της Γεωργίας Κριεμπάρδη

Το ΤΡΡ σταθερά όλον τον μήνα έχει αφιερώσει ρεπορτάζ, αναλύσεις, ραδιοφωνικές εκπομπές σε ζητήματα που αφορούν τον καρκίνο του μαστού. Έχουμε μιλήσει για τη σημασία της πρόληψης. Ο καρκίνος του μαστού, όταν εντοπίζεται στα πρώτα στάδια, μπορεί να αντιμετωπισθεί πλήρως.  Έχουμε μιλήσει με την tattoo artist, Ρεβέκκα Γιαννοπούλου, ειδικευμένη στο medical tattoo, που ζωγραφίζει θηλές στα στήθη γυναικών που υπεβλήθησαν σε μαστεκτομή, χαρίζοντας χαμόγελα. Έχουμε δώσει σημασία στην αυτοεξέταση του μαστού, ενώ η Κατερίνα Μιστίλογλου έχει δημοσιεύσει ένα δικό της βίντεο όπου παρουσιάζει την αυτοεξέταση στη νοηματική γλώσσα. Πρόσφατα, γυναίκες που πέρασαν καρκίνο του μαστού ή δίνουν τώρα τη δική τους μάχη, από την πασαρέλα της ζωής, εκεί που δίνουν καθημερινές μάχες, βρέθηκαν σ’ έναν στενό διάδρομο να περπατούν, να τις χειροκροτούν γονείς, παιδιά, σύντροφοι, να κοιτάζονται μεταξύ τους και να μιλάνε με τα μάτια. Celebrate Fashion, το όνομα της εκδήλωσης, και το ΤΡΡ ήταν εκεί.

Ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για το κομμάτι της νοσηλείας. Τα κόστη είναι τεράστια, σε ένα σύστημα υγείας που θεωρητικά θα έπρεπε να παρέχει δωρεάν τις άριστες υπηρεσίες, χωρίς αναμονή. Αυτό βέβαια αφορά το Εθνικό Σύστημα Υγείας και την πολιτική διαχείριση που φέρνει τους πολίτες αντιμέτωπους με επιπλέον δυσκολίες είτε προσέρχονται ως ασθενείς στα νοσοκομεία είτε για εξετάσεις. Και δε φταίνε οι γιατροί. Φταίνε οι πολιτικές, οι προτεραιότητες του κράτους για άλλους τομείς, που κατακρεουργούν το σύστημα υγείας. Με αφορμή την 25η Οκτωβρίου, θα μιλήσουμε για το κόστος που αφορά την πρόληψη και νοσηλεία του καρκίνου του μαστού.

«Το κόστος των μαστογραφιών, όταν έχει συνταγογραφηθεί από τον γιατρό είναι 5€, η συμμετοχή, καθώς αποζημιώνεται από τον ΕΟΠΥΥ και είναι ατομική υπόθεση κάθε γυναίκας ή/και του γιατρού της σύμφωνα με το εξατομικευμένο πλάνο πρόληψης που τις έχει ορίσει. Αυτό είναι κάτι διαφορετικό από το Πρόγραμμα Πληθυσμιακού Ελέγχου, Φώφη Γεννηματά. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα είναι εθνικό, αφορά τον γυναικείο πληθυσμό, ηλικίας 50 – 69 ετών, όλης της χώρας και παρέχεται δωρεάν. Τα ηλικιακά κριτήρια σχετίζονται με μελέτες που είχαν πραγματοποιηθεί και έχουν δείξει ότι σε αυτή την ομάδα η εφαρμογή του προγράμματος σχετίζεται και με την αποδοτικότητα κόστους/οφέλους και με αυξημένη επιβίωση. Πλέον σύμφωνα με τις πρόσφατες ευρωπαϊκές αναθεωρημένες συστάσεις προτείνεται στις χώρες-μέλη η διεύρυνση του ηλικιακού εύρους από 45 έως 74 ετών» αναφέρει, μιλώντας στο ΤΡΡ, η Πρόεδρος ΔΣ Πανελληνίου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής», Παρασκευή Μιχαλοπούλου.

