Συνέντευξη στον Παναγιώτη Παπαδομανωλάκη

Το Ν. Σουδάν έγινε επίσημα ανεξάρτητο κράτος μόλις στις 9 Ιουλίου 2011, όταν αποσχίστηκε από το ενιαίο Σουδάν. Ο Γ. Λιερός επισημαίνει πως για να καταλάβουμε τη χώρα πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας την ιστορία τουδουλεμπορίου και της αποικιοκρατίας. Μετά το τέλος της αποικιοκρατίας, η μουσουλμανική και αραβική ελιτ του Σουδάν επιβλήθηκε επί των χριστιανών και παγανιστών του Νότου και των μαύρων μουσουλμάνων του Βορρά, προκαλώντας μια σειρά αντιδράσεων και εμφύλιων συγκρούσεων ήδη πριν από την τυπική ανεξαρτησία του Σουδάν.

Στον πρώτο εμφύλιο πόλεμο (1955–1972), ο Βορράς υποστηρίχθηκε από το Νάσερ. Αντίθετα, ο Νότος υποστηρίχθηκε από τον αυτοκράτορα της Αιθιοπίας, το καθεστώς του απαρτχάιντ στη Ν. Αφρική και το Ισραήλ, οι οποίοι ήθελαν να δημιουργήσουν ένα «αγκάθι» στα πλευρά της Αιγύπτου. Όταν ανέβηκε στην εξουσία ο Νιμέιρι, προχώρησαν σε ειρηνευτική συμφωνία. Η ανακάλυψη πετρελαίων στο Νότο οδήσησε σε νέο εμφύλιο πόλεμο (1983-2005), με τον Νιμέιρι να εγκαταλείπει τον αραβικό σοσιαλισμό και να γίνεται σύμμαχος των ΗΠΑ, που τον υποστήριξαν στον πόλεμο κατά των Νοτιοσουδανών. Ο Νότος υποστηρίχθηκε αυτή τη φορά από την ΕΣΣΔ και τον Γκανταφι.

Στον πρώτο εμφύλιο πόλεμο (1955–1972), ο Βορράς υποστηρίχθηκε από το Νάσερ. Αντίθετα, ο Νότος υποστηρίχθηκε από τον αυτοκράτορα της Αιθιοπίας, το καθεστώς του απαρτχάιντ στη Ν. Αφρική και το Ισραήλ, οι οποίοι ήθελαν να δημιουργήσουν ένα «αγκάθι» στα πλευρά της Αιγύπτου. Όταν ανέβηκε στην εξουσία ο Νιμέιρι, προχώρησαν σε ειρηνευτική συμφωνία. Η ανακάλυψη πετρελαίων στο Νότο οδήσησε σε νέο εμφύλιο πόλεμο (1983-2005), με τον Νιμέιρι να εγκαταλείπει τον αραβικό σοσιαλισμό και να γίνεται σύμμαχος των ΗΠΑ, που τον υποστήριξαν στον πόλεμο κατά των Νοτιοσουδανών. Ο Νότος υποστηρίχθηκε αυτή τη φορά από την ΕΣΣΔ και τον Γκανταφι.

Ο Τζον Γκάρανγκ, ηγέτης του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού του Σουδάν (SPLA), που αναπτύχθηκε κυρίως στο Νότο, δηλώνει μαρξιστής λενινιστής, ενώ δεν πιστεύει στην απόσχιση του Νοτίου Σουδάν, καθώς αυτή θα είχε αποτέλεσμα ένα αδύναμο κράτος, το οποίο θα είναι παίγνιο στα χέρια του ιμπεριαλισμού. Θεωρεί πως οι χριαστιανοί και παγανιστές του Νότου και οι μαύροι μουσουλμάνοι του Βορρά, που αποτελούσαν τη συντριπτική πλειοψηφία της χώρας, θα μπορούσαν να φτιάξουν ένα ομόσπονδο κοσμικό κράτος, που θα χωρούσε όλους του λαούς και τις θρησκείες της χώρας – κάτι το οποίο θα ήταν κίνδυνος για την υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ, αραβική ελιτ του Βορρά.

Ωστόσο, η πτώση της ΕΣΣΔ έφερε τραγικές συνέπειες για το SPLA. Η πτώση του Νιμέιρι έφερε στην εξουσία τους ισλαμιστές, συμμάχους της Αλ Κάιντα, στο Βορρά. Τότε η αμερικανική ακροδεξιά «ανακάλυψε» τους χριστιανούς του Νότου, οδηγώντας σε αλλαγή συμμαχιών. Το αποτέλεσμα ήταν η υποστήριξη του SPLA από τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, που οδήγησε σε εκφυλισμό της οργάνωσης. Ο ίδιος ο Γκάρανγκ πέθανε σε αεροπορικό δυστύχημα, με τον Γ. Λιερό να μας μεταφέρει την αίσθηση όσων μίλησε στο Σουδάν ότι επρόκειτο για δολοφονία. Μάλιστα, αναφέρει πως η ελίτ του Βορρά, σε μια συμπαιγνία με τις ΗΠΑ, προώθησε την απόσχιση του Νότου, ενώ η Μοσάντ εκπαίδευσε τις μυστικές υπηρεσίες του νεότευκτου κράτους του Β. Σουδάν.

Μεταξύ άλλων, ο Γ. Λιερός έκανε αναφορά στην ιστορική ελληνική παρουσία στο Σουδάν, καθώς και στο πολιτιστικό πλούτο των λαών του Νότου, που τον ώθησε να πραγματοποιήσει το επικίνδυνο ταξίδι του. «Αυτό που ένωνε παραδοσιακά τους λαούς του Ν. Σουδάν ήταν η καταπίεση του Βορρά. Στα μάτια ενός ξένου, όπως εγώ, οι πολιτισμοί των περισσότερων λαών είναι εξαιρετικά παρόμοιοι. Όμως είναι μεγάλη κουβέντα να πούμε ότι έχει διαμορφωθεί μια ενιαία εθνική συνείδηση για τους Νοτιοσουδανούς. Μάλιστα, αμφισβητείται για παράδειγμα, το κατα πόσο η Τίνγκα ή οι Νουέρ έχουν ενιαία εθνική συνείδηση μεταξύ τους, ενώ αν έχουν είναι μάλλον πολύ πρόσφατη».

Εξηγεί πως το ανθρωπολογικό ενδιαφέρον για τις λεγόμενες «ακέφαλες κοινωνίες» αναπτύχθηκε για τις ανάγκες τις αποικιοκρατικής διοίκησης. Το ενδιαφέρον είναι πως στην περίπτωση του Ν. Σουδάν δεν έχουμε να κάνουμε με κοινωνίες λίγων δεκάδων ανθρώπων, αλλά σε ένα πληθυσμούς χιλιάδων ανθρώπων. «Αν εξακολουθούμε να έχουμε το παλιό πρόταγμα του εργατικού κινήματος, που κάπου στο βάθος έβλεπε την κατάργηση του κράτους, το πως καταφέρνουν κοινωνίες τέτοιας έκτασης να υπάρχουν χωρίς κράτος έχει ένα τεράστιο ανθρωπολογικό και πολιτικό ενδιαφέρον» καταλήγει.