Τον Μάρτιο του 2020 ξεκινά η προαιρετική τηλεκπαίδευση και υπογράφεται η πρώτη σύμβαση-πλαίσιο με την εταιρία Cisco. Στη συνέχεια, το υπουργείο Παιδείας προσπαθεί να επιβάλλει τη μετάδοση του μαθήματος μέσω κάμερας και μέσα από την τάξη. Ακολούθησαν δύο νέες συμβάσεις, παρά τις έντονες αντιδράσεις εκπαιδευτικών. Σύμφωνα με την οριστική απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα για τη διαδικασία της τηλεκπαίδευσης διαπιστώθηκαν παραβιάσεις της νομοθεσίας σε ουκ ολίγες περιπτώσεις αφήνοντας έκθετη την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας.
Την απομάκρυνση της υπουργού Παιδείας, ζητάει η ΕΠΕΚΕ Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ, με αφορμή το σκάνδαλο της Cisco, τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι η Νίκη Κεραμέως «δεν μπορεί πλέον να στέκεται ούτε μία ώρα στη θέση της». Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την οριστική απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα για τη διαδικασία της τηλεκπαίδευσης, διαπιστώθηκαν παραβιάσεις της νομοθεσίας σε ουκ ολίγες περιπτώσεις αφήνοντας έκθετη την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας.
Μεταξύ άλλων, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης υπενθυμίζει ότι η υπουργός Παιδείας «θρασύτατα και ψευδέστατα διαβεβαίωνε» τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές και τους γονείς τους, ότι προστατεύονται τα προσωπικά τους δεδομένα, καθώς και ότι «έλεγε ξεδιάντροπα ψέματα» στην εθνική αντιπροσωπεία ότι η τηλεκπαίδευση παρέχεται δωρεάν από τη Cisco. Επίσης, η κ. Κεραμέως «αρνούνταν για μήνες την δημοσιοποίηση εγγράφων και φρόντιζε να βρίσκονται άτομα του στενού της περιβάλλοντος στη θέση Υπευθύνων Προστασίας Δεδομένων του Υπουργείου».
Εξάλλου, ο ΣΥΡΙΖΑ χαρακτηρίζει ως «συνεργό και συνυπεύθυνο» τον υπουργό Κυριάκο Πιερρακάκη. Όπως τονίζει, ευθύνες «αφορούν και στον υπουργό επικρατείας αρμόδιο για την Ψηφιακή Διακυβέρνηση κ. Πιερρακάκη, ο οποίος ως επιτελικός βραχίονας υποβοήθησε την υπουργό Παιδείας να αποφύγει τη διαγωνιστική διαδικασία και να εντάξει τη χρηματοδότηση της Cisco στο ‘ΣΥΖΕΥΞΙΣ 2″, τη στιγμή που ήδη εκτενή δημοσιεύματα, παρεμβάσεις των Ανεξάρτητων Αρχών και καταγγελίες είχαν παρουσιάσει το μέγεθος του σκανδάλου και την καταπάτηση της Εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας».
Καταλήγοντας, η αξιωματική αντιπολίτευση καλεί τον πρωθυπουργό, εκτός από το να ζητήσει αμέσως την παραίτηση της κ. Κεραμέως, να απολογηθεί ο ίδιος στον ελληνικό λαό «για την κάλυψη που ο ίδιος παρείχε στο πρωτοφανές αυτό σκάνδαλο».
Η ανακοίνωση της ΕΠΕΚΕ Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ
Ούτε ένα ούτε δύο αλλά πέντε δυνατά «σκαμπίλια» δέχτηκε το υπουργείο Παιδείας και προσωπικά η υπουργός κυρία Κεραμέως από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) υπ` αρ. 50/2021 απόφασή της (https://www.dpa.gr/sites/default/files/2021-11/50_2021anonym.pdf). Τα ραπίσματα αυτά προστίθενται στον ατελείωτο κατάλογο των αποτυχιών στην πανδημία, του αυταρχικού αντιδημοκρατικού κατήφορου εναντίον των εκπαιδευτικών, της υποβάθμισης του δημόσιου σχολείου, της θεσμικής παράκαμψης και της απόλυτης αναστάτωσης που έχει επέλθει στη δημόσια εκπαίδευση επί κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Με την απόφασή της σχετικά με τη διενέργεια της τηλεκπαίδευσης, η Αρχή, δικαιώνει τις καταγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και των Εκπαιδευτικών Ομοσπονδιών, και με τη μορφή πέντε αυστηρότατων επιπλήξεων καταλογίζει στο υπουργείο Παιδείας σειρά παραβιάσεων της νομοθεσίας για τα προσωπικά δεδομένα 1,5 εκατομμυρίου προσώπων, το σύνολο δηλαδή των συμμετεχόντων στο υπονομευμένο και άκρως επικίνδυνο εγχείρημα εφαρμογής της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης μέσω της εταιρίας Cìsco. Αυτό που ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, χαρακτήρισε εξαρχής σκάνδαλο πρώτου μεγέθους.
