Αναλυτικά:
Το συγκρότημα του Κάτω Πολυτεχνείου
Στο Πολυτεχνείο, τόσο στο συγκρότημα Πατησίων όσο και στη
Πολυτεχνειούπολη, η διοίκηση έχει ξεκινήσει έναν πόλεμο ενάντια στη
πολιτική έκφραση. Τη στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο, βρίσκονται υπό
απειλή εκκένωσης τρεις αυτοδιαχειριζόμενοι χώροι στο Πάνω Πολυτεχνείο
(Αυτοδιαχειριζόμενο Κυλικείο Μηχανολόγων, Παπασωτηρίου και Γραμμικό),
ζωντανοί χώροι κοινωνικοποίησης και πολιτικοποίησης. Στο κάτω
πολυτεχνείο, εκκενώθηκε και καταστράφηκε το Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι
Αρχιτεκτονικής και η κατάληψη Carthago. Στο συγκρότημα Πατησίων, η
πρυτανεία κλειδώνει το χώρο τα σαββατοκύριακα και καθημερινά μετά τις
9μμ. Απαγορεύει δε εκδηλώσεις και δράσεις, περικυκλώνοντας το συγκρότημα
Πατησίων με αστυνομικό κλοιό. Σβήνει τα συνθήματα, τα graffiti, τις
τοιχογραφίες, με στόχο τη φίμωση της πολιτικής έκφρασης και την
καταστροφή της τέχνης. Οι δυνάμεις καταστολής μπαινοβγαίνουν εβδομαδιαία
στη Πολυτεχνειούπολη και σταθμεύουν στη Στουρνάρη και τη Τοσίτσα,
προβαίνοντας και σε εξακριβώσεις στοιχείων. Ο στόχος είναι προφανής και
είναι η τρομοκράτηση των αγωνιζόμενων. Και σε μια κορυφαία κίνηση
καταστολής, ο πρύτανης, στη βραδιά του ερευνητή, καλεί ΟΠΚΕ και ΔΕΛΤΑ
κατά ερευνητριών, φοιτητών και αλληλέγγυων στη Παλαιστίνη.
Είναι η έξαρση μιας διαδικασίας χρόνων. Η προηγούμενη δεκαετία είδε μια
έντονη εντατικοποίηση των ρυθμών σπουδών, που αποτελεί μια διαδικασία
ιδεολογικής πειθάρχησης εκ μέρους των αρχών. Σε συνδυασμό με την
παράλληλη εργασία στην οποία εξαναγκάζει η οικονομική δυσχέρεια, οι
φοιτήτριες δεν έχουν χρόνο και ενέργεια για χόμπι, νέες εμπειρίες, και,
βέβαια, πολιτική δραστηριοποίηση. Μετέπειτα, κατά την περίοδο της
πανδημίας, η προσπάθεια ιδεολογικής καταστολής των δραστηριοτήτων εντός
του Κάτω Πολυτεχνείου εντατικοποιήθηκε.
Υπάρχει μια καθαρή πολιτική στόχευση στα παραπάνω. Τα πανεπιστήμια, εδώ
και τουλάχιστον έναν αιώνα, και με καθαρό κόμβο τον παγκόσμιο “Μάη του
68”, ήταν και είναι το κρισιμότερο φυτώριο αντιστάσεων στις εξουσίες,
οργάνωσης του κινήματος και γέννησης εξεγέρσεων. Τέτοια ήταν και στη
περίοδο της δικτατορίας των συνταγματαρχών και σε αυτόν τον κύκλο
εντάσσεται και η εξέγερση του Νοέμβρη του ‘73. Αυτό η εξουσία θέλει να
το ξεριζώσει. Αυτό που επιχειρεί σήμερα είναι η κατάργηση του ρόλου του
πανεπιστημίου ως ελεύθερου χώρου διακίνησης ιδεών, ως χώρου συνάντησης,
συζήτησης, αντιπαράθεσης, συγκρότησης πάνω στα πολιτικά ερωτήματα. Ως
χώρου ανοιχτού και δημόσιου ταυτόχρονα, με αναφορά σε όλη τη κοινωνία –
αυτό αντικατοπτρίζουν τα σχέδια για είσοδο με πάσο και τουρνικέ. Πιο
έμμεσα όμως, η επίθεση επεκτείνεται και στην ίδια την ακαδημαϊκή
ελευθερία, στην γνώση που παράγεται μέσα από την κοινωνικοποίηση των
ίδιων των φοιτητριών, όπως σηματοδοτεί το κλείσιμο των χώρων για μακέτες
στην αρχιτεκτονική. Μια επίθεση που συνδέεται με ένα μοντέλο για το νέ
ο πανεπιστήμιο όπου το ιδιωτικό κεφάλαιο θα αποτελεί καθοριστικό
παράγοντα, στην ερευνητική διαδικασία, στα προγράμματα σπουδών αλλά και
στους ίδιους τους χώρους των σχολών.
