«Συγκρότηση και ένταξη σε εγκληματική οργάνωση, κατασκοπείας, παραβίασης μυστικών της Πολιτείας και παραβάσεις του Κώδικα Μετανάστευσης», είναι οι κατηγορίες που βαραίνουν 35 ανθρώπους, που δραστηριοποιούνταν μέχρι πρόσφατα στο μεταναστευτικό στη Λέσβο. Οι 33 εξ αυτών είναι μέλη τεσσάρων ΜΚΟ και συγκεκριμένα των Sea Watch, josoor International Solidarity, Mare Liberum και FFM, ενώ οι 2 υπήκοοι τρίτων χωρών.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση που είχε εκδώσει η ΕΛΑΣ, τα αδικήματα διαπράχθηκαν με «πρόσχημα» την ανθρωπιστική δράση, ενώ όσα καταλογίζονται στους συλληφθέντες αφορούν:

  • τους χώρους συγκέντρωσης στα τουρκικά παράλια και τον χρόνο εκκίνησης συγκεκριμένων προσφυγικών ροών προς τη νήσο Λέσβο,
  • τις συντεταγμένες (γεωγραφικό μήκος και πλάτος) συγκεκριμένων προσφυγικών ροών και της κατεύθυνσης αυτών σε συγκεκριμένο χρόνο και τόπο,
  • τον αριθμό των επιβαινόντων αλλοδαπών υπηκόων τρίτων χωρών σε λέμβους, καθώς και την επικρατούσα κατάσταση κατά την διάρκεια της πλεύσης των λέμβων,
  • τον τελικό προορισμό τους (χώρος προσαιγιάλωσης), λεπτομέρειες για τους χώρους διαμονής στο Κ.Υ.Τ. στη Μόρια της Λέσβου.

Κατά την επιχείρηση των διωκτικών αρχών κατασχέθηκαν διάφορα αντικείμενα, μεταξύ των οποίων ένα επιχειρησιακό τετράδιο από σκάφος της Mare Liberum στο οποίο υπήρχαν λεπτομέρειες που αφορούσαν:

  • τον τόπο εκκίνησης στα τουρκικά παράλια,
  • τον χρόνο ταξιδιών,
  • την ηλικία, το φύλο και τη χώρα καταγωγής των επιβαινόντων στη λέμβο.

Επίσης σύμφωνα με την αστυνομία μέλη ΜΚΟ φέρεται να διέθεταν «λεπτομερείς χάρτες των ζωνών διαμονής αλλοδαπών στο μέχρι πρότινος Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης της Μόριας. Ακόμα, διαπιστώθηκε προβολή της δράσης της ΜΚΟ σε μεγάλο αριθμό των μέχρι πρότινος διαβιούντων στον ΚΥΤ της Μόριας με τη διανομή έντυπου υλικού, με σκοπό την περαιτέρω προώθηση και αξιοποίηση των διαδικασιών της παράνομης δράσης τους».

Ακόμη φέρεται πως βρέθηκαν:

  • πίνακες αφίξεων λέμβων από 1 Μαρτίου 2020 στη Λέσβο,
  • πίνακες επιχειρούμενων μεταναστευτικών ροών προς τα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου (Λέσβος, Χίος, Σάμος) από 1 Μαρτίου 2020 που δεν τελεσφόρησαν, με στοιχεία που
  • προέρχονται από διαδικτυακή σελίδα και από τουρκικές κυβερνητικές ιστοσελίδες,
  • χάρτης της ακτογραμμής της νήσου Λέσβου με προσδιορισμένα τα σημεία ελλιμενισμού σε αυτές αλλά και τα αντίστοιχα σημεία εκκίνησης των ροών από τις τουρκικές ακτές.

Παράλληλα ιδιαίτερα βάρος φέρεται να έχει δοθεί σε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή ο οποίος επίσης κατασχέθηκε στα πλαίσια της επιχείρησης και οι αρχές εκτιμούν ότι περιέχει πολλά στοιχεία, με τη Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών, να προσπαθεί να σπάσει τους κωδικούς. Η όλη δικογραφία αναμένεται να ολοκληρωθεί τις επόμενες δύο ημέρες και να σταλεί στον εισαγγελέα.