Αναφορικά με το πρόγραμμα «Φώφη Γεννηματά», σχολιάζει πως είναι πολύ σημαντικό, καθώς «η καταγραφή, ανάλυση και αξιολόγηση των στοιχείων από το μητρώο του προγράμματος μπορεί να αποτελέσει τη βάση για επιστημονικά τεκμηριωμένο σχεδιασμό πολιτικών υγείας για τον έλεγχο, διαχείριση και αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού στη χώρα μας».

Μιλώντας για το στάδιο της νοσηλείας και τις πρακτικές δυσκολίες που οι γυναίκες αντιμετωπίζουν, η κα. Μιχαλοπούλου, σημειώνει: «Η διαδικασία που ακολουθεί η γυναίκα μετά τη διάγνωση της ασθένειας είναι πολύ δύσκολη. Αρχικά θα πρέπει να ξεπεράσει το σοκ της διάγνωσης και να κινηθεί γρήγορα σε ένα σύστημα υγείας με αρκετές δυσκολίες. Αν ακολουθήσει την ιδιωτική οδό γιατί πιθανόν έχει την οικονομική δυνατότητα ή την ασφαλιστική κάλυψη τα πράγματα είναι σχετικά εύκολα. Αν όμως δεν υπάρχουν αυτές οι προϋποθέσεις και το σύνολο του γυναικείου πληθυσμού δεν τις έχει, αρχίζει ένα δύσκολο ταξίδι στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Στα ογκολογικά Νοσοκομεία τα ραντεβού με το γιατρό κυμαίνονται από έναν μήνα έως και 3-4 μήνες, κάτι που στην περίπτωση ευρήματος είναι μια βασανιστική αναμονή. Στη συνέχεια ακολουθεί η αναμονή για το χειρουργείο εφόσον αυτή είναι η πρώτη γραμμή θεραπείας, η αγωνία για τα αποτελέσματα των βιοψιών, κατόπιν τα ραντεβού με τον ογκολόγο και νέα αναμονή για ακτινοθεραπεία αν είναι απαραίτητη. Ταυτόχρονα η αναζήτηση γιατρών, η επικοινωνία μαζί τους, η εναλλαγή Νοσοκομείων ή διαγνωστικών εργαστηρίων συμβάλλουν στην ψυχική κόπωση που προστίθεται στη σωματική εξασθένιση. Κι όλα αυτά, ενώ έχει συμβεί μια μεγάλη ανατροπή στη ζωή της γυναίκας που έχει επιπτώσεις σε κάθε τομέα και σε κάθε της ρόλο».

Καταλήγει, υπογραμμίζοντας πως τελικά η μεγάλη έλλειψη για τη διαχείριση της ασθένειας είναι η απουσία οργανωμένων Κέντρων Μαστού Ολοκληρωμένης Φροντίδας όπου κάθε γυναίκα θα έχει τη δυνατότητα να φροντίζει την υγεία των μαστών της με συνέπεια χωρίς σωματική, ψυχική και οικονομική ταλαιπωρία. «Στην περίπτωση δε που διαγνωστούν καλοήθεις παθήσεις και κυρίως κακοήθη νοσήματα του μαστού, κάθε γυναίκα θα έχει φροντίδα από Διεπιστημονική Επιτροπή με εξειδικευμένους στο μαστό επαγγελματίες υγείας σε όλη την πορεία της νόσου συμπεριλαμβάνοντας την αποκατάσταση και τις ειδικότητες επαγγελματιών ψυχικής υγείας, διατροφής και ανακουφιστικής φροντίδας».