Η ευρύτερη γειτονιά των Εξαρχείων
Το Πολυτεχνείο είναι ενταγμένο στην περιοχή των Εξαρχείων, όχι μόνο
χωροταξικά αλλά και ιδεολογικοπολιτικά, αποτελώντας αναπόσπαστο κομμάτι
της. Μαζί μετά τα άλλα 2 πανεπιστήμια της περιοχής διαμόρφωσε ιστορικά
τον πολιτικό και κοινωνικό της χαρακτήρα, καθώς υπήρξε τόμος διαμονής,
κοινωνικοποίησης και ζύμωσης των φοιτητών. Τα Εξάρχεια άρχισαν να
εξελίσσονται σε τόπο αμφισβήτησης και ριζοσπαστισμού, πράγμα που
κορυφώθηκε από τη μεταπολίτευση και μετά.
Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, ακόμα και μέχρι σήμερα, τα Εξάρχεια
βρίσκονται στο στόχαστρο, τόσο κρατικών όσο και παρακρατικών μηχανισμών.
Το κράτος πνίγει με χημικά όλη την περιοχή με κάθε ευκαιρία, θέτει σε
καθεστώς παρακολούθησης πολιτικούς χώρους αγώνα, εκκενώνει πολιτικές
καταλήψεις, καταλήψεις και αυτοοργανωμένες δομές στέγης μεταναστών και
τους φυλακίζει σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ανά τα χρόνια αγωνιστές και
αγωνίστριες δέχονται ξυλοδαρμούς, προσαγωγές, συλλήψεις και
βασανιστήρια. Οι μπάτσοι δεν έχουν διστάσει να δολοφονήσουν τον Μιχάλη
Καλτεζά έξω από το Πολυτεχνείο (17 Νοέμβρη 1985) και τον αναρχικό μαθητή
Αλέξη Γρηγορόπουλο στην οδό Μεσολογγίου (6 Νοέμβρη 2008). Με την
οικονομική κρίση τα Εξάρχεια μετατρέπονται σε γειτονιά αντίστασης σε
διεθνές επίπεδο. Αποτέλεσμα αντίθετο από τις κρατικές στοχεύσεις, παρά
την χρόνια βίαιη καταστολή.
Έτσι, η ολομέτωπη κρατική επίθεση αλλάζει χαρακτήρα. Τα Εξάρχεια
αναβαθμίζονται σε γειτονιά “πρότυπο” για κάθε άλλη γειτονιά της Αθήνας
και εντάσσεται στο πλαίσιο της “ανάπλασης” και της τουριστικοποίησης του
μητροπολιτικού ιστού της Αθήνας. Η αφορμή δίνεται με την δημιουργία
σταθμού ΜΕΤΡΟ στα Εξάρχεια, την “ανάπλαση” – εμπορευματοποίηση του λόφου
Στρέφη και τον αποχαρακτηρισμό του Πολυτεχνείου από πανεπιστημιακό χώρο
σε χώρο αναψυχής από μεγαλοεταιρίες – επενδυτές. Στην περιοχή ολόκληρα
κτίρια αγοράζονται από επενδυτές, δημιουργούνται παντού διαμερίσματα
Airbnb, δίνονται σωρηδόν άδειες για μαγαζιά αναψυχής, οι τιμές των
ενοίκιων εκτινάσσονται στα ύψη και ολόκληρες οικογένειες εκδιώκονται.