Εγχειρήματα «κατασκοπείας και επιβουλής της εθνικής ασφάλειας»

Ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη Λευτέρης Οικονόμου, με δήλωση του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, αναφέρθηκε σε «ΜΚΟ και ξένα δίκτυα» που «εργαλειοποιούν το μεταναστευτικό», προειδοποιώντας ότι θα κλιμακωθούν οι έλεγχοι, μετά την αποκάλυψη της δράσης των 4 ΜΚΟ στη Λέσβο, κάνοντας λόγο για «ξεσκόνισμα» όλων των «εκτός πλαισίου νομιμότητας ΜΚΟ».

Παράλληλα υποστήριξε ότι «τα σύνορα της Ελλάδας θωρακίζονται έναντι εγχειρημάτων κατασκοπείας και επιβουλής της εθνικής ασφάλειας». Επίσης έδωσε μεγάλη σημασία στην κατηγορία περί κατασκοπείας λέγοντας πως βάσει των όσων προέκυψαν από τις παρακολουθήσεις συνομιλιών, τα μέλη των 4 ΜΚΟ είχαν επικοινωνία με άτομα στα τουρκικά παράλια, παρακολουθούσαν την συχνότητα του Λιμενικού και έδιναν οδηγίες για το πού κινούνταν τα ελληνικά σκάφη, επικοινωνούσαν μέσω διαδικτυακών εφαρμογών με τους δουλέμπορους και έδιναν ακόμα και το σύνθημα στους μετανάστες για το πότε περνούσαν οι βάρκες σε ελληνικά θαλάσσια ύδατα για να ζητήσουν βοήθεια μέσω 112, αναφέρει ο Λ. Οικονόμου.

Ακόμα ισχυρίστηκε πως «πρόκειται για πολύ σοβαρή υπόθεση που ξεφεύγει από τα πλαίσια ενός αστυνομικού γεγονότος, γι’ αυτό στην επιχείρηση συνεργάστηκαν οι υπηρεσίες ασφαλείας της χώρας σε επίπεδο ΕΥΠ, Ελληνικής Αστυνομίας (Διεύθυνση Διαχείρισης Πληροφοριών, Αντιτρομοκρατική, Διεύθυνση Αλλοδαπών, Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών, Υποδιεύθυνση Ασφάλειας Μυτιλήνης), καθώς και Λιμενικού Σώματος- Ελληνικής Ακτοφυλακής».

Επιπροσθέτως αναφερόμενος στο πλαίσιο λειτουργία των ΜΚΟ όπως τέθηκε από την κυβέρνηση της ΝΔ, με τη δημιουργία του μητρώου ΜΚΟ, σημείωσε πως «υπήρξαν ΜΚΟ που σεβάστηκαν τους κανόνες και άλλες που επιχείρησαν και επιχειρούν να ακολουθήσουν άλλες διαδρομές», ανέφερε, προσθέτοντας πως «με την τελευταία επιχείρηση που συνεργάστηκαν οι υπηρεσίες ασφαλείας της χώρας, με τον σχηματισμό δικογραφίας σε βάρος 33 μελών 4 ΜΚΟ για κατασκοπεία και παράνομη διακίνηση μεταναστών, το μήνυμα είναι σαφές. Τα σύνορα της Ελλάδος τόσο στον Έβρο όσο και στο αρχιπέλαγος του Αιγαίου θωρακίζονται έναντι εγχειρημάτων κατασκοπείας και επιβουλής της εθνικής ασφάλειας από ΜΚΟ και ξένα δίκτυα υπηρεσιών που “εργαλειοποιούν” το μεταναστευτικό. Οι επιχειρήσεις θα συνεχιστούν και οι έλεγχοι (οικονομικοί και άλλοι) στις εκτός πλαισίου νομιμότητας ΜΚΟ θα κλιμακωθούν», είπε ο υφυπουργός.