«Δωρεάν διάγνωση για τον καρκίνο ανεξαρτήτως κοινωνικής, οικονομικής και γεωγραφικής κατάστασης»

Ο πρόεδρος Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, Ευάγγελος Φιλόπουλος, μίλησε στο ΤΡΡ για την αναγκαιότητα έγκυρης και πρώιμης διάγνωσης καρκίνου του μαστού με δωρεάν μαστογραφίες για τις γυναίκες άνω των 40 ετών, το πρόγραμμα «Φώφη Γεννηματά», αλλά και το τεράστιο κόστος νοσηλείας. «Είναι ανάγκη να έχουμε έγκυρη και πρώιμη δωρεάν διάγνωση για τον καρκίνο ανεξαρτήτως κοινωνικής, οικονομικής και γεωγραφικής κατάστασης. Υπάρχουν, σίγουρα, εμπόδια γεωγραφικά και οικονομικά που δυσκολεύουν την επίτευξη του στόχου μας». Γι’ αυτόν τον λόγο, η Αντικαρκινική Εταιρεία διαθέτει κινητή μονάδα μαστογράφου, ώστε να έχουν πρόσβαση και γυναίκες σε δυσπρόσιτες ή πιο φτωχές περιοχές. Για το διήμερο 22&23 Οκτωβρίου, μάλιστα, η μονάδα βρισκόταν έξω από τα κεντρικά γραφεία του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, προσφέροντας δωρεάν μαστογραφικό έλεγχο σε όσες γυναίκες το επιθυμούσαν, οι οποίες ήταν αρκετές -όπως πληροφορηθήκαμε. Ο κ. Φιλόπουλος σχολίασε και το πρόγραμμα «Φώφη Γεννηματά», σημειώνοντας πως «θα πρέπει να δούμε τα μειονεκτήματα του προγράμματος και να τα διορθώσουμε. Αν δε διορθωθούν, μετά είναι πολιτικό θέμα». Όσο για τη δωρεάν μαστογραφία που με το εν λόγω πρόγραμμα πλέον αφορά γυναίκες άνω των 50 ετών, ο ίδιος αναφέρει πως «τα ηλικιακά κριτήρια τίθενται με βάση δύο παράγοντες: τη συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου ανά ηλικία -όπου βλέπουμε ότι αυξάνει σε συχνότητα από τα 40 έτη και ακολουθεί συνεχώς αυξητική τροχιά μετά τα 50 περίπου έως τα 63 έτη -, και ο άλλος λόγος είναι οικονομικός -τι διαθέτει το κράτος και τι δίνει στον συγκεκριμένο τομέα… Είναι αποφάσεις που παίρνονται». Να σημειωθεί πως το πρόγραμμα είχε θεσπιστεί από το 2017 και μάλιστα αφορούσε γυναίκες από τα 40 έτη και πάνω, κι όχι τα 50.

«Θα πρέπει, πέρα από τη μαστογραφία, να είναι δωρεάν κι άλλες προληπτικές εξετάσεις, όπως το εμβόλιο HPV, κωλονοσκόπηση, τεστ Παπανικολάου…». Τόνισε, δε, πως η φράση «έγκαιρη διάγνωση» προκαλεί άγχος στις γυναίκες. «Νιώθουν ότι πρέπει εδώ και τώρα, την επόμενη ώρα να χειρουργηθούν… Είναι προτιμότερο να μιλάμε για “πρώιμη διάγνωση”».