Τα έργα των μεγαλοεταιριών ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ, PRODEA, UNISON, ΑΚΤΟΡ (ΜΕΤΡΟ,
Λόφος Στρέφη) και όλοι οι ελεύθεροι χώροι, φρουρούνται από τις
συμμορίτικες – μαφιόζικες ομάδες ΟΠΚΕ και ΜΑΤ που έχουν στρατοπεδεύσει
μόνιμα, ενώ οι δολοφόνοι της ομάδας ΔΡΑΣΗ περιφέρονται συνεχώς στους
δρόμους. Οι μπάτσοι λειτουργούν με στρατιωτικούς όρους κατοχής ασκώντας
υπέρμετρη βία σε όποιον θέλουν χωρίς κανένα έλεγχο.
Όλη αυτή η κρατική στρατηγική προσπαθεί να δημιουργήσει μια νέα συνθήκη
κανονικοποίησης στη κοινωνία. Αυτή της υπέρμετρης κρατικής βίας και της
συμμόρφωσης. Απευθύνεται όχι μόνο προς τα αγωνιζόμενα κομμάτια που
συνεχίζουν να διεκδικούν και να βρίσκονται στον δρόμο, αλλά ξεκίνησε ήδη
να αφορά όλο και μεγαλύτερα κοινωνικά κομμάτια. Είναι η εφαρμογή του
κρατικού δόγματος «νόμος, τάξη, ασφάλεια» μέχρι την πλήρη υποταγή και
πειθάρχηση όλων μας.
Η μάχη για να παραμείνουν τα Εξάρχεια ένα ζωντανό κέντρο αγώνα και
αντιστάσεων, να μην μετατραπούν σε περιοχή παραγωγής υπεραξίας και
πλούτου για λίγους, περιθωριοποιώντας τους πολλούς, είναι ένας αγώνας
ενάντια στην κοινωνική σήψη. Αυτό που είναι πραγματικά επικίνδυνο για
τους κυρίαρχους είναι η υπεράσπιση της ιστορίας των αγώνων και το όνειρο
για έναν κόσμο ισότητας και δικαιοσύνης. Προτάγματα και αξίες που έχουν
ριζώσει βαθιά σε μια κοινωνία στην οποία τα αφεντικά δεν έχουν να
υποσχεθούν τίποτα άλλο πέρα από φτώχεια, καταστολή και φασισμό. Και
αυτές τις αξίες, τα προτάγματα και τους αγώνες που γεννούν, είναι που
θέλει να ξεριζώσει το κράτος από τα Εξάρχεια, το κέντρο της πόλης και
κάθε γειτονιά.
Η διεθνής συγκυρία και η πολιτική του ελληνικού κράτους
Για να καταλάβουμε την περιγραφόμενη κατάσταση εις βάθος είναι
απαραίτητο να εξετάσουμε την διεθνή συνθήκη, η οποία επηρεάζει όλα τα
επί μέρους τμήματα. Η διεθνής καπιταλιστική κρίση, η οποία έχει εμφανείς
οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές αλλά και κινηματικές διαστάσεις, όλο
και βαθαίνει. Οι προσπάθειες λύσης από την μεριά των αστικών τάξεων και
των μπλοκ τους σημαίνουν όξυνση ενός πολέμου που παίρνει πολλές μορφές,
έχει πολλά επίπεδα και μέτωπα. Μέσα σε αυτήν την δίνη, ο οικονομικός
πόλεμος και οι ένοπλες συρράξεις είναι δύο από τις κυριότερες συνθήκες
που καθημερινά διαμορφώνουν τον κόσμο γύρω μας.
