Τύμπανα πολέμου στην κοινωνία, με ασπίδα την πανδημία: Η κυβέρνηση ως αρπακτικό

του Θάνου Καμήλαλη

Οι εβδομάδες εν μέσω κορονοϊου περνούν σε ένα κλασικό πλέον μοτίβο. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη αρνείται πεισματικά να πάρει σοβαρά μέτρα για το Εθνικό Σύστημα Υγείας, τα σχολεία και τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, επιστρατεύοντας μάλιστα, με χυδαίο τρόπο και από τις δύο εμπλεκόμενες πλευρές, τους επιστήμονες που έχει στη διάθεσή της για να μιλήσουν ως υπουργοί. Η μία χαριστική ρύθμιση περνάει πίσω από την άλλη, με λαμπρά παραδέιγματα περιπτώσεις όπως το «σκόιλ ελικικού», ο «Μεγάλος Περίπατος» του οποίου η δοκιμαστική λειτουργία κρίθηκε άκυρη από το Συμβούλιο της Επικρατείας, αλλά και τα εκατομμύρια ευρώ (20 + 2 πλέον), μαζί με την αναστολή της δόσης για την τηλεοπτική άδεια, στα ΜΜΕ.

Παράλληλα, η πανδημία, μαζί με τα ελληνοτουρκικά, είναι οι τέλειες αφορμές για μία επίθεση στην κοινωνία που θυμίζει πλέον εποχές 1ου μνημονίου. Τη Δευτέρα ψηφίστηκε ο Πτωχευτικός Νόμος, η δημιουργία δηλαδή μιας οικονομικής φυλακής για οφειλέτες που αδυνατούν, εν μέσω νέας κρίσης πάνω στην προηγούμενη κρίση, να πληρώνουν τις υποχρεώσεις τους. Από το 2021 η πρώτη κατοικία θα είναι και τυπικά απροστάτευτη, η περιουσία όποιου πολίτη κριθεί σε πτώχευση θα ρευστοποιείται και αν αυτός είναι ευάλωτος, θα έχει τη «δυνατότητα» να παραμείνει στο σπίτι του, πληρώνοντας ενοίκιο που θα ορίσει ο πιστωτής για 12 χρόνια. Το ότι πρόκειται για «δεύτερη ευκαιρία» είναι μόνο για να αναφέρεται στα ραβασάκια του Μαξίμου σε φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ.

Λίγες μόνο μέρες μετά την ψήφιση, τη Δευτέρα, του Πτωχευτικού, ήρθε το επόμενο χτύπημα. Στο Υπουργικό Συμβούλιο, ο υπουργός (υποτίθεται) Εργασίας, Γιάννης Βρούτσης παρουσίασε το επόμενο έκτρωμα, επιβεβαιώνοντας αυτά που είχε προαναγγείλει ο Πρωθυπουργός από το Thessaloniki Helexpo Forum το Σεπτέμβριο: Ότι έρχεται ένα νομοσχέδιο που θα χτυπήσει «τύμπανα πολέμου» και θα «καταργήσει παρωχημένες ρυθμίσεις». Όπως το 8ωρο για παράδειγμα και στην πράξη στο δικαίωμα στην απεργία, που θα απειλείται από παντού με ποινικοποίηση. Σύμφωνα λοιπον με την επίσημη παρουσίαση του νομοσχεδίου (όχι την ανάγνωσή του από την αντιπολίτευση), η πρόθεση της κυβέρνησης είναι ότι «κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, επιχειρήσεις θα μπορούν να απασχολούν εργαζομένους ως 10 ώρες ημερησίως κατά μέγιστο, χωρίς πρόσθετη αμοιβή, εφόσον εντός του ίδιου 6μήνου εξοφλούν τις ώρες με αντίστοιχη μείωση ωρών ή ρεπό ή ημέρες άδειας».

Προβλέπεται επίσης η «προσθήκη επιχειρήσεων και εργασιών στη λίστα που ήδη επιτρέπει την εργασία την Κυριακή», μια που σίγουρα το πρόβλημα της χώρας αυτήν την περίοδο είναι ότι η κατανάλωση καλπάζει και η ζήτηση δεν ικανοποιείται τις υπόλοιπες μέρες της εβδομάδας. Αλλά μην ανησυχείτε, όπως είπε ο Υπουργός, σε ένα κακόγουστο αστείο, το νέο του τερατούργημα «διευκολύνει τους εργαζομένους στην αναζήτηση της ισορροπίας μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής».