Ο κ. Φιλόπουλος αναφέρθηκε και στο τεράστιο κόστος με το οποίο έρχονται αντιμέτωπες οι γυναίκες που νοσούν. «Ο καρκίνος έχει και κοινωνικές και οικονομικές επιδράσεις. Άνθρωποι καταστρέφονται οικονομικά. Πέφτουν “θύματα” μη σωστών πρακτικών, υπέρμετρων υποσχέσεων γιατρών… Πρέπει να υπάρξει μέριμνα για το θέμα. Ακόμη και στα ιδιωτικά να υπάρχει κάποιο όριο, συγκεκριμένη τιμολόγηση. Αυτό που γίνεται τώρα είναι ότι και ο ΕΟΠΥΥ πληρώνει και ο πολίτης…». Ειδικά αναφορά έκανε τέλος στη Φώφη Γεννηματά. «Όταν ήταν να εγκαινιάσουμε τη δεύτερη μονάδα μας, η Φώφη Γεννηματά ήταν νεοδιαγνωθείσα. Αυτό που κάναμε τώρα με την κινητή μονάδα κι έξω από τα γραφεία του κόμματος ήταν ένας ελάχιστον φόρος τιμής για μια γυναίκα που λίγοι κατάλαβαν τι ήταν τελικά το πιο σημαντικό για εκείνη: να σταθεί μέχρι το τέλος όρθια».

Εκδηλώσεις με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα πραγματοποιήθηκα σ’ όλη τη χώρα. Για το κείμενο ξεχώρισα εκείνη που πραγματοποιήθηκε στην Πτολεμαΐδα από τον Σύλλογο Καρκινοπαθών Εορδαίας, σε συνεργασία με τον Δήμο Εορδαίας κι όλων των Συλλόγων και Κηδεμόνων Δημοτικών Σχολείων της πόλης καθώς και του ΚΔΑΠ Αρλεκίνος.

Το ευαίσθητο σοβαρό ζήτημα του καρκίνου του μαστού έχει πολλάκις καπηλευτεί ο νυν πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, προχωρώντας στην εφαρμογή του προγράμματος δωρεάν μαστογραφίας, ένα πρόγραμμα που ήδη υπήρχε, νομοθετημένο από από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Πρωθυπουργός είχε επιχειρήσει να το καρπωθεί ως δική του καινοτομία και το 2020, βρίσκοντας τότε μεταξύ άλλων την έντονη αντίδραση της Φώφης Γεννηματά.  Πρόκειται για το μεγάλο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού, με το όνομα Φώφη Γεννηματά, στη μνήμη της πολιτικού που έφυγε πρόωρα από τη ζωή αλλά αγωνίστηκε για την τεράστια σημασία αυτού του προγράμματος.  Το πρόγραμμα που «εγκαινίασε» ο πρωθυπουργός αφορά γυναίκες της ηλικιακής ομάδας 50-69 ετών και ξεκίνησε με αποστολή sms στις ασφαλισμένες που πληρούν τα ηλικιακά κριτήρια.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τις εξής εξετάσεις:
  •  εξέταση ψηφιακής μαστογραφίας
  •  κλινική εξέταση (σε περίπτωση ευρήματος)
  •  υπερηχογράφημα (σε περίπτωση ευρήματος)
Το «καινοτόμο» πρόγραμμα όχι μόνο δεν αποτέλεσε καινοτομία αλλά πήγε πίσω τα ήδη ισχύοντα για τις σχετικές εξετάσεις, καθώς σύμφωνα με το πρόγραμμα που ίσχυε από το 2017, δικαιούνταν δωρεάν μαστογραφία  γυναίκες από 40 ετών (και όχι 50) και από 35 ετών γυναίκες που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου. Όλα ξεκινήσαν το 2017, όταν 45 γυναίκες βουλευτές από όλα τα κόμματα, με επικεφαλής την Φώφη Γεννηματά, έστειλαν επιστολή στον τότε υπουργό Υγείας, Ανδρέα Ξανθό, ζητώντας να καλυφθεί η ψηφιακή μαστογραφία, γιατί είναι πολύ σημαντική για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού όπως και έγινε. Σύμφωνα με το ΦΕΚ προβλεπόταν η δωρεάν διενέργεια προληπτικής μαστογραφίας «κάθε 2 χρόνια σε γυναίκες ηλικίας από 40- 50 ετών και κάθε χρόνο σε γυναίκες άνω των 50 ετών ή σε γυναίκες άνω των 35 ετών εφ’ όσον ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου» (ΦΕΚ 2315, 19/6/2018).