηλώσεις.  Ανάμεσά τους υπολογίζεται ότι έχουν χάσει τη ζωή τους και δώδεκα ανήλικοι, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη. Ως προς τον αριθμό, η κυβέρνηση αναγνώρισε τον Ιούνιο του 2020 ότι είχαν χάσει τη ζωή τους 230 άτομα, οι έξι από αυτούς από την πλευρά του κράτους.

-Και με βάση τις επαφές στις οποίες είχα στείλει συνέλαβαν και τους άλλους, όμως για 20 μέρες εκείνη την περίοδο, είχε πέσει το ίντερνετ. Εν μέρει για να μπορέσουν να μαζέψουν όλα αυτά τα θύματα.

(Η εκτεταμένη διάχυση των βίντεο που έδειχναν την κρατική καταστολή στις διαδηλώσεις οδήγησε στο να κλείσουν την πρόσβαση στο ίντερνετ, για μία εβδομάδα.)

-Ο ίδιος εσύ έχεις υπάρξει θύμα βασανιστηρίων;

-Αφού με συνέλαβαν, μου έδεσαν τα μάτια και με πήγαν σε αυτά τα κρησφύγετα. Απέξω μοιάζουν με κανονικά σπίτια, αλλά είναι εγκαταστάσεις στις οποίες γίνονται ανακρίσεις. Εκεί με κράτησαν για 11 μέρες. Μου έκαναν σωματικά και ψυχολογικά βασανιστήρια. Όμως το πιο μεγάλο μαρτύριο είναι ότι είχαν συλλάβει την κόρη μου και απειλούσαν ότι θα την βιάσουν. Αυτό ήταν το μεγαλύτερο βασανιστήριο.

Τα βασανιστήρια σε ανήλικους έχουν τεκμηριωθεί από τη Διεθνή Αμνηστία, με μαρτυρίες θυμάτων, δικηγόρων και αυτοπτών μαρτύρων, καθώς επίσης γίνεται αναφορά και σε περιπτώσεις βιασμών ανηλίκων, από την Αστυνομία και τους Φρουρούς της Επανάστασης, ή και ηλεκτροσόκ στα γεννητικά όργανα, που χρησιμοποιούνται προκειμένου να αποσπαστούν ομολογίες.

-Έχεις κάνει αίτηση ασύλου στην Ελλάδα και περιμένεις την απάντηση;

-Περιμένω μια απάντηση, όποια κι αν είναι αυτή, για να μπορέσω να πάω κάπου που να νιώθω ασφάλεια. Χρειάστηκε να αφήσω τη γυναίκα και τα παιδιά μου στην Τουρκία. Και τώρα πιέζουν την οικογένεια μου και τους έχουν μπλοκάρει τον αριθμό της κοινωνικής ασφάλισης, από όταν έμαθαν ότι έχω δραπετεύσει. Γι’αυτό πρέπει με κάποιο τρόπο να τους μεταφέρω πριν τους απελάσουν στο Ιράν.

-Σε ευχαριστώ πάρα πολύ για τη συζήτηση. 

Ο δεύτερος ιρανός πρόσφυγας μιλάει με έναν τόνο πολύ ήρεμο. Φοράει χειμωνιάτικο μπουφάν και μέσα στο μαγαζί και έχει σημάδια στο πρόσωπό του, που μου εξηγεί μετά ότι είναι από την αστυνομία.

-Από που είσαι;

-Από το Ιράν.

-Εδώ και πόσο καιρό είσαι στην Ελλάδα;

-Περίπου τρεις μήνες.

-Πότε έφυγες από το Ιράν;

-Περίπου πριν από ένα μήνα νωρίτερα

-Πώς ήταν για σένα η κατάσταση στο Ιράν;

-Ήταν άσχημα. Το δικαστήριο με είχε καταδικαστεί σε θάνατο. Κρυβόμουν για τέσσερα χρόνια.

-Ποια  ήταν η κατηγορία;

-Συμμετοχή στις διαδηλώσεις για την αύξηση της τιμής της βενζίνης. Τότε, όταν ήμουν στο δρόμο, με είχαν χτυπήσει άσχημα. 

– Αυτό το έκανε η αστυνομία στις διαδηλώσεις. 

(Μου δείχνει τις ουλές στο μέτωπό του.)

-Ποια είναι η άποψή σου για τον Σολεϊμανί;

-Ήταν εγκληματίας. Για μένα ήταν εγκληματίας, γιατί καταστρέφει το σπίτι μου και το χρησιμοποιεί για να πάει να χτίσει το σπίτι κάποιου άλλου στην Υεμένη και την Παλαιστίνη, αυτό είναι έγκλημα. Γιατί καταστρέφεις τη ζωή μου και το σπίτι μου;

-Πώς καταστρέφει τη ζωή σου;

-Πώς μπορείς να το κάνεις αυτό; Αν κάποιος παίρνει τα χρήματα της κυβέρνησης και αντί να τα δώσει σε εμένα για να φτιάξω τη ζωή μου, να έχω δουλειά, εκπαίδευση, παίρνεις τα λεφτά και τα δίνεις σε κάποιον άλλον, στην Συρία, στο Ιράκ, την Υεμένη και αλλού, εγώ δεν έχω δουλειά, δεν έχω λεφτά, δεν υπάρχουν υπηρεσίες και τα χρήματα πηγαίνουν εκεί. Έτσι καταστρέφει το σπίτι μου.