Η Αρχή μάλιστα επισημαίνει πέραν πάσης αμφισβητήσεως, ότι τα προσωπικά δεδομένα αφού παρανόμως συλλέχθηκαν, διαβιβάστηκαν στις ΗΠΑ και αποτέλεσαν αντικείμενο εμπορικής εκμετάλλευσης, παραβιάζοντας έτσι η χώρα μας απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που από το καλοκαίρι του 2020, ακύρωσε τη σύμβαση ΕΕ-ΗΠΑ για τις διαβιβάσεις προσωπικών δεδομένων και τη συνεργασία με εταιρίες που έχουν έδρα στις ΗΠΑ.
Θυμίζουμε ότι στην αρχή του έτους αποκαλύφθηκε ότι η εταιρία Cisco που μια ολόκληρη περίοδο παρουσιάζονταν από την κυρία Κεραμέως ως άδολος και γαλαντόμος «ευεργέτης», αμείβονταν αδρά, με τουλάχιστον 2 εκ. ευρώ ετησίως μέσω του προγράμματος «ΣΥΖΕΥΞΙΣ 2». Δηλαδή, η περίφημη «δωρεά» δεν ήταν τίποτα άλλο από μια ακόμη σκανδαλώδη απευθείας ανάθεση της κυβέρνησης Μητσοτάκη σε φιλική της εταιρία. Η Cisco όχι μόνο δεν παρείχε τίποτα δωρεάν, όπως η ίδια η υπουργός Παιδείας ομολόγησε, αλλά επιδοτήθηκε κι από πάνω από την κυβέρνηση και διευκολύνθηκε να αποσπάσει τα προσωπικά δεδομένα όλης της εκπαιδευτικής κοινότητας, με προφανές εμπορικό και οικονομικό όφελος.
Η υπουργός Παιδείας θρασύτατα και ψευδέστατα διαβεβαίωνε τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές και τους γονείς τους, ότι προστατεύονται τα προσωπικά τους δεδομένα. Η υπουργός έλεγε ξεδιάντροπα ψέματα στην εθνική αντιπροσωπεία ότι η τηλεκπαίδευση παρέχεται δωρεάν από τη Cisco. Αρνούνταν για μήνες την δημοσιοποίηση εγγράφων και φρόντιζε να βρίσκονται άτομα του στενού της περιβάλλοντος στη θέση Υπευθύνων Προστασίας Δεδομένων του Υπουργείου. Είναι προφανές ΌΤΙ μετά από αυτά τα ατοπήματα η κυρία Κεραμέως δεν μπορεί πλέον να στέκεται ούτε μία ώρα στη θέση της.
Το σκάνδαλο είναι μεγάλο. Οι προεκτάσεις πολλές. Οι πολιτικές και άλλες ευθύνες πασιφανείς και θα αναζητηθούν. Αφορούν και στον υπουργό επικρατείας αρμόδιο για την Ψηφιακή Διακυβέρνηση κ. Πιερρακάκη, ο οποίος ως επιτελικός βραχίονας υποβοήθησε την υπουργό Παιδείας να αποφύγει τη διαγωνιστική διαδικασία και να εντάξει τη χρηματοδότηση της Cisco στο ‘ΣΥΖΕΥΞΙΣ 2″, τη στιγμή που ήδη εκτενή δημοσιεύματα, παρεμβάσεις των Ανεξάρτητων Αρχών και καταγγελίες είχαν παρουσιάσει το μέγεθος του σκανδάλου και την καταπάτηση της Εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Κατέστη έτσι συνεργός και συνυπεύθυνος.
