συνέντευξη στους Θάνο Καμήλαλη και Κωνσταντίνο Πουλή

Την Πέμπτη, δόθηκε στη δημοσιότητα μία διεθνής έρευνα μεγάλων ευρωπαϊκών ειδησεογραφικών μέσων, που αποκαλύπτει με πληθώρα στοιχείων το τι συνέβη στη Σάμο στις 15-16 Σπετεμβρίου 2022, όταν μία ομάδα 36 προσφύγων έφτασε στο νησί για να ζητήσει διεθνή προστασία. Η έρευνα βασίζεται σε πάνω από 12 συνεντεύξεις με αυτόπτες μάρτυρες, ανάλυση απόρρητων εγγράφων, αναφορές και υλικό από μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και συνεντεύξεις με Έλληνες και Τούρκους αξιωματούχους,

Συνοπτικά, η ομάδα των 36 προσφύγων χωρίζεται και οι περισσότεροι από αυτούς, ανάμεσά τους γυναίκες και παιδιά συλλαμβάνονται. Μερικοί χτυπιούνται άγρια, τους ληστεύουν από τα προσωπικά τους αντικείμενα, πετιούνται, «σαν σκουπίδια», όπως αναφέρεται, στη σωσίβια βάρκα και σπρώχνονται προς τις τουρκικές ακτές. Τέσσερις όμως συλλαμβάνονται αργότερα. Μία ομάδα τριών ατόμων, τα δύο θύματα και ο Ιμπραήμ, που μίλησε στους ευρωπαίους δημοσιογράφους, οδηγούνται με ένα ταχύπλοο του Λιμενικού μεσοπέλαγα και εκεί πετιούνται στη θάλασσα. Ο Κειτά και ο Κουαμού πνίγονται στο Αιγαίο.

«Είχαμε ενημερώσει την ΕΛ.ΑΣ, το Λιμενικό και την Εισαγγελία πριν την επαναπροώθηση»

«Αυτό που είδε το φως της δημοσιότητας είναι η κορυφή του παγόβουνου. Χρειάστηκαν 5 μήνες ερευνητικής δημοσιογραφίας, ένα είδος σπάνιο, για να μπορέσουν να βρουν στοιχεία σε περιοχές όπου δεν μπορεί να πλησιάσει άνθρωπος. Αυτά που πραγματικά συμβαίνουν δεν μπορούμε καν να τα φανταστούμε. Αυτό είναι ένα μικρό δείγμα των όσων δεν μπορούμε να αποδείξουμε. Πλέον αυτό που βγήκε δεν μπορεί να χαρακτηριστεί προπαγάνδα. Επί 5 μήνες δεν μιλάμε, δεν καναμε ούτε καν κάποια ανάρτηση στο facebook, περιμένοντας αυτές τις αποδείξεις. Είναι μία καταπληκτική δουλειά και αν υπήρχε Δικαιοσύνη, άνθρωποι τώρα θα ήταν στη φυλακή» ανέφερε αρχικά ο δικηγόρος, Δημήτρης Χούλης, στη συνέντευξή του στο ΤPP.

H τραγική ειρωνεία είναι πως, παρά τις συντριπτικές αποδείξεις και τις συνεχείς αναφορές και έρευνες, ο υπουργός Μετανάστευσης, Νότης Μηταράκης, λίγες ώρες μετά, το απόγευμα της Πέμπτης, υποστήριξε πως Guardian, Spiegel και Mediapart μεταδίδουν «τουρκική προπαγάνδα».

«Η τουρκική προπαγάνδα για την παράνομη μετανάστευση έχει ως συνέπεια να εμφανίζονται συχνά ψευδείς ειδήσεις στα μέσα ενημέρωσης» τόνισε ο Μηταράκης. Βγάζοντας άμεσα το πόρισμα, χωρίς ουσιαστικά να δεχθεί να γίνει οποιουδήποτε είδους έρευνα.

Ο Δ.Χούλης από την πλευρά του, εξήγησε στη συνέχεια γιατί υποστήριζει πως «ήδη θα έπρεπε κάποιοι να είναι στη φυλακή», αποκαλύπτοντας πως η ΕΛ.ΑΣ, το Λιμενικό αλλά και η Εισαγγελία είχαν ενημερωθεί άμεσα για την άφιξη των προσφύγων, αλλά και για πιθανά εγκλήματα εναντίον τους, πριν τις βίαιες επαναπροωθήσεις.

«Για να σας βάλω λίγο στο κλίμα εκείνης της ημέρας, της 15ης Σεπτεμβρίου, εμείς ενημερωθήκαμε για την ομάδα των προσφύγων μέσω του Ηuman Rights Legal Project, που είναι η μοναδική κάλυψη που μπορούμε να έχουμε ώστε να μην μας συλλάβουνε. Επικοινώνησαν μαζί μας και μας έστειλαν τις φωτογραφίες που βλέπετε και στο ρεπορτάζ. Σε μία από τις φωτογραφίες, φαίνεται, αν κάνει κάποιος ζουμ, ένας άνδρας του Λιμενικού να έχει το όπλο υψωμένο και να χτυπάει κάποιον που είναι χειροπόδαρα δεμένος.