Τοπικά, για το ελληνικό κράτος και την ελληνική αστική τάξη που είναι
ευθυγραμμισμένη με τα συμφέροντα του ιμπεριαλιστικού άξονα ΝΑΤΟ/ΕΕ, η
πολιτική που ακολουθείται είναι αυτής της υποτίμησης και
εμπορευματοποίησης κάθε αγαθού (υγεία, παιδεία, ενέργεια, τροφή, νερό,
στέγαση) προς την άντληση μέγιστου κέρδους, καθώς και της δημιουργίας
ενός αφηγήματος εσωτερικού εχθρού, με το οποίο επιχειρείται η καταστολή
και η εξαφάνιση των κοινωνικών αντιστάσεων και κινημάτων. Επειδή σε μία
εμπόλεμη κατάσταση εξαθλίωσης και εκμετάλλευσης τα κοινωνικά κινήματα
γίνονται ακόμα περισσότερο επιτακτικά για τους από τα κάτω, η τωρινή
δουλειά του κράτους είναι η πρόληψη των εξεγέρσεων που μέλλεται να
έρθουν.
Το μήνυμα των πολεμοκάπηλων είναι σαφές: Στην κοινωνία του μέλλοντος δεν
θα χωράνε Πολυτεχνεία.
Ο αγώνας της Παλαιστίνης είναι κοινός αγώνας όλων μας
Η ιστορική εξέγερση του Πολυτεχνείου εγγράφεται στη μακρά παράδοση
εξεγέρσεων και μαζικών αγώνων ενάντια στο φασισμό, τον ιμπεριαλισμό και
την αποικιοκρατία. Η κληρονομιά του Πολυτεχνείου είναι σε μεγάλο βαθμό
αυτή του αγώνα των λαών όλου του κόσμου να ορίζουν τη μοίρα τους
ελεύθερα. Σήμερα, τιμώντας αυτήν την κληρονομιά, δεν μπορούμε παρά να
αναζητάμε την ζωντανή της έκφραση στις τωρινές συνθήκες. Ο αγώνας για
ελευθερία και ανεξαρτησία, δεν είναι σήμερα πουθενά πιο ζωντανός απ’ ότι
στην ηρωική παλαιστινιακή αντίσταση ενάντια στο ζυγό του γενοκτονικού
Ισραήλ. Του κράτους που ως βασικός εκπρόσωπος του δυτικού ιμπεριαλισμού
στη Μέση Ανατολή εφαρμόζει εδώ και δεκαετίες τις πιο απεχθείς πολιτικές
αποικιοκρατίας και απαρτχάιντ.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πάντα ότι η Ισραηλινή κατοχή και όσα τη
συνοδεύουν έχουν μακρά ιστορία δεκαετιών, από τη Νάκμπα του 1948. Από
τότε, ο Παλαιστινιακός λαός αντιμετωπίζει τη βίαιη αρπαγή της γης του,
τους διωγμούς, τις σφαγές και τη σταδιακή του φυλάκιση από το σιωνιστικό
κράτος στη Γάζα. Πρόκειται για μια συστηματική πρακτική, που έχουν
πολλάκις υιοθετήσει τα αποικιοκρατικά καθεστώτα, στη διάρκεια της οποίας
ο αποικιοκρατούμενος λαός όχι μόνο βασανίζεται και θανατώνεται, αλλά
υποτιμάται τόσο βαθιά που στο τέλος του αποστερείται η ίδια η ανθρώπινη
ιδιότητα. Οι ιδεολογικοί μηχανισμοί του Ισραήλ και της Δύσης επιδιώκουν
όλα αυτά τα χρόνια να μετατρέψουν τους Παλαιστίνιους σε απειλητικά
τέρατα, τα οποία δεν αξίζουν ούτε τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα που
τα ίδια τα κράτη της αποικιοκρατίας και του ιμπεριαλισμού περηφανεύονται
ότι κατοχυρώνουν.
