Την Τετάρτη η πρόεδρος της Κομισιόν παρουσίασε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το σχέδιο της για το «Ταμείο Ανάκαμψης» ύψοηυς 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, που σύμφωνα με την Κομισιόν θα αφιερωθεί στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορονοϊού στις ευρωπαϊκές οικονομίες. Από τα 750 δισ. ευρώ, τα 500 δισ. ευρώ θα διατεθούν με τη μορφή επιχορηγήσεων και τα 250 δισ. ευρώ με τη μορφή δανείων.
Το «Ταμείο Ανάκαμψης» συνδέεται με το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) 2021-2027, επί του οποίου υπέβαλε προτάσεις η Κομισιόν, αφήνοντας αρκετά θολά σημεία. Προτείνεται προσωρινή αύξηση των δαπανών από 1,23% του κοινοτικού ΑΕΠ στο 2%. Συνολικά προτείνεται ένα ποσό γύρω στα 1,1 τρισ. ευρώ. Ωστόσο, η ενεργοποίησή του νέου ΠΔΠ από το 2021 ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα σε ορισμένα κράτη-μέλη που έχουν άμεση ανάγκη χρημάτων από το Ταμείο.
Ο ESM προειδοποιεί για τις μνημονιακές δεσμεύσεις λόγω δανεισμού για την αντιμετώπιση του κορονοϊού
Στο κείμενο της Κομισιόν, δεν ξεκαθαρίζονται συγκεκριμένες σημαντικές πληροφορίες, καθώς δεν εξειδικεύονται οι τομείς και οι δαπάνες που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο. Παράλληλα, γίνεται αναφορά για εκταμίευση των χρημάτων σε δόσεις εφόσον εκπληρώνονται συγκεκριμένα ορόσημα μεταρρυθμίσεων και για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, πράγμα που παραπέμπει στην εφαρμογή των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας. Κάτι που σημαίνει ότι θα υπάρχει έλεγχος των εθνικών προϋπολογισμών από την Κομισιόν στη βάση της δημοσιονομικής εξυγίανσης, της εκπλήρωσης συγκεκριμένων δεσμεύσεων και της χρήσης των κονδυλίων.
Ρήξη εντός της ΕΕ για το «ταμείο ανάκαμψης» ύψους 500 δισεκατ. για την αντιμετώπιση της πανδημίας
Δεν αποσαφηνίζεται από την Κομισιόν η διάρκεια αποπληρωμής του πακέτου από τις χώρες, παρά μόνο ότι θα ξεκινήσει το 2028. Ένα από τα σενάρια προβλέπει ότι θα «απλωθεί» σε βάθος 30 ετών, ενώ για τον τρόπο αποπληρωμής δεν υπάρχουν συγκεκριμένες πληροφορίες για το ποιο θα είναι το είδος και το ύψος των εγγυήσεων για κάθε χώρα-μέλος, αν θα αυξηθεί και πόσο η συνεισφορά της στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό κ.ά.
Στα 33,4 δισ. το ποσό που αναμένεται να λάβει η Ελλάδα
Η πρόταση της Κομισιόν προβλέπει για την Ελλάδα τη χορήγηση ποσού 43,5 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, η συνεισφορά της Ελλάδας για την αποπληρωμή των 750 δισ. ευρώ που θα δανεισθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπεται στα 10,1 δισ. ευρώ. Άρα το καθαρό ποσό υπολογίζεται (σε θεωρητικό επίπεδο) στα 33,4 δισ. ευρώ.
Σε ανάλυσή της για τις ανάγκες ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Κομισιόν προτείνει να δοθεί στην Ελλάδα ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από τους πόρους του «Ταμείου Ανάκαμψης» σε σχέση με τη συμμετοχή της χώρας στο ΑΕΠ της ΕΕ, καθώς υπολογίζει ότι η ύφεση θα είναι μεγαλύτερη από τον μέσο όρο, καθώς και το γεγονός ότι το κατά κεφαλήν εισόδημά της είναι μικρότερο από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο και ότι έχει υψηλό χρέος. Τα μεγαλύτερα ποσοστά από το «Ταμείο Ανάκαμψης» προτείνεται να λάβουν η Ιταλία και η Ισπανία.