«Αυτό είναι κάτι που 15 Σεπτεμβρίου στέλνεται στην ΕΛ.ΑΣ, το Λιμενικό, την Ύπατη Αμοστεία του ΟΗΕ, στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και την Εισαγγελία. Επειδή όλη την ημέρα δεν γινόταν τίποτα και επειδή συνεχίσαμε να λαμβάνουμε απεγνωσμένα μηνύματα, με πυροβολισμούς να ακούγονται στο βάθος, στις 16 Σεπτεμβρίου στέλνεται νέο μήνυμα στην Εισαγγελία, λέγοντας ότι είναι ένα αυτόφωρο αδίκημα και ότι αυτήν τη στιγμή πρέπει να παρέμβει. Αλλά το ερώτημα είναι ποιος θα παρέμβει; Αφού αυτοί που πρέπει να παρέμβουν, είναι αυτοί που το κάνουν. Αυτό που έγινε λοιπόν οδήγησε στον θάνατο αυτών των δύο».

Η «απαγωγή τριών προσφύγων έξω από το νοσοκομείο στις 7 Φεβρουαρίου»

Στη συνέχεια, ο δικηγόρος αποκάλυψε και δύο άλλες περιπτώσεις όπου υπάρχουν πολύ σοβαρά στοιχεία για βίαιες επαναπροωθήσεις: «Τη Δευτέρα 7 Φεβρουαρίου απήχθησαν τρεις πρόσφυγες έξω από το νοσοκομείο. Είχαν φτάσει, είχαν φωτογραφίες κλπ, ήταν τρεις που κρύφτηκαν στην αρχή και μία γυναίκα ήταν χτυπημένη στο πόδι. Δηλώσαν οι ίδιοι ότι φτάσαν στο νοσοκομείο και εκεί τους παρέλαβαν αστυνομικοί. Το επόμενο σημάδι που έχουμε από αυτούς τους ανθρώπους, είναι με έναν Τούρκο της ακτοφυλακής να φροντίζει ένα τραύμα μίας γυναίκας ακριβώς στο σημείο που φαινόταν στις φωτογραφίες που είχαμε. Και να ντρέπομαι εγώ ως Έλληνας ότι αυτοί είναι καλύτεροι από εμάς. Για εγώ μπορεί να μη φαίνεται, αλλά είμαι και λίγο πατριώτης, είμαι πολυ΄περήφανος για την Ελλάδα και δεν μπορώ να ντρέπομαι με αυτά που κάνουν».

Ενώ επίσης, όπως υποστήριξε, τον Σεπτέμβριο, «δέκα μέρες πριν» την υπόθεση της έρευνας, «είχε γίνει το ίδιο πράγματα, με τρεις ανθρώπους να πετιούνται στη θάλασσα, απλά αυτοί κολύμπησαν και επέζησαν. Και επίσης, «δέκα μέρες πριν από σήμερα που μιλάμε έγινε αντιστοιχο πράγμα στη Χίο».

«Πρέπει να ξεσηκωθούμε όλοι απέναντι στη βία»

Ο δικηγόρος του Ηuman Rights Legal Network δεν εκπροσωπεί τις οικογένειες των δύο νεκρών, αλλά ανθρώπους ανάμεσα στην ομάδα των 36 προσφύγων που επαναπροωθήθηκαν, αλλά στη συνέχεια κατάφεραν να έρθουν ξανά στην Ελλάδα.

«Εγώ εκπροσωπώ αυτούς που βασανίστηκαν. Η βία εναντίον ανθρώπων όπως αυτοί που εκπροσωπώ εγώ, είναι καθημερινό φαινόμενο. Και πρέπει να ξεσηκωθούμε όλοι απέναντι στη βία. Άσχετα αν θέλουμε μετανάστες ή όχι, άσχετα αν πιστεύουμε στην προστασία των συνόρων ή όχι. Οι αρχές δεν μπορούν να ασκούνε βία σε ανθρώπους. Αν η απόφαση τελικά είναι να τους απελάσουμε, να τους απελάσουμε. Αλλα εδώ είναι τακτικές μαφίας, τακτικές εξευτελισμού γυναικών… Είναι τόσα πολλά».

Όπως εξήγησε, αναφορικά με το πού βρίσκεται η υπόθεση, «ακόμα δεν έχουμε ετοιμάσει τη μήνυση, παίρνουμε τις καταθέσεις στα γαλλικά, πρέπει να μεταφραστούν στα αγγλικά και μετά. Είναι καποιοι άνθρωποι που τελικά κατάφεραν να έρθουν και οταν η ασκούμενη μου άκουσε τις καταθέσεις, μου είπε ότι της ήρθε να κάνει εμετό. Είναι πράγματα για τα οποία οι περιγραφές που υπάρχουν μέσα δεν αντέχονται. Δυστυχώς σε πολλά δεν έχουμε τις αποδείξεις, έχουμε τον λόγο τους εναντίον των αρχών και ο λόγος τους δεν μετράει. Αλλά σε αυτήν την περίπτωση, έχουμε τις αποδείξεις και μπορεί να αποδειχθεί πού ήταν αυτοί οι άνθρωποι και τι τους συνέβη».

