της Γεωργίας Κριεμπάρδη
Δύο χρόνια πριν, 30 Οκτωβρίου 2020 στις 13:51 ώρα Ελλάδος, ένας σεισμός έμελλε να αλλάξει τη ζωή πολλών ανθρώπων στη Σάμο και τις γύρω περιοχές. Δύο έφηβοι ανασύρθηκαν νεκροί, από ερείπια στο Βαθύ της Σάμου μετά τον σεισμό των 6,7 Ρίχτερ. Τα δύο παιδιά, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι είχαν φύγει από το σχολείο τους και κατευθύνονταν μέσα από ένα στενό δρομάκι προς την παραλία, όταν κατέρρευσε τοίχος παλαιού κτιρίου με αποτέλεσμα να τα καταπλακώσει. Η μέχρι πρότινος οδός Μνησάρχου είναι πλέον γνωστή ως η «Οδός Μαθητών Άρη και Κλαίρης» προς τιμήν τους. Οι τραυματίες εννέα. Ο ισχυρός σεισμός προκάλεσε ζημιές σε κτίρια στη Σάμο, στο Καρλόβασι και στο Βαθύ, αλλά και στη Χίο και την Ικαρία. Ζημιές σε καταστήματα, σπίτια, μουσεία, μνημεία. Επί 15- 20 δευτερόλεπτα ταρακουνήθηκε όλη η Ελλάδα κι όχι μόνο, καθώς αμέτρητες ήταν και οι ζημιές στην Τουρκία, ενώ οι νεκροί 114 και οι τραυματίες έφτασαν τελικώς τους 1.034. Ακολούθησε ένα καταστροφικό τσουνάμι
Σε ολόκληρο τον δήμο Ανατολικής Σάμου 135 κτήρια κρίθηκαν ακατάλληλα και έπρεπε να κατεδαφιστούν, ενώ περίπου 1.300 ήταν κίτρινα, γεγονός που σημαίνει πως χρήζουν επισκευών. Όπως είχε δηλώσει, μιλώντας στη Voria.gr ο αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών, Μιχάλης Μητσός, «οι χρηματοδοτήσεις που έλαβε ο δήμος από το υπουργείο Εσωτερικών ήρθαν σε δύο φάσεις και άγγιξαν το ένα εκατομμύρια ευρώ, 750 χιλιάδες τη μία φορά και περίπου 350 χιλιάδες τη δεύτερη».
Η Άννα Γιακουμή είναι κάτοικος του νησιού. Το σπίτι της έπαθε ολική καταστροφή από τον σεισμό. «Δύο χρόνια μετά και μένω ακόμη σε κοντέινερ, σε ένα πάρκινγκ, με το τριών χρονών παιδάκι μου. Ακόμα και το κοντέινερ, αρχίζει να διαλύεται, στάζει νερό από το ταβάνι, πέφτει πάνω στον πίνακα της ΔΕΗ» περιγράφει στο ΤΡΡ. Όσο για το τι απέγινε με το σπίτι της, «έχει πέσει το πάτωμα, η σκεπή, τα τοιχία… έχει μείνει μόνο ένας τοίχος και μου λένε θα πάρω αποζημίωση 14.000. Ούτε αρκούν, ούτε τα έχω πάρει κιόλας. Για τον οικιακό εξοπλισμό, που έπαθα ολική καταστροφή, μου έδωσαν 1800 ευρώ -που ήταν να πάρουμε 6.000, αλλά κανείς δεν πήρε αυτά τα πόσα». Συμπληρώνει, δε, πως στις ζημιές μέτρησαν μόνο όσες σημειώθηκαν στον αρχικό σεισμό και «δεν έγινε κανένας επανέλεγχος, αν και ακολούθησαν ισχυροί σεισμοί που επιβάρυναν την κατάσταση δραματικά».
Περιγράφει μια ατελείωτη γραφειοκρατική διαδικασία που δεν οδηγεί πουθενά. «Είναι τραγικά τα πράγματα στο θέμα της γραφειοκρατίας. Μαζεύουμε δικαιολογητικά, μας βάζουν όλο να συμπληρώνουμε κι άλλα χαρτιά, υπεύθυνες δηλώσεις… ούτε που θυμόμαστε τι χαρτιά έχουμε φτιάξει τόσους μήνες, βγαίνουν τρεις τόμοι όλα μαζί. Και δε φταίνε οι υπάλληλοι στη Γενική Διεύθυνση Αποκατάστασης Επιπτώσεων Φυσικών Καταστροφών. Είναι πολύ ευγενικοί και εξυπηρετικοί, αλλά είναι λίγοι». Η Άννα αναφέρει, επίσης, πως και το σπίτι της αδερφής της υπέστη ολική καταστροφή, αν και οι ειδικοί έκριναν πως «χρήζει επισκευής». «Δεν έχει ακόμη λάβει ούτε εκείνη αποζημίωση και το χειρότερο είναι ότι ενώ είναι η πρώτη της κατοικία, το έχουν καταγράψει ως αποθήκη επειδή δεν είδαν το μπάνιο… ».
