του Θάνου Καμήλαλη

Η φράση αυτή, που μάλιστα παρουσιάστηκε και με εικαστικό στον επίσημο λογαριασμό του Πρωθυπουργού στο twitter, αποτέλεσε μέρος της ομιλίας του στη Βουλή την Τρίτη. «Ακόμα και το “παρών” σημαίνει απών από το εθνικό μέτωπο» ανέφερε επίσης ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που έσπευσε να κυκλοφορήσει αυτό το απόσπασμα, μη τυχόν χάσουμε ακόμα μία «δροσερή πνοή Δημοκρατίας». 

Μιλάμε για τη συμφωνία με την οποία η χώρα πετάει ακόμα 7 δισεκατομμύρια ευρώ, για μαχητικά αεροσκάφη, φρεγάτες και τορπίλες για τα υποβρύχια. Μία συμφωνία η οποία, σε συνδυασμό με τις προηγούμενες με Γαλλία και ΗΠΑ καθιστούν αμφίβολο το αν ο στόχος είναι μόνο η «Άμυνα» της χώρας. Μία ακόμα πολυδάπανη συμφωνία που υπερψηφίζεται από το Κοινοβούλιο εν μέσω πολλαπλών κρίσεων, την ημέρα που ο πληθωρισμός (βλ. γενικευμένη αύξηση των τιμών) έκανε ρεκόρ 25ετίας με το 6,2%, τις ημέρες που οι τεράστιες αυξήσεις στους λογαριασμούς προκαλούν τρόμο, τις ημέρες που η αύξηση των ομολόγων στην Ελλάδα γίνεται πρωτοσέλιδο στους Financial Times.

Είναι η αντίφαση των ημερών: Τη μία ημέρα, κοτζάμ Υπουργός Ανάπτυξης, μας ενημερώνει ότι στο e-katanalotis έχουν πέσει οι τιμές στα αγγουράκια κατά 39% αυτήν την εβδομάδα. Όσο αυτός μιλάει, εμείς πρέπει να τρέξουμε στη λαϊκή γιατί την άλλη βδομάδα, ποιος ξέρει. Την άλλη μέρα, ο Υπουργός Οικονομικών παραδέχεται ότι «θα πρέπει να μαζευόμαστε δημοσιονομικά», ή πως «δεν μπορούμε να καλύψουμε όλες τις απώλειες των νοικοκυριών». Ενδιάμεσα γεμίζουμε εθνική υπερηφάνια, με αγορές δισεκατομμυρίων για εξοπλισμούς, που ίσως φέρουν μία νέα φιέστα για τον αγιασμό τους στην Τανάγρα. Με τη σφραγίδα της Νέας Δημοκρατίας βεβαίως και το λογότυπό της στο σχετικό «εθνικό» σποτάκι.

Αλλά δεν γίνεται να συζητήσουμε για το «λεφτόδεντρο» που δίνει καρπούς ή ξεραίνεται καταπώς αποφασίζει η κυβέρνηση, επειδή ο Κυριάκος ο Μητσοτάκης αποφάσισε ότι αυτές οι αγορές είναι το «συμφέρον της πατρίδας» και κάθε είδους συζήτηση πρέπει να τελειώσει. Δεν πάει ακριβώς έτσι, ούτε γενικά, ακόμα και σε συνθήκες «κανονικότητας», ούτε φυσικά ειδικά, στην παρούσα συγκυρία. Η πατριδοκαπηλία ανεβαίνει επίπεδο, καθώς πλεόν στιγματίζεται και η διαφωνία. Λογική συνέπεια βέβαια, μία τέτοια δήλωση ολοκληρωτισμού, καθώς ήδη π.χ. η καταγγελία των παράνομων επαναπροωθήσεων θεωρείται φιλότουρκη προπαγάνδα, οι διαδηλώσεις στα νομοσχέδια που περνούσαν σωρηδών μέσα στο lockdown ήταν «απέναντι στην κοινωνία», ενώ κατά τον Άδωνη Γεωργιάδη αν γκρινιάζουμε και μιζεριάζουμε για τις τιμές «κάνουμε κακό στην Ελλάδα». Σιγα δηλαδή, μη δεν κορυφωνόταν η εθνικοφροσύνη στα εξοπλιστικά.

Περαν όμως από τα περί «τελευταίου καταφυγίου» και το παλιό σύνθημα «όσο περισσότερο σου κλέβουν τι ζωή, τόσο σε ταϊζουν με έθνος και φυλή», το τι συνιστά «συμφέρον της πατρίδας» (ή της χώρας, της κοινωνίας αν προτιμάτε) είναι απλά μία γνώμη σε ένα βαθύ θέμα προς συζήτηση. Οι εξοπλισμοί έχουν πάντα έναν «ιερό» χαρακτήρα, μέχρι να μάθει ή να θυμηθεί κανείς το πόσο συνέβαλαν οι αγορές εξοπλιστικών (και οι μίζες που τις συνόδευαν) στη διόγκωση του δημοσίου χρέους στην Ελλάδα.