Προειδοποιήσαμε εγκαίρως εις ώτα μη ακουόντων για τους κινδύνους. Ζητήσαμε ήδη από τον Απρίλιο του 2020 τη διενέργεια διαγωνισμού για την κάλυψη της όποιας επείγουσας ανάγκης και άμεσες ενέργειες για τη δημιουργία εθνικής υποδομής τηλεκπαίδευσης, ώστε, να μην εξαρτάται η χώρα μας από κανέναν ιδιώτη σε αυτόν τον τομέα και να προστατεύονται τα προσωπικά δεδομένα μαθητών και εκπαιδευτικών.
Η κυβέρνηση πιστή στις νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες της και προσηλωμένη στην εξυπηρέτηση συμφερόντων αρνήθηκε. Εδώ που έχουμε φτάσει, αν υπάρχει πρωθυπουργός κι αν συνειδητοποιεί τι έχει συμβεί, οφείλει να ζητήσει αμέσως την παραίτηση της βαρύτατα εκτεθειμένης υπουργού του και να απολογηθεί στον ελληνικό λαό για την κάλυψη που ο ίδιος παρείχε στο πρωτοφανές αυτό σκάνδαλο.
Βουλευτές ΣΥΡΙΖΑ κατά Κεραμέως
«Μετά και την Απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα «συλλαμβάνεται» για δεύτερη φορά να εμπαίζει Βουλευτές, Πολιτικά Κόμματα και, σε τελευταία ανάλυση, τον ελληνικό Λαό. Η παραίτησή της ή ακόμα και η αποπομπή της από την Κυβέρνηση συνιστούν μονόδρομο, τουλάχιστον για την αποκατάσταση της κοινοβουλευτικής τάξης» αναφέρει χαρακτηριστικά ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ.
Η αναπληρώτρια τομεάρχης Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ, Μερόπη Τζούφη, μιλώντας στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του KONTRA τόνισε: «Η απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα για τη σύμβαση του υπουργείου Παιδείας με τη Cisco φωτίζει τη συστηματική παραβίαση της νομοθεσίας, ξεσκεπάζει τις κυβερνητικές μεθοδεύσεις, ενώ συνιστά καταδίκη των χειρισμών της Νίκης Κεραμέως».
Η Μερ. Τζούφη υποστηρίζει ότι η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως εξαπάτησε για δύο χρόνια την εκπαιδευτική κοινότητα, τη Βουλή και τα ΜΜΕ αναφορικά με την τηλεκπαίδευση, αποκρύπτοντας σκοπίμως τις συμβάσεις που είχε υπογράψει με την αμερικάνικη εταιρία και ισχυριζόταν πως ήταν δωρεάν μέχρι να αποκαλυφθεί πως το κόστος της πλατφόρμας ήταν 2 εκατ. € ετησίως.
«Η Νίκη Κεραμέως διαβεβαίωνε δημόσια πως τα προσωπικά δεδομένα 1,5 εκατ. μαθητών, γονέων και εκπαιδευτικών ήταν ασφαλή, παρά τις προειδοποιήσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης και των εκπαιδευτικών ομοσπονδιών. Ωστόσο, η απόφαση της Αρχής φανερώνει συστηματικές παραβιάσεις στην επεξεργασία και πώληση των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων 1,5 εκατ. μαθητών, γονέων και εκπαιδευτικών στην αγορά των ΗΠΑ», σημείωσε.
Κλείνοντας, η αναπληρώτρια τομεάρχης Παιδείας του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης επεσήμανε πως «σε κάθε ευνομούμενο ευρωπαϊκό κράτος, η υπουργός Παιδείας θα είχε απομακρυνθεί από τη θέση της τη στιγμή που δημοσιεύτηκε η απόφαση. Αντίθετα εδώ, συνεχίζει να απολαμβάνει τη στήριξη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, απειλώντας μάλιστα την Αρχή με προσφυγή στη δικαιοσύνη! Είναι πρωτοφανείς οι απειλές της απέναντι σε μια συνταγματικά κατοχυρωμένη ανεξάρτητη διοικητική αρχή. Δείχνει πως αντιλαμβάνεται διαχρονικά η Δεξιά τους θεσμούς στη χώρα μας όταν δεν περνάει το δικό της».
Από την πλευρά του, το υπουργείο Παιδείας εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία αναφέρει εν ολίγοις ότι η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων…κάνει λάθος. Επιχειρώντας να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα το ΥΠΑΙΘ κάνει λόγο για εσφαλμένες παραδοχές και εξαπολύει επίθεση κατά του ΣΥΡΙΖΑ που ανέδειξε την υπόθεση και που ζήτησε την παραίτηση Κεραμέως μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου Cisco.