Ασάφειες στις κατηγορίες

Υπενθυμίζεται ότι το κατηγορητήριο όπως αυτό παρουσιάστηκε από την ανακοίνωση της ΕΛΑΣ είναι ιδιαίτερα ασαφές έως και αίολο, καθώς δεν προκύπτει από τη δικογραφία σύσταση εγκληματικής οργάνωσης με επιδίωξη κάποιου κέρδους, αλλά «διευκόλυνση» των μεταναστευτικών ροών και όχι διακίνηση, ενώ είναι ασαφής η συσχέτιση με κυκλώματα διακινητών.
Επίσης οι 35 άνθρωποι στους οποίους αποδίδονται κατηγορίες κακουργηματικού χαρακτήρα, αναφέρονται στην ανακοίνωση ως άτομα που «δραστηριοποιούνται σε θέματα μετανάστευσης». Έτσι, δημιουργούνται τουλάχιστον ερωτήματα αναφορικά με την ευστάθεια των κατηγοριών.

Ασαφές κατηγορητήριο περί εγκληματικής οργάνωσης έως και κατασκοπεία σε βάρος 35 ανθρώπων στη Λέσβο

Καταγγελίες για παράνομες επαναπροωθήσεις

Προκύπτουν ακόμα ερωτήματα αναφορικά με πιθανή στοχοποίηση των συγκεκριμένων τεσσάρων ΜΚΟ, καθώς όλες τους είχαν καταγγείλει παράνομες επαναπροωθήσεις προσφύγων από τις ελληνικές αρχές.

Η Josoor International Solidarity, είχε συμβάλλει στην καταγραφή και μετέπειτα δημοσίευση στοιχείων τον Ιούνιο του 2020, τα οποία καταδεικνύουν πάνω από 900 περιπτώσεις παράνομων επαναπροωθήσεων προσφύγων, εκ μέρους των ελληνικών αρχών. Η δεύτερη ΜΚΟ Mare Liberum, από τον Μάρτιο έως και τον Σεπτέμβριο κατέγραψε πάνω από 200 περιπτώσεις παράνομων επαναπροωθήσεων στο Αιγαίο, πράγμα το οποίο συνιστά κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τις ίδιες καταγγελίες είχε παρουσιάσει και η τρίτη FFM κατά το παρελθόν, κάνοντας μάλιστα λόγο για διαδικασίες ρουτίνας από πλευράς των ελληνικών αρχών, ενώ η Sea-Watch επίσης έχει προβεί σε παρόμοιες καταγγελίες κατά το παρελθόν

Κατήγγειλαν παράνομες επαναπροωθήσεις, αντιμετωπίζουν δίωξη για «σύσταση εγκληματικής οργάνωσης»

Ποινικοποίηση της αλληλεγγύης

Η όλη υπόθεση θυμίζει και την περίπτωση της Σάρα Μαρντίνι, της βραβευμένης για την ανθρωπιστική δράση της Σύριας πρωταθλήτριας στη κολύμβηση. Τον Αύγουστο του 2018, η ίδια μαζί με άλλα μέλη της ΜΚΟ ERCI, είχε συλληφθεί και είχε καταλήξει στις φυλακές Κορυδαλλού, με παρόμοιες κατηγορίες με τους τελευταίους συλληφθέντες περί διακίνησης μεταναστών. Λίγους μήνες αργότερα, τον Δεκέμβριο του 2018 αποφυλακίστηκε, καθώς η ποινή της αντικαταστάθηκε με εγγυοδοσία 5.000€.

«Η αντικατάσταση της προσωρινής κράτησης ήρθε προφανώς ως συνέπεια της πλήρους έλλειψης αποδεικτικού υλικού την οποία εξαρχής είχαμε επισημάνει. Πρόκειται για άλλη μια δικογραφία, η οποία εμφανίζεται ως τεράστια επιτυχία της ΕΛ.ΑΣ. και η οποία το μόνο που περιλάμβανε ήταν η ποινικοποίηση πρακτικών που εφαρμόζονται διεθνώς, τόσο από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες όσο και από όλες τις διεθνείς οργανώσεις, ήταν κάποια από όσα είχαν δηλώσει τότε οι δικηγόροι της Σ. Μαρτίνι, στην «Εφημερίδα των Συντακτών».