Ακόμα όμως και σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο, ο Παλαιστινιακός λαός
επέμεινε να διεκδικεί τη γη του, την ελευθερία του και την αξιοπρέπειά
του, αποτελώντας έτσι φάρο και σημαία έμπνευσε για τους αγώνες των
καταπιεσμένων σε όλη την υφήλιο. Την ίδια στιγμή που το Ισραήλ του
αποστερούσε όχι μόνο την εθνική αλλά και την ανθρώπινη ταυτότητα, ο
Παλαιστινιακός λαός συνέχιζε να οργανώνει την αντίστασή του και στη βάση
αυτής να χτίζει τον πολιτισμό του και να γράφει την ιστορία του, με τις
σημαίες, τα τραγούδια, τα συνθήματα, ακόμα και με τα όπλα. Η 7η Οκτώβρη
2023 υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες στιγμές αυτής της ιστορίας, μια
στιγμή στην οποία η Παλαιστινιακή αντίσταση επέστρεψε στον κατακτητή ένα
μικρό μερίδιο της βίας που αυτός ασκούσε τόσα χρόνια και διεκδίκησε
έμπρακτα το ζωτικό του χώρου, γκρεμίζοντας τα τείχη της αποικιοκρατικής
φυλακής. Απέναντι του συνάντησε και συναντάει όχι μόνο τα αντίποινα του
Ισραήλ αλλά όλη τη δύναμη της ιμπεριαλιστικής δύσης που στηρίζει το
σιωνισμό ιδεολογικά και υλικά, αναπαράγοντας κάθε ψέμα της ισραηλινής
προπαγάνδας και προμηθεύοντας το κράτος – δολοφόνο με κάθε είδους πόρο,
πολεμικό ή άλλου είδους.
Σήμερα λοιπόν, όσο μνημονεύουμε την πρωτοπόρα δράση των φοιτητών του ’73
που αγωνίστηκαν για παιδεία και ελευθερία ενάντια στη Χούντα, δεν
μπορούμε παρά να παλεύουμε ενάντια στη συνεργασία των ελληνικών ΑΕΙ με
το Ισραήλ και την πολεμική βιομηχανία που γενοκτονούν τον Παλαιστινιακό
λαό, είτε πρόκειται και την IDE (Intracom Defence), είτε για τη Lockheed
Martin.
Γιατί ανοίγουμε το κτήριο Γκίνη;
Γιατί το κτήριο Γκίνη έχει υπάρξει, ήδη από το 1973, τόπος συνάντησης
των αγώνων. Εκεί έγινε η εργατική συνέλευση κατά την εξέγερση του 73.
Είναι άμεσα συνδεδεμένο με τους αγώνες του ’85, που σφραγίστηκαν με τη
δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά από τις κρατικές δυνάμεις καταστολής. Είναι
συνδεδεμένο με την αλληλεγγύη στον απεργό πείνας Νίκο Ρωμανό το 2014.
Είναι ο χώρος της κατάληψης στέγης προσφύγων το 2016. Αλλά και ο χώρος
φεμινιστικών συνελεύσεων, του κινήματος που υψώθηκε ως απάντηση στη
δολοφονία του Ζακ. Είναι χώρος διαδικασιών, χώρος ζύμωσης μεγάλου
κομματιού του ριζοσπαστικού κινήματος.
Με πρόσχημα τον κορονοϊό το κτήριο Γκίνη σφραγίστηκε ως “ακατάλληλο” και
παραμένει κλειστό εδώ και τρία χρόνια. Το ΕΜΠ έχει εκδώσει ένα πλάνο
αναδιαμόρφωσης του, που βρίσκεται σε διαγραμματικό στάδιο. Από τη φύση
της μελέτης και από τον τρόπο που αυτή επικοινωνείται γίνεται αντιληπτό
ότι το πλάνο αυτό αποτελεί περισσότερο πρόφαση για το κλείσιμο του
κτηρίου και τον εξοβελισμό των πολιτικών και πολιτιστικών δράσεων που
λάμβαναν χώρα εκεί και λιγότερο ένα πραγματικό πλάνο ανάπλασης. Η
ρητορική του όμως δεν μπορεί να μένει αναπάντητη.