«Είναι πολλές οι οικογένειες που ζουν σε κοντέινερ, είναι δεκάδες άνθρωποι. Υπάρχει κι ένας κύριος τετραπληγικός, σεισμόπληκτος, ο οποίος μένει στην ύπαιθρο. Κυριολεκτικά. Έχει ένα κρεβάτι σ’ ένα καλυβάκι και τα μηχανήματα του οξυγόνου έξω. Παρακαλάμε να του δώσουν έστω ένα κοντέινερ. Από τον δήμο δεν κάνουν τίποτα. Με τα χρήματα που δόθηκαν, επιδιορθώθηκαν οι λίγες ζημιές σε κοινόχρηστα οικήματα…». Μας στέλνει φωτογραφίες, από τον άνθρωπο που ζει σε καλύβα… από τις ζημιές…
Άλλος κάτοικος περιγράφει στο ΤΡΡ πως «οι περισσότεροι δρόμοι που έπαθαν ζημιές είναι ακόμη κλειστοί… δύο χρόνια μετά. Η καθολική εκκλησία, επειδή ανήκει σε ιδιώτη και δεν μπορούν να βρουν άκρη, είναι με πορτοκαλί κιγκλιδώματα γύρω γύρω, και μιλάμε για ένα στολίδι της Σάμου, στην παραλία. Ο δρόμος με τα μοναδικά φανάρια της Σάμου, επίσης είναι γεμάτος κιγκλιδώματα, με σπίτια ερείπια γύρω γύρω. Κι όσα σπίτια έχουν κριθεί κατεδαφιστέα, πολύ λίγα γκρεμίστηκαν μέχρι τώρα».
Βέβαια, η ίδια κατάσταση επικρατεί και σε άλλες καταστροφές που έπληξαν πρόσφατα την Ελλάδα. Έναν χρόνο πριν, φονικός σεισμός σημειώθηκε στο Αρκαλοχώρι της Κρήτης, αφήνοντας πίσω του έναν νεκρό κι αμέτρητες ζημιές. Το Αρκαλοχώρι, το Χουμέρι, το Αρχοντικό, η Μαχαιρά, ο Σαμπάς, η Ζίντα, το Θραψανό, ο Πατσίδερος, η Βόνη, ο Γαλατάς, τα Ρουσσοχώρια, οι Πουλιές, το Ίνι, το Λευκοχώρι, το Μοναστηράκι και δεκάδες άλλα χωριουδάκια του Ηρακλείου της Κρήτης, έχουν υποστεί ολέθρια καταστροφή, με τους κατοίκους τους, να βιώνουν στο πετσί τους τι εστί ξεριζωμός και προσφυγιά. Το The Press Project, είχε βρεθεί στο Δήμο Μινώα Πεδιάδος, προχωρώντας σε μία αυτοψία των υλικών καταστροφών. Κάτοικοι του Αρκαλοχωρίου και του Χουμερίου τότε μιλούσαν για ανυπολόγιστες καταστροφές, ξεκαθαρίζοντας ότι χωρίς τη γενναία βοήθεια της πολιτείας θα ήταν αδύνατον να ξανασηκωθούν στα πόδια τους. Ένα χρόνο μετά, η κατάσταση δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική. «Σε ορίζοντα δεκαετίας θα ξεμπερδέψουμε, το είπε η ίδια η διευθύντρια φυσικών καταστροφών», δήλωσε σε πρόσφατο ρεπορτάζ τουTPP ο πρόεδρος του Συλλόγου Σεισμοπλήκτων του Δήμου Μίνωα Πεδιάδος «Ελπίδα», Κώστας Γκαντάτσιος. «Πραγματοποιήθηκαν 20.000 αυτοψίες, οι οποίες κατέληξαν στο ότι 7.000 σπίτια πρέπει να φτιάξουν φυσικό φάκελο, ώστε μόλις εγκριθεί η άδεια να ξεκινήσουν οι διαδικασίες επισκευών με τις ανάλογες επιδοτήσεις. Ο Υφυπουργός στον Πρωθυπουργό, Χρήστος Τριαντόπουλος, όταν ερωτήθηκε σε τι κατάσταση βρίσκεται το ζήτημα των φυσικών φακέλων είπε ότι έχουν δημιουργηθεί οι 900 από τους 7.000. Τον Απρίλιο, ήταν 189. Φαντάζεστε πόσο καιρό θα πάρει έτσι;», εξήγησε.
>Στην Κρήτη, επίσης, δύο χρόνια συμπληρώνονται από την μεγάλη πλημμύρα στο Δήμο Χερσονήσου και ακόμη οι περιμένουν τις αποζημιώσεις τους πολλοί ιδιοκτήτες επιχειρήσεων που είδαν την περιουσία τους να καταστρέφεται μέσα σε λίγη ώρα από τις σφοδρές βροχοπτώσεις που είχαν σημειωθεί. Μιλώντας στο ekriti ο αντιπεριφερειάρχης Ηρακλείου, Νίκος Συριγωνάκης, τόνισε ότι υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση και ότι έχει αποζημιωθεί μέχρι σήμερα το 1/3 των επιχειρήσεων. «Έχουμε σαν Περιφέρεια πάρα πολλές φορές παρέμβει στα υπουργεία για να καταβληθούν τα χρήματα αλλά υπάρχει μεγάλη και αδικαιολόγητη καθυστέρηση» επεσήμανε. Επίσης να σημειωθεί ότι σε αντίθεση με άλλες περιφέρειες της χώρας που επίσης έχουν πληγεί από φυσικά φαινόμενα η αποζημίωση φτάνει στο 55% των ζημιών σε αντίθεση με τη Χερσόνησο όπου η τα ποσά που αποφασίστηκαν φτάνουν μόλις το 30%
Αντίστοιχα, πρόσφατα ρεπορτάζ της Καρδίτσας, αναφέρουν πως «με μικρά βήματα προχωρά η διαδικασία αποπληρωμής του υπολοίπου ποσού της αποζημίωσης που δικαιούνται οι κάτοχοι αγροτικών εκμεταλλεύσεων του νομού που επλήγησαν από τον “Ιανό”», μία μεγάλη καταστροφή που προκλήθηκε από πλημμύρα, το 2020.