από το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων
Οι εκθέσεις αφορούσαν τους ελέγχους του 2013 και του 2014 στα υποέργα Ολυμπιάδας και Μαύρων Πετρών- Στρατωνίου. Βεβαιώθηκαν 21 περιβαλλοντικές παραβάσεις από τις οποίες προκλήθηκε ρύπανση ή κίνδυνος ρύπανσης και υποβάθμισης του περιβάλλοντος και το ΥΠΕΝ επέβαλε πρόστιμα ύψους 1,7 εκατ. ευρώ. Παράλληλα άλλαξε και η ρητορική των κυβερνητικών στελεχών, από «θα σταματήσουμε την καταστροφή της Χαλκιδικής» σε «θα επιβάλουμε την τήρηση της νομιμότητας». Το δεύτερο μπορεί να ακούγεται ισοδύναμο με το πρώτο μόνο σε όσους δεν γνωρίζουν οτι το περιβαλλοντικά εγκεκριμένο σχέδιο της Ελληνικός Χρυσός ΕΙΝΑΙ η καταστροφή της Χαλκιδικής, ακόμα και αν εφαρμοστεί πιστά και «νόμιμα».
Η συνέχεια είναι γνωστή. Η Ελληνικός Χρυσός πλήρωσε μεν το ποσό αλλά παράλληλα προσέφυγε στα δικαστήρια. Τον Ιανουάριο 2017 το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών ακύρωσε τα πρόστιμα επειδή βρήκε «υπερβολικό» το διάστημα των 33 μηνών που μεσολάβησε από την έναρξη των ελέγχων μέχρι την έκδοση των πράξεων καταλογισμού. Τα 1,7 εκατ. επιστράφηκαν στην εταιρεία, το ΥΠΕΝ άσκησε έφεση κατά της δικαστικής απόφασης και, αν κερδίσει, θα τα πάρει πίσω. Σωθήκαμε.
Σχολιάζοντας τότε τη σκανδαλώδη αυτή απόφαση (δείτε: Η Ελληνικός Χρυσός στην αγκαλιά της Δικαιοσύνης) είχαμε σημειώσει οτι οι περισσότερες παραβάσεις δεν αφορούσαν μεμονωμένα περιστατικά ρύπανσης αλλά παράνομες πρακτικές της εταιρείας που συνεχίζονται και προκαλούν ρύπανση και υποβάθμιση μέχρι σήμερα. Ενδεικτικά: διάθεση ανεπαρκώς επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων στη θάλασσα, απόκρυψη επικινδυνοτητας στερεών αποβλήτων, απόθεση επικίνδυνων αποβλήτων σε ακαταλληλους χώρους, κατασκευαστικές παραβάσεις στο χώρο απόθεσης επικινδύνων αποβλήτων Κοκκινόλακκα κ.λ.π. Και πριν από λίγες μέρες έγινε γνωστό οτι βεβαιώθηκαν νέες παραβάσεις της Ελληνικός Χρυσός, από τους ελέγχους του 2015 και του 2016 στην Ολυμπιάδα. Οι ίδιες σοβαρές παραβάσεις, για τα νερά και τα απόβλητα, ξανά και ξανά. Πιθανότατα θα ακολουθήσουν και άλλες τέτοιες βεβαιώσεις, για το υποέργο Μαύρων Πετρών- Στρατωνίου. Από το 2013-2014 στο 2015-2016 δεν άλλαξε τίποτα εκτός από την κυβέρνηση.
Πιστεύουμε οτι και αυτή τη φορά θα υπάρξουν πρόστιμα – για να λέει το ΥΠΕΝ οτι κάτι έκανε – και οτι αυτά θα επιβληθούν εγκαίρως ώστε να μην ακυρωθούν όπως τα προηγούμενα. Έχουν ήδη περάσει 30 μήνες από την επιθεώρηση του Δεκεμβρίου 2015, μένουν άλλοι 3 μήνες μέχρι τους 33 που θεωρήθηκε οτι υπερέβαιναν τον «εύλογο χρόνο». Το Υπουργείο θα πρέπει να βιαστεί. Αν και, με μια «δικαιοσύνη» που έχει τόσο προκλητικά ταχθεί στο πλευρό της εταιρείας-παραβάτη ποτέ δεν μπορεί κανείς να είναι σίγουρος.
Η «δικαστική προστασία» που φαίνεται οτι απολαμβάνουν κάποιοι συστηματικοί παραβάτες είναι σαφέστατα ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα, αλλά ας μην κοροϊδευόμαστε. Το ΥΠΕΝ δεν μπορεί να παριστάνει τον τιμωρό και προστάτη του περιβάλλοντος επειδή επέβαλε ή θα επιβάλει κάποια πρόστιμα, ούτε θα είναι καμμιά «νίκη» έναντι της ανομίας να καταφέρει τελικά να τα εισπράξει. Οι διοικητικές ποινές έχουν στόχο να υποχρεωθεί η παράνομη εταιρεία σε συμμόρφωση με την περιβαλλοντική νομοθεσία και τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους και σε αυτή την κατεύθυνση δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα. Τα πρόστιμα είναι η ηπιότερη διοικητική κύρωση και από μόνα τους είναι τελείως ανίσχυρα. Η Χαλκιδική δεν θα σωθεί με μερικές χιλιάδες ευρώ, αλλά και μια εταιρεία σαν την Eldorado / Ελληνικός Χρυσός δεν «πονάει» με μερικές χιλιάδες ευρώ. Το είδαμε ήδη οτι τα πρόστιμα δεν έφεραν αποτέλεσμα, πάλι πρόστιμα θα βάλουμε;
Δεν μπορούμε να δώσουμε κανενός είδους εύσημα σε ένα Υπουργείο επειδή δήθεν «χτυπάει» την εταιρεία με πρόστιμα-χάδι, όταν από την άλλη την αφήνει ανενόχλητη να συνεχίζει να ρυπαίνει και να θέτει σε κίνδυνο τον τόπο. Και όχι μόνο αυτό, αλλά επιπλέον την «επιβραβεύει» με μια προσωρινή νομιμοποίηση της παράνομης απόθεσης επικινδυνων αποβλήτων στον μη αδειοδοτημένο ΧΥΤΕΑ Κοκκινόλακκα, η οποία ανανεώνεται ανά εξάμηνο. Αλλά για το πολύ σοβαρό θέμα του Κοκκινόλακκα, θα ακολουθήσει ειδική ανάρτηση.
Πρέπει να τονιστεί οτι εκτός από την επιβολή προστίμων ο νόμος 1650/1986 προβλέπει και άλλες διοικητικές κυρώσεις, όπως την προσωρινή ή οριστική διακοπή της ρυπογόνου δραστηριότητας, ανάλογα με την έκταση και τη βαρύτητα της παράβασης και το αν αυτή επαναλαμβάνεται. Στην περίπτωση της Eλληνικός Χρυσός, που αποδεδειγμένα παρανομεί συστηματικά από το 2013 τουλάχιστον και ΑΡΝΕΙΤΑΙ να συμμορφωθεί, συντρέχουν όλες οι προϋποθέσεις για τη λήψη τέτοιων διοικητικών μέτρων, προκειμένου να προστατευθεί αποτελεσματικά το περιβάλλον και η δημόσια υγεία.
Αλλά το ΥΠΕΝ των Σταθάκη και Φάμελλου είναι απρόθυμο ακόμα και να επιβάλει την τήρηση του νόμου για να μην ενοχλήσει την εταιρεία-παραβάτη. Και για να την προστατεύσει, καταλήγει να παρανομεί συστηματικά και το ίδιο.