Και αυτό γιατί η έκθεση αναφέρει ένα κτήριο σε «εγκατάλειψη», κενό
χρήσης, το οποίο η πρόταση θα «αναδείξει», όροι που όμως
χρησιμοποιούνται με πολιτική χροιά. Το κτήριο δεν ήταν εγκαταλελειμμένο,
ήταν ζωντανότατο και ανοιχτό -οδηγήθηκε στην αχρησία από την ίδια την
διοίκηση του ΕΜΠ με το σφράγισμα του. Με ξεκάθαρη πολιτική στόχευση, η
έκθεση παρουσιάζει φωτογραφίες από το κτήριο με συνθήματα και graffiti
ενισχύοντας στο αφήγημα της “καταστροφής δημόσιας περιουσίας”. Για εμάς,
τα συνθήματα στους τοίχους είναι πολιτισμός, σημάδια ενός χώρου
διεκδικήσεων και οραμάτων. Παρά δε τους ισχυρισμούς πως η ανάπλαση αφορά
ολόκληρη την ακαδημαϊκή κοινότητα, οι χώροι που προτείνονται είναι
κυρίως μουσειακοί, ενώ περιλαμβάνεται και ένα “εστιατόριο με γυάλινη
οροφή”. Η καθημερινή χρήση από τις φοιτήτριες λείπει από το πλάνο, οι
πολιτιστικές δραστηριότητες είναι ελάχιστες, ενώ οι αίθουσες υψηλής
τεχνολογίας στο ισόγειο οδηγούν σε έναν αυστηρά ελεγχόμενο χώρο. Το
εγχείρημα αποδεικνύεται άσχετο με τις κοινωνικές ανάγκες και σχετικό με
τα συμφέροντα μιας στενής ακαδημαϊκής ελίτ και τον εξευγενισμό της
περιοχής.
Εμείς πιστεύουμε σε ένα ανοιχτό Γκίνη. Χώρο συνάντησης και σύνδεσης των
πολιτικών και ταξικών αγώνων και των κινημάτων, φοιτητικών,
φεμινιστικών, μεταναστευτικών, οικολογικών. Χώρο ακόμα ελεύθερου και
αδιαμεσολάβητου πολιτισμού, που θα μπορούσε να στεγάσει πολιτιστικές
ομάδες τόσο του ίδιων των φοιτητριών ΕΜΠ όσο και της ευρύτερης πόλης.
Όπως οι επιθέσεις που βιώνουμε, μέσα στη πολυπλοκότητα τους, είναι
συνδεδεμένες – από τις εκκενώσεις και τη καταστολή των ερευνητών, την
αστυνομοκρατία και τον εκτοπισμό στα Εξάρχεια, στην ακρίβεια, την
ιδιωτικοποίηση, τον πόλεμο και τον ισραηλινό εποικισμό – έτσι θέλουμε να
συνδέονται και οι απαντήσεις μας. Θέλουμε συντονισμό στους κοινούς
αγώνες για υπεράσπιση των ελεύθερων χώρων απέναντι στην κρατική επίθεση
και την επέλαση της κερδοφορίας. Βρισκόμαστε εδώ, στους τόπους του
συνεχούς αγώνα και όχι της απονεκρωμένης μνήμης, για να πάρουμε πίσω τις
σχολές, τις πόλεις μας, τις ζωές μας.
Συντονισμός Κάτω Πολυτεχνείου, ομάδες και συλλογικότητες
Νοέμβριος 2024
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΓΚΙΝΗ
Σάββατο 16/11
• 12.00 Ιστορικός Περίπατος: Πολυτεχνείο του ’73, από αγωνιστές
και
αγωνίστριες της εξέγερσης του ‘73
• 15.00 Ανοιχτή κουβέντα περι artwashing : εκει που δε μπορει η
καταστολή μπορεί η τέχνη “
• 18.00 Εκδήλωση: “Λευτεριά στις χιλιάδες των Παλαιστινίων που
κρατούνται και βασανίζονται μέχρι θανάτου στις ισραηλινές φυλακές” από
την Συνέλευση αλληλεγγύης στους φυλακισμένους, φυγόδικους και
διωκόμενους αγωνιστές και αγωνίστριες
• 21.00 Συγκέντρωση τιμής & μνήμης στους δολοφονημένους και
νεκρούς
αγωνιστές και αγωνίστριες στο Μνημείο του Μιχάλη Καλτεζά (Στουρνάρη &
Μπουμπουλίνας)
• 21.30 Ανοιχτή πολιτική και οργανωτική συνέλευση Γκίνη
• 23:30 Προβολή ταινίας: “Arna’s children”