Ενώ για τα δύο θύματα, ο δικηγόρος ήταν ξεκάθαρος: «Τους δολοφόνησαν. Να μην κρυβόμαστε. Η λέξη είναι ξεκάθαρη στη συγκεκριμένη περίπτωση. Νομικά, έχουμε δύο ανθρωποκτονίες και μία απόπειρα. όταν πετάς κάποιον στη θάλασσα και εν τέλει πεθαίνει, είναι ανθρωποκτονία. Δεν είναι ότι τους βρήκαν απλά στη θάλασσα και τους άφησαν εκεί. Αυτό νομικά είναι ανθρωποκτονία».

Αξίζει να σημειωθεί πως δεν είναι η πρώτη φορά που θύματα επαναπροωθήσεων τελικά φτάνουν στην Ελλάδα και προσφεύγουν στην ελληνική Δικαιοσύνη ενάντια στην απάνθρωπη, διεθνώς παράνομη, βία που υπέστησαν. Σε μία υπόθεση που είχε αποκαλύψει το ΤPP, ένα ζευγάρι προσφύγων από το Κονγκό έφτασε με ακόμα 30 άτομα στις ακτές της Σάμου, στις 21 Απριλίου 2021. Όπως υποστηρίζει σε μήνυσή του, μέσα σε λιγότερο από 24 ώρες βρέθηκε ξανά στο Αιγαίο, μετά από μία βίαιη «επιχείρηση» των ελληνικών αρχών, η οποία περιελάμβανε επίσης τη ληστεία αλλά και σεξουαλική παρενόχληση της γυναίκας. Τον Σεπτέμβριο του 2021 κατέθεσαν μήνυση στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Σάμου, για βαριά αδικήματα, όπως βασανιστήρια, απαγωγή, έκθεση σε κίνδυνο, αλλά και αυτό της εγκληματικής οργάνωσης.

«Δεν πιστεύω ότι η πλειοψηφία των λιμενικών αισθάνεται ωραία με όσα συμβαίνουν»

Παρόλα αυτά, ο Δημήτρης Χούλης δεν πιστεύει «ότι η πλειοψηφία των λιμενικών αισθάνεται ωραία με όσα συμβαίνουν». Εξηγεί πως «επειδή είμαι από εδώ και τους ξέρω χρόνια, τους θυμάμαι να βγαίνουν κάθε βράδυ από τη θάλασσα βρεγμένοι σώζωντας ανθρώπους. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι, αυτοί που ανέχονται αυτήν την κατάσταση. Είναι άνθρωποι που πιστεύω ότι αν πίστευαν ότι μπορούν να μιλήσουν κάπου και να αλλάξει αυτή η κατάσταση, θα μιλούσαν. Αλλά αυτήν τη στιγμή δεν έχουν σε ποιον να τα πούνε, γιατί έχει χαθεί το κράτος Δικαίου στη χώρα»

Τέλος, αναφέρθηκε στην αδράνεια και σιωπή της κοινωνίας απέναντι σε εγκλήματα που συντελούνται, αλλά και στις προσπάθειες σύγκρισης με την Τουρκία, στις οποίες καταφεύγει μονίμως η κυβέρνηση.

«Όταν βλέπω ταινίες για τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, με τα στρατόπεδα συγκέντρωση των ναζί, πάντα αναρωτιέμαι για το τι έκαναν οι χωριανοί εκείνες τις ημέρες. Εγώ σήμερα είμαι ο χωριανός εδώ πέρα, είμαι ο χωριανός στο μέρος που συμβαίνουν αυτά. Και αυτό με τρομάζει, η κηλίδα στην ιστορία μας. Το 2015 ανοίξαμε τις πόρτες σε αυτούς τους ανθρώπους και 7 χρόνια μετά γινόμαστε οι χειρότεροι από όλους. Και πάμε όλο και χειρότερα. Λέει ο Πρωθυπουργός ή ο Μηταράκης “γιατί δεν λέτε για την Τουρκία”. Αλλά δεν είναι η Τουρκία το παράδειγμά μας, δεν είναι η Τουρκία ο πήχης μας Η Ελλάδα πρέπει να είναι ο πήχης μας, η Ευρώπη ο πήχης μας, εμείς θα έπρεπε να θέσουμε τον πήχη ψηλά. Ξαναλέω, το γεγονός ότι δεν φροντίσαμε καν το τραύμα της γυναίκας που επαναπροωθήσαμε, δεν καναμε καν τον κόπο, εμένα με στεναχωρεί. Τα παιδιά αυτών των ανθρώπων θα ακούνε Σάμος και θα έχουν τα ίδια αισθήματα του Εβραίου που ακούει Άουσβιτς. Πνίγηκε ένα παιδί πριν ενάμιση χρόνο και δεν ακούσαμε τίποτα, λες και είναι νορμάλ να πνίγεται ένα παιδάκι 5 χρονών»