Από την πλευρά του, το ΜέΡΑ25 τονίζει μεταξύ άλλων σε ανακοίνωσή του: «Αυτά, λοιπόν, τα νέα για την Υπουργό που αρέσκεται να σέρνει τους εκπαιδευτικούς στα δικαστήρια τους τελευταίους μήνες! Η οριστική απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα για τη διαδικασία της τηλεκπαίδευσης στην Ελλάδα αφήνει απολύτως έκθετη την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, η οποία υποστήριζε την πλήρη νομιμότητα της λειτουργίας της τηλεκπαίδευσης της Cisco. Συγκεκριμένα η απόφαση περιλαμβάνει : α) εντολή μέσα σε 2 μήνες το Υπουργείο Παιδείας να αντιμετωπίσει τις 3 παραβιάσεις που αναφέρονται στο σκεπτικό της και β) να υπάρξει συμμόρφωση στις 5 επιπλήξεις που αναφέρονται στο έγγραφο».
Εκπαιδευτικοί κατά Κεραμέως
Υπενθυμίζουμε πως η Διδασκαλική Ομοσπονδία στις 18/5/2020 είχε διατηρήσει σοβαρές επιφυλάξεις για τη διασφάλιση των προσωπικών δεδομένων και των «εν κρυπτώ» διαδικασιών που είχε ακολουθήσει το υπουργείο Παιδείας. Ταυτόχρονα είχε αιτηθεί τη χορήγηση της Έκθεσης Αντικτύπου από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΙΘ, καθώς μέχρι τότε ούτε είχε κοινοποιηθεί, ούτε είχε κληθεί η Ομοσπονδία σε διαβούλευση επί των θεμάτων, που αφορούν στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Κατόπιν η ΔΟΕ προσέφυγε στην ΑΠΔΠΧ για μια σειρά παραβιάσεων του ΥΠΑΙΘ και σήμερα έχουμε την οριστική απόφαση.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Αυτόνομου Δικτύου, η εν λόγω απόφαση αποτυπώνει περίτρανα πως το υπουργείο Παιδείας δεν τήρησε τη νομοθεσία σε μια σειρά ζητήματα, που αφορούν το ευαίσθητο κομμάτι των προσωπικών δεδομένων. Συγκεκριμένα, η ΑΠΔΠΧ προβαίνει στην ανάγνωση και διαπίστωση πέντε (5) σημαντικών κατηγοριών-παραβιάσεων από την πλευρά του ΥΠΑΙΘ και της Νίκης Κεραμέως.
- Δεν ήταν νόμιμη η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων κατά την υλοποίηση της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, καθώς προσωπικά δεδομένα και μεταδεδομένα έτυχαν παράνομης επεξεργασίας. Κι αυτό διότι πολλά από τα δεδομένα έπρεπε να υπήρχε συγκατάθεση από τα φυσικά πρόσωπα -εκπαιδευτικούς, μαθητές, γονείς-. Όπως, επίσης, σε άλλα δεδομένα δεν έπρεπε να υπάρξει καμία διαδικασία επεξεργασίας.
- Δεν ακολούθησε διαφανείς διαδικασίες και δεν ενημέρωσε για την επεξεργασία των δεδομένων τους, ως όφειλε, τα φυσικά πρόσωπα. Στη σχετική απόφαση αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «οι παρεχόμενες πληροφορίες είναι λιγότερες από όσες επιβάλλει ο ΓΚΠΔ, ότι οι πληροφορίες δεν είναι σε κατανοητή και εύκολα προσβάσιμη μορφή και δεν χρησιμοποιείται σαφής και απλή διατύπωση, λαμβάνοντας ιδίως υπόψη και ότι πρόκειται για πληροφορία που απευθύνεται και σε παιδιά.»
- Τα μέτρα ασφαλείας δεν ήταν επαρκή σε καμία περίπτωση και έθεσε σε κίνδυνο τα προσωπικά δεδομένα εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων.
- Δεν ζητήθηκε ποτέ η γνώμη των εμπλεκόμενων φυσικών προσώπων, όπως προβλέπει ο GDPR, είτε πριν την υλοποίηση της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, είτε σε διαβούλευση, είτε εκ των υστέρων.