Θα καθυστερήσει η εκταμίευση χρημάτων
Ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, δήλωσε στον Alpha ότι η πρόταση της Κομισιόν «εδράζεται σε τέσσερις άξονες: Είναι γενναία, ευέλικτη, αφορά κυρίως σε επιχορηγήσεις και προκύπτει από κοινό ευρωπαϊκό δανεισμό», αλλά θα χρειαστεί έγκριση της πρότασης από τα ευρωπαϊκά όργανα και τις κυβερνήσεις, με τον ΥΠΟΙΚ να ξεκαθαρίζει πως στην καλύτερη περίπτωση θα υπάρξει εκταμίευση ποσών από το β’ εξάμηνο εφέτος, αν και υπάρχουν Ευρωπαίοι ηγέτες που θεωρούν ότι η εκταμίευση θα γίνει μετά την 1η Ιανουαρίου 2021. Ερωτηθείς για το ύψος της ύφεσης για το 2020, δήλωσε ότι, αν και οι εκτιμήσεις αλλάζουν σε εβδομαδιαία βάση, «είμαι ρεαλιστικά αισιόδοξος ότι θα βγούμε από την κρίση με τις ελάχιστες αρνητικές επιπτώσεις».
Ικανοποιημένος ο Μητσοτάκης από την «τολμηρή πρόταση»
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασε την ικανοποίηση του για το σχέδιο της Κομισιόν, χαρακτηρίζοντας το «υπερόπλο» από το οποίο πρόκειται να επωφεληθεί σημαντικά η Ελλάδα, κάνοντας έμμεσα λόγο για ευρωομόλογα σχετικά με την αντιμετώπιση της πανδημίας, σενάριο που έχει απορρφθεί από τη Γερμανία και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM).
«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε σήμερα ένα πολύ φιλόδοξο πρόγραμμα το οποίο αποκαλούμε Ταμείο Ανάκαμψης» ανέφερε. «Η Ελλάδα θα είναι μία από τις χώρες που θα ωφεληθούν σημαντικά από αυτό. Αυτό που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είναι απλά θετικό για την Ελλάδα, αλλά για το Ευρωπαϊκό εγχείρημα στο σύνολό του. Γνωρίζετε, ότι η Ε.Ε. δεν έχει προχωρήσει ποτέ προς τα εμπρός με απολύτως γραμμικό τρόπο, υπάρχουν περίοδοι παράλυσης που ακολουθούνται από μεγάλα άλματα, ίσως αυτό να είναι μία ευκαιρία. Ελπίζω ότι είναι ευκαιρία να κάνουμε κάτι πραγματικά τολμηρό, το οποίο κατά κάποιο τρόπο αναζωογονεί το Ευρωπαϊκό εγχείρημα.
Αυτή δεν είναι μια κρίση την οποία μπορούμε να ξεπεράσουμε χωρίς ένα μεγάλο υπερόπλο και θεωρώ ότι αυτό που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι μεγάλο, αυτό που έχει κάνει η ΕΚΤ είναι, επίσης, μεγάλο και συνδυάζοντας αυτά τα δύο, κι αν η Ευρωπαϊκή Ένωση οδηγηθεί τελικά σε κοινή έκδοση χρέους (ακόμη και στο επίπεδο της Κομισιόν) για να χρηματοδοτήσει ένα πρόγραμμα το οποίο επικεντρώνεται σε επιχειρήσεις και όχι δάνεια, αυτό θα είναι ένα τεράστιο βήμα για την ΕΕ. Για την επίδειξη αλληλεγγύης με χειροπιαστό τρόπο βοηθώντας όλες τις χώρες να απορροφήσουν την κρίση».
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας, που δήλωσε πως οι προτάσεις της Κομισιόν πληρούν προϋποθέσεις που από την αρχή είχε θέσει η Ελλάδα για το «Ταμείο Ανάκαμψης», εστιάζοντας κυρίως στο ότι «βασίζεται περισσότερο σε επιχορηγήσεις και λιγότερο σε δάνεια» Σύμφωνα με τον Σ. Πέτσα, «η Ελλάδα είναι από τις χώρες που επωφελούνται περισσότερο, καθώς το ενισχυμένο “χρηματοδοτικό πακέτο” που της αναλογεί, ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, αντανακλά την ενισχυμένη αξιοπιστία της». Φυσικά, δεν παραλείπει να χρησιμοποιήσει τα κάλπικα συνθήματα της «ανάπτυξης για όλους».