«Συμφέρον της πατρίδας» επίσης, με μία άλλη οπτική, μπορεί να είναι να ζουν οι πολίτες της αξιοπρεπώς. Να υπάρχει Δικαιοσύνη και να μην καρατομεί η κυβέρνηση ενοχλητικούς εισαγγελείς (βλ.Ελένη Τουλουπάκη). Μπορει να σχετίζεται με το να μην ξεπουλιέται ο δημόσιος πλούτος της χώρας (κοινωνικά αγαθά, αεροδρόμια, λιμάνια, οδικό δίκτυο), όταν όλα τα στοιχεία διεθνώς λένε πως οι ιδιωτικοποιήσεις είναι παντελώς αποτυχημένες και με μεγάλο κόστος. Μπορεί, για να το φέρουμε πιο κοντά στο βασικό θέμα, να σχετίζεται με το να μη μετατρέπεις τη χώρα σε ένα πολεμικό ορμητήριο και να την προετοιμάζεις να δώσει πολέμους άλλων, με βαρύ πάλι κόστος.

«Συμφέρον της πατρίδας» μπορεί να είναι, να μη συμβάλλεις περισσότερο στην οικονομική της υποδούλωση. Γιατί όπως μάθαμε πολύ καλά τα τελευταία χρόνια (και θα το ξαναθυμηθούμε), μία χώρα μπορεί να χάσει μέρος της ανεξαρτησίας της λόγω του δημοσίου χρέους της και των απαιτήσεων των δανειστών της. Εκτός αν ξεχάσαμε ότι μόνο ανεξάρτητη δεν ήταν η χώρα στα μνημονιακά χρόνια, με τα νομοσχέδια που έφταναν αμετάφραστα ή μετά από «διαπραγμάτευση», ή ότι θα μπορεί να αποφασίσει μόνη της τις πολιτικές της όταν η Ευρωζώνη ξεπεράσει την πανδημία και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σφίξει τα λουριά.

«Συμφέρον της πατρίδας» μπορεί να είναι, να μην λέει ωμά ψέματα μέσα στη Βουλή ο Πρωθυπουργός, ειδικά όταν κομπάζει για το πόσο σημαντικό και «εθνικό» θεωρεί ένα θέμα. Ο Μητσοτάκης τον Οκτώβριο, στην ψήφιση της συμφωνίας για τα Ραφάλ, έλεγε πως οι φρεγάτες θα αρχίσουν να αποπληρώνονται από το 2025, αλλά όπως σημείωσε ο Αλέξης Τσίπρας, τελικά η σύμβαση που ήρθε στη Βουλή προβλέπει πληρωμή 1 δισ. από φέτος. Ο Μητσοτάκης επίσης, όταν ψηφιζόταν η συμφωνία με τη Γαλλία, απέκλειε την αποστολή ελληνικών στρατευμάτων στη Ζώνη του Σαχέλ, για να έρθει δύο μέρες μετά την ψήφιση ο Υπουργός Άμυνας και να παραδεχθεί πως «το εξετάζουμε». Για να μην αναφέρουμε όλη τη φαρσοκωμωδία του Μακεδονικού, πριν και μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών, πριν και μετά την άνοδο της ΝΔ στην εξουσία. Που ξεκινήσαμε με fake news για έγγραφα των Wikileaks που έλεγαν το αντίθετο και καταλήξαμε με αναφορές σε «γειτονική χώρα», και συναντήσεις στα κρυφά. Τα εθνικά θέματα» μάλλον χρειάζονται και «εθνικά ψέματα» από τους πολύ ευαίσθητους με το «συμφέρον της πατρίδας».

«Συμφέρον της πατρίδας», της κοινωνίας, της χώρας τέλος, είναι η πολιτική διαφωνία. Αυτό μπορεί να μην αρέσει καθόλου σε έναν πρωθυπουργό και μία κυβέρνηση που νομοθετούν στα σκοτάδια, με ομερτά των ΜΜΕ, με διαγγέλματα, ανακοινώσεις και στημένες συνεντεύξεις. Σε μια χώρα που διώκει δημοσιογράφους και δικαστικούς που έκαναν απλά τη δουλειά τους. Μπορεί να μην αρέσει σε όσους θα ήθελαν μία νέα μορφή του μετεμφυλιακού κράτους, με «εθνικόφρονες» και «συμμορίται», εθνικιστική προπαγάνδα στα σχολεία και στιγματισμό των διαφωνούντων προς ό,τι ορίζει ο ηγέτης ως συμφέρον».

Καλό θα ήταν, τέτοιες επικίνδυνες διακηρύξεις, να παραμείνουν απλά το «τελευταίο καταφύγιο» και όχι ένας γκρεμός κρυμμένος πίσω από ελληνικές σημαίες με τυπωμένο πάνω τους το λογότυπο της ΝΔ του Μητσοτάκη.