- Τελευταίο αλλά πιο σημαντικό. Παρανόμως πωλήθηκαν τα δεδομένα των χρηστών στις ΗΠΑ. Αναφέρεται ρητά ότι σε σχέση με το ζήτημα της διαβίβασης δεδομένων εκτός Ε.Ε., το ΥΠΑΙΘ παραβίασε τις υποχρεώσεις του άρθρου 46 του ΓΚΠΔ.
Είναι ρητώς παράνομη η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων από την εταιρεία Cisco, η οποία είχε αναλάβει με απευθείας ανάθεση την τεχνική υποστήριξη για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Στο υπόμνημα αναφέρεται, μάλιστα, το εξής: «είναι σαφές ότι η εταιρεία Cisco (εν προκειμένω ο όμιλος και οι εταιρείες του) υπόκειται στο δίκαιο των ΗΠΑ, συνεπώς, κατ’ αρχήν, δεν εξασφαλίζεται επαρκές επίπεδο προστασίας προσωπικών δεδομένων.»
Η ΑΠΔΠΧ, με βάση τα παραπάνω, ουσιαστικά επιπλήττει το υπουργείο Παιδείας για αυτές τις 5 κατηγορίες παραβάσεων και δίνει σαφές χρονικό περιθώριο, από 2 μέχρι 4 μήνες, για την άμεση διόρθωση των παραβάσεων.
«Η αλαζονεία, η έπαρση και ο κυνισμός με τα οποία αντιμετωπίζονται τα θέματα της εκπαίδευσης, από την πλευρά του Υπουργείου και της κυβέρνησης, θα συναντούν τις οργανωμένες και συντονισμένες δράσεις της εκπαιδευτικής κοινότητας», καταλήγει η ανακοίνωση του Αυτόνομου Δικτύου Εκπαιδευτικών.
«Η αλήθεια θα βγαίνει στο φως και το δίκιο θα υπερισχύσει», αναφέρουν τέλος οι εκπαιδευτικοί.
ΟΛΜΕ και ΟΙΕΛΕ κάνουν λόγο για δικαίωσή τους, ενώ ζητούν από το υπουργείο Παιδείας να συμμορφωθεί με τις εντολές της αρχής.
Σε ανακοίνωσή της με αφορμή την απόφαση της ΑΠΔΠΧ, η ΟΛΜΕ κάνει λόγο για νέα δικαίωσή της, καταγγέλλει την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας και απαιτεί την άμεση συμμόρφωση με τη νομοθεσία.
«Είναι πλέον σαφές ότι το ΥΠΑΙΘ έχει επανειλημμένως παραβιάσει τόσο την ευρωπαϊκή όσο και την εθνική νομοθεσία. Είναι ξεκάθαρο ότι η ΟΛΜΕ είχε απόλυτο δίκιο όλο αυτό το διάστημα της πανδημίας που επεσήμανε τις παραβιάσεις αυτές και απαιτούσε από το ΥΠΑΙΘ τη λήψη μέτρων για την προστασία της εκπαιδευτικής κοινότητας», υπογραμμίζεται σχετικά.
Παράλληλα, η ΟΛΜΕ σημειώνει: «Ωστόσο, το ΥΠΑΙΘ, αντί να ζητήσει συγγνώμη από 1,5 εκατομμύριο εκπαιδευτικούς και μαθητές/τριες και να συμμορφωθεί άμεσα στις υποδείξεις της ΑΠΔΠΧ, προβαίνει σε μία ακόμη πρωτοφανή κίνηση που αποδεικνύει την παντελή έλλειψη σεβασμού στις Ανεξάρτητες Αρχές, όπως αυτές προβλέπονται από το Σύνταγμα. Στις 18 Νοεμβρίου του 2021 το ΥΠΑΙΘ εξέδωσε Δελτίο Τύπου με το οποίο όχι μόνο δεν αποδέχεται την απόφαση της Αρχής, αλλά την επιπλήττει επειδή κατά την άποψή του “εκπλήσσει λόγω των εσφαλμένων της παραδοχών, αλλά και λόγω της ξαφνικής αλλαγής πλεύσης εκ μέρους της”».
Σε σχετική ανακοίνωση, μετά την οριστική απόφαση – «κόλαφο» της Αρχής Προστασίας Δεδομένων για την τηλεκπαίδευση, η ΟΙΕΛΕ αναφέρεται αναλυτικά στα πέντε σημεία που υποδεικνύει η Αρχή και σχετίζονται με παράβαση της νομοθεσίας.