Ήταν Μάιος του 2020 όταν φιλοκυβερνητικά και όχι μόνο δημοσιεύματα αναφέρονταν στα σχέδια της κυβέρνησης να δημιουργήσει έναν «μηχανισμό ωρίμανσης των διαγωνισμών», μία «λίστα Στρατηγικών Έργων Υποδομής», υπό την εποπτεία του Γραφείου του Πρωθυπουργού, με πρόφαση τις καθυστερήσεις και τις εμπλοκές που εμφανίζονται σε τέτοιες περιπτώσεις.

Έναν χρόνο μετά, και με μία εκπρόθεσμη τροπολογία του υπουργείου Υποδομών σε νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για την κύρωση κοινοτικών οδηγιών για το τραπεζικό σύστημα, η κυβέρνηση έφερε τη σχετική ρύθμιση, προκαλώντας έκπληξη με τον πρωτοφανή αυτό συγκεντρωτισμό του Κυριάκου Μητσοτάκη σε ένα ακόμα πεδίο, και μάλιστα αυτό των δημοσίων έργων, αλλά και αντιδράσεις από την αντιπολίτευση, την ώρα που αναμένονται εκταμιεύεις δισεκατομμυρίων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης.

Σύμφωνα με την τροπολογία, η υπαγωγή ή μη των συμβάσεων στο Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας θα εξαρτάται από Κυβερνητική Επιτροπή, στης οποίας την κεφαλή θα κάθεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στο σχήμα που διαδέχεται την σημερινή Κυβερνητική Επιτροπή Μεγάλων Έργων, την οποία συντόνιζε ο υπουργός Υποδομών, Κώστας Καραμανλής ο νεότερος.

Όπως ανέφερε ο ίδιος ο γόνος της οικογένειας Καραμανλή από το βήμα της Βουλής περιγράφοντας την παντοδυναμία που αποκτά ο Κ. Μητσοτάκης και το Μέγαρο Μαξίμου και στις συμβάσεις δημοσίων έργων, «δημιουργείται ξεχωριστό όργανο υπό την αιγίδα του πρωθυπουργού ώστε όλα τα στρατηγικής σημασίας έργα άνω κάποιου ποσού να γίνονται κάτω από συγκεκριμένο έλεγχο». Μάλιστα, πασχίζοντας να δικαιολογήσει το άδειασμα που υφίσταται και ο ίδιος με αυτήν την εξέλιξη, υποστήριξε πως με αυτή την κίνηση δημιουργούνται δικλείδες ασφαλείας απέναντι στις «ορέξεις» του εκάστοτε υπουργού.

Πιο συγκεκριμένα, στα χέρια του πρωθυπουργού θα βρίσκονται όλες οι συμβάσεις δημοσίων έργων που θα χρηματοδοτούνται από τον ευρωπαϊκό Μηχανισμό Ανάκαμψης ανεξαρτήτως προϋπολογισμού, όλες οι συμβάσεις προϋπολογισμού άνω των 50 εκατ. ευρώ, με την πρόβλεψη και για τα έργα του ΕΣΠΑ που ξεπερνούν τα 30 εκατ. ευρώ, καθώς και με τον αστερίσκο για έργα με μικρότερο προϋπολογισμό, αρκεί αυτά να θεωρούνται «εμβληματικά έργα» για την οικονομία.

Δικαιούχοι του προγράμματος μπορούν να οριστούν υπουργεία, περιφέρειες, δήμοι, είτε οι εταιρείες του χαρτοφυλακίου της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας ΑΕ, αλλά και όποιος άλλος φορέας ορίζεται με απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής. Σημειώνεται πως με την εν λόγω τροπολογία καθορίζονται τα κριτήρια αξιολόγησης και έγκρισης υπαγωγής των συμβάσεων στο πρόγραμμα, η διαδικασία υποβολής προτάσεων από τους φορείς, οι εφαρμοστέες διατάξεις για την επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων, ενώ παρέχεται η δυνατότητα υποβοήθησης των δικαιούχων για την ωρίμανση δράσεων από το ΤΑΙΠΕΔ. Επίσης, προβλέπεται πως η Κυβερνητική Επιτροπή Μητσοτάκη θα προσκαλεί φορείς για να υποβάλουν προτάσεις ανά έξι μήνες.

Για τροπολογία που «ήρθε στο και πέντε της ψήφισης άσχετου νομοσχεδίου, ξαναβαφτίζει την κυβερνητική επιτροπή συντονισμού μεγάλων έργων υποδομής. Και επιπλέον, όλοι οι δρόμοι και όλοι οι πόροι θα οδηγούν στο Μαξίμου» έκανε λόγο ο αρμόδιος τομεάρχης Υποδομών της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Νίκος Παππάς, απευθύνοντας προς την κυβέρνηση το ερώτημα «ποιους εξυπηρετείτε κ. Μητσοτάκη με το «όλοι οι πόροι οδηγούν στο Μαξίμου».

«Θα βρίσκονται υπό τον έλεγχο του ίδιου του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος, όχι μόνο μαζεύει όποιο ευρώ κινείται σε ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης, ταμεία συνοχής και ΣΔΙΤ, αλλά και φανερώνει τη μηδενική του εμπιστοσύνη σε υπουργούς και διοίκηση, αναλαμβάνοντας, παράλληλα, την ευθύνη της διετούς παράλυσης στον τομέα. Το υπερσυγκεντρωτικό μοντέλο Μητσοτάκη γεννά ερωτηματικά. Για την αξιοποίηση των πόρων, για την πιθανή εξυπηρέτηση «ημετέρων». Πραγματικός του στόχος ο πλήρης έλεγχος των κονδυλίων. Τα περί επιτάχυνσης των έργων είναι απλό επικοινωνιακό περιτύλιγμα» καταλήγει ο ίδιος.

Αξίζει ακόμα να υπενθυμίσουμε πως από τον περσινό Μάιο η κυβέρνηση φρόντιζε να διαρρέει τα σχέδιά της για ασφυκτικό έλεγχο των δημοσίων συμβάσεων από τον πρωθυπουργό, με τις διακηρύξεις τότε να τοποθετούν την πλήρη λειτουργία του μηχανισμού τον Ιανουάριο του 2021. Υπενθυμίζεται ακόμα πως ήταν ο Κ. Μητσοτάκης τον περσινό Δεκέμβριο, που στο υπουργικό συμβούλιο εμφανίστηκε να μιλά για σημαντικές πρωτοβουλίες με τη συμμετοχή και εμπλοκή ιδιωτών στις δημόσιες επενδύσεις, με δικές του προτάσεις για έργα.

Τέλος, σημειώνεται πως από τον Μάρτιο του 2019, η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει καταλήξει σε πόρισμα για την ύπαρξη οριζόντιου καρτέλ εργολάβων με τη συμμετοχή της συντριπτικής πλειοψηφίας ελληνικών και αλλοδαπών κατασκευαστικών εταιρειών στη χώρα μας από το 1981 έως και το 2012, αποδίδοντας τελικά σε κάποιες από τις εταιρείες συνολικά πρόστιμα ύψους 110 εκατ. ευρώ. Με την εκλογή της Νέας Δημοκρατίας, παρά τις αποφάσεις της Επιτροπής Ανταγωνισμού για τον αποκλεισμό όσων συμμετείχαν στο καρτέλ, η κυβέρνηση Μητσοτάκη φρόντισε να «ξεμπλοκάρει» μεγάλα έργα απαλλάσσοντας τους παραπάνω από τον αποκλεισμό.

Η απλή μέθοδος των τριών (και κάτι) εργολάβων