Yπάρχει βέβαια εδώ ένα ζήτημα που πρέπει να ειπωθεί και να γραφτεί: Στην πράξη, δυστυχώς για χιλιάδες εργαζόμενους, το 8ωρο έχει καταργηθεί προ πολλού. Οι μηδαμινοί πλέον έλεγχοι, οι συμβάσεις – λάστιχο και η ανάγκη για εργασία ωθούν την εκμετάλλευση στα ύψη. Μια ματιά ή μια συζήτηση με κάποιον για τραγελαφικές καταστάσεις στην αναζήτηση εργασίας αρκεί για του λόγου του αληθές. Πώς δηλαδή να κινητοποιήσεις για την κατάργηση του 8ωρου κάποιον/α που ήδη εργάζεται 10ωρο και για πληρωμένες υπερωρίες ούτε λόγος;

Αυτό που συμβαίνει όμως πάντα, είναι ότι η θεσμοθέτηση της οπισθοδρόμησης, στη συγκεκριμένη περίπτωση σε εργασιακά των αρχών του 20ου αιώνα, δίνει το πράσινο φως για ακόμα περισσότερη εργοδοτική παρανομία. Μπορει δηλαδή κάποιον/α να μην τον αφορά η κατάργηση του 8ωρου, αλλά η μετατροπή, στην πράξη του 10ωρου σε 11ωρο τον αφορά. Παράλληλα, το δικαίωμα της απεργίας σε πολλές περιπτώσεις θα ποινικοποιείται, ενώ σε άλλες πρακτικά δεν θα αποτελεί μέσο διεκδίκησης, όπως «στις επιχειρήσεις που η λειτουργία τους είναι κρίσιμη για το κοινωνικό σύνολο, στο Δημόσιο, τους ΟΤΑ και τα ΝΠΔΔ». Εκεί το «προσωπικό ασφαλείας» ορίζεται στο 40%. Να μην ξεχνάμε επίσης, ότι με το πρόγραμμα «επιδότησης 100.000 θέσεων εργασίας», η κυβέρνηση Μητσοτάκη προέβλεψε ακόμα και μισθούς 200 ευρώ, πλήρως επιδοτούμενους από το κράτος, σε περιπτώσεις προσλήψεων μακροχρόνια ανέργων, ενώ το πρόγραμμα αφορά και συμβάσεις μερικής απασχόλησης. Ή ότι η «χαμένες ώρες» για εργαζόμενο που τίθεται σε υποχρεωτική καραντίνα, απαιτείται να αναπληρωθούν με μία ώρα απλήρωτη εργασία την ημέρα, βάσει προηγούμενου νόμου Βρούτση.

Σε όλα αυτά, η πανδημία του κορονοϊού λειτουργεί ως άλλοθι ευκαιρία και ασπίδα μαζί. Άλλοθι γιατί η κυβέρνηση και τα φιλικά της ΜΜΕ μπορουν να συζητούν μόνο για τον κορονοϊό και τα ελληνοτουρκικά, επιστρατεύοντας μάλιστα το αφήγημα της ανάγκης «συναίνεσης» και «εθνικής ενότητας», το οποίο πρώτα οι ίδιοι σπε΄δυουν να διαλύσουν. «Μην μας κάνετε κριτική, γιατί να συζητησουμε τον Πτωχευτικό ενώ έχουμε τόσα άλλα» έλεγαν ουσιαστικά βουλευτές και Υπουργοί της ΝΔ στη συζήτηση στη Βουλή, «δεν φταίνε τα ΜΜΕ που δεν σας παίζουν» έλεγε ο Μητσοτάκης στην αντιπολίτευση κατά την ομιλία του.

Ευκαιρία και ασπίδα, γιατί ο κόσμος είναι ζαλισμένος, δέχεται το ένα χτύπημα πίσω από το άλλο. Παράλληλα οι αντιδράσεις πνίγονται στην ανάγκη προφύλαξης από την πανδημία και στο κάτω κάτω, για ποιο πράγμα από όσα κοσμογονικά συμβαίνουν να προλάβει να ενημερωθεί; Είναι αναγκαίο για ολα, αλλά συνάμα δύσκολο, ειδικά όταν τα καλοταισμένα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης απλά θεσπίζουν ένα καθεστώς ομερτά που είχαμε να δούμε από τα πρώτα μνημονιακά χρόνια.

To πώς θα αποτύχουν αυτές οι «καινοτομίες» του 1900κάτι, το έχουμε δει. Όπως απέτυχαν τα μνημόνια, διογκώνοντας την πρωτοφανή ύφεση και εξαφανίζοντας το διαθέσιμο εισόδημα, το χρήμα στην αγορά. Αλλά βέβαια, η «αποτυχία» είναι κάτι σχετικό. Για πολλούς, αυτό που χιλιάδες άνθρωποι θα αντιμετωπίσουν ως όλεθρο και θα υποφέρουν, οικονομικά, κοινωνικά και ψυχικά, θα είναι η ευκαιρία τους, να πατήσουν επί πτωμάτων και να κάνουν την κρίση ευκαιρία.

Σε όλους αυτούς, η κυβέρνηση κλείνει μονίμως το μάτι, συμπεριφερόμενη με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Κανοντάς την κρίση ευκαιρία της. Ως αρπακτικό.