Η κυβέρνηση του Ιράν έχει στηρίξει τις χώρες αυτές οικονομικά, χωρίς να μπορούμε να γνωρίζουμε ακριβή ποσά. Μετά από κάποια χρόνια απομάκρυνσης λόγω της διαφορετικής στάσης στη Συρία, από το 2018 και μετά υπήρξε πάλι προσέγγιση. Προφανώς δεν μπορούμε να πάρουμε τοις μετρητοίς ότι ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ είχε δηλώσει ότι το μεγαλύτερο μέρος των 260 εκατομμυρίων δολαρίων του προϋπολογισμού της Χαμάς προέρχονταν από την Τεχεράνη, αλλά αρκεί να πούμε ότι η στήριξη αυτή υπάρχει και ο πρόσφυγας την αναφέρει εδώ ως πηγή της δυσαρέσκειάς του προς το καθεστώς.

-Ποιες ήταν οι κατηγορίες; Η συμμετοχή στις διαδηλώσεις ή υπήρχε και κάτι άλλο;

-Εγώ είχα μια καλή ζωή στο Ιράν. Δούλευα σε ένα εστιατόριο και ήμουν manager. Οι διαδηλώσεις που ξεκίνησαν ήταν ακριβώς έξω από το εστιατόριο. Εγώ ήμουν manager εκεί και είπα στους εργαζόμενους να πάμε να διαμαρτυρηθούμε. Κι αν γινόταν κάτι, όπως να κάψουν ένα βενζινάδικο, Εμείς δεν θα συμμετείχαμε, απλώς θα διαδηλώναμε για να διαμαρτυρηθούμε. Παρόλα αυτά μας επιτέθηκαν, με χτύπησαν και κάποιους τους συνέλαβαν. Και αυτοί είπαν ότι εγώ τους πήγα στη διαδήλωση και γι’ αυτό θεωρήθηκα οργανωτής και με καταδίκασαν ως τρομοκράτη, γιατί οδήγησα αυτούς τους ανθρώπους στο δρόμο.

-Αυτή είναι η κατηγορία;

-Ναι, τρομοκρατία, συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση. Όμως εγώ είχα πει στους εργαζόμενους ότι δεν θα κάνουμε καμία ζημιά. Απλώς θα διαμαρτυρηθούμε.

-Ήσουν πολιτικά ενεργός ως τότε; Ήσουν σε κάποια πολιτική οργάνωση;

-Μόνο υπό την έννοια ότι σε συγκεντρώσεις με φίλους θα συζητούσαμε ότι αυτό που γίνεται δεν είναι σωστό ή δεν είναι στη σωστή κατεύθυνση. Απλώς είχα κοινωνική συνείδηση.

-Έχεις κάνει αίτηση για άσυλο αυτή τη στιγμή;

-Έχω κάνει τρεις συνεντεύξεις.

-Πώς μπόρεσες να δραπετεύσεις; Πώς γλίτωσες την εκτέλεση;

-Κρυβόμουν, είχα αναγκαστεί να δουλεύω ως αγρότης για να μείνω μακριά από την κοινωνία στα χωριά. Όμως μετά μπορεί να μην ήξεραν πού ακριβώς βρισκόμουν, αλλά ήξεραν την περιοχή, και πήγαιναν σε διάφορα μέρη σε εργάτες και αγρότες και τους έλεγαν ότι θέλουν να με βρουν για να με πάρουν, για να ενωθώ πάλι με την οικογένειά μου. Αυτό έλεγαν στους άλλους αγρότες. Όταν το έμαθα, πήγα με τα πόδια στο χωριό και διέσχισα την έρημο.

-Υπάρχει κάτι άλλο που θα ήθελες να πεις;

-Αυτή τη στιγμή η κατάστασή μου είναι πάρα πολύ άσχημη. Αν μπορεί να υπάρξει κάποια βοήθεια για να βελτιωθεί η κατάσταση μου, τη χρειάζομαι.

-Σε ευχαριστώ πολύ.

Με ευχαριστεί που τον άκουσα και με ρωτάει αν μπορώ να τον βοηθήσω στη διαδικασία του ασύλου. Βεβαίως και δεν μπορώ. Μπορώ να τον ακούσω και να μεταφέρω τη μαρτυρία του, μαζί με τις διεθνείς πηγές που την  ενισχύουν με πλήθος άλλων παράλληλων αφηγήσεων.