Η μαζική πρόσβαση των πολιτών στη διενέργεια ελέγχων (τεστ) για τον κορονοϊό αποτελεί πάγιο αίτημα πλήθους κοινωνικοπολιτικών παραγόντων από την πρώτη στιγμή που η κατάσταση πήρε τις διαστάσεις πανδημίας και στη χώρα μας. Τουλάχιστον από τη στιγμή που άρχισε ο κόσμος να καταλαβαίνει «πως δουλεύει» η πανδημία, και ειδικότερα όταν έγινε κατανοητός ο επιπλέον κίνδυνος των ασυμπτωματικών φορέων, που καθιστούν την επιδημιολογική επιτήρηση εξαιρετικά ευάλωτη και ασταθή. Υγειονομικοί, εκπαιδευτικοί, φορείς, συνδικαλιστικές οργανώσεις, επιστημονικές κοινότητες, πλήθος εργαζομένων, αξιωματική και ελάσσονα αντιπολίτευση αλλά και οργανισμοί όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συμφωνούσαν «τεστ, τεστ, τεστ».

Κάτι τέτοιο δεν συνέβη μετά το άνοιγμα του περσινού Μαΐου, ούτε και ενόψει του αμέσως ακόλουθου ανοίγματος του τουρισμού. Δεν συνέβη ούτε με το κλείσιμο της τουριστικής περιόδου και την έλευση του φθινοπώρου, ούτε με την απόφαση για την επιβολή του δεύτερου lockdown. Ένα τέτοιο μέτρο δεν ανακοινώθηκε ούτε καν όταν στα τέλη του Νοεμβρίου μαθαίναμε περιχαρείς για το «μοναδικό Ελληνικό Rapid Test Αντιγόνου» που θα κυκλοφορούσε τότε στην αγορά, και μάλιστα σε 16 χώρες όπως ανέφεραν δημοσιεύματα εκείνων των ημερών, αλλά ούτε και τον Φεβρουάριο, όταν δόθηκε για ακόμα μία φορά το μήνυμα για «νέο σκληρό lockdown». Η ανακοίνωση της «νέας στρατηγικής» της κυβέρνησης δεν θα ερχόταν πριν τις 19 Μαρτίου, συμπίπτοντας όλως τυχαίως με την προώθηση του Άκη Σκέρτσου σε ρόλο «ειδικού για την πανδημία» από την κυβέρνηση.

«Κάθε πολίτης, από το τέλος Μαρτίου και τις αρχές Απριλίου, θα μπορεί να προμηθεύεται από το φαρμακείο της γειτονιάς του, ένα δωρεάν τεστ την εβδομάδα παρέχοντας τον αριθμό ΑΜΚΑ στον φαρμακοποιό, ώστε να μπορεί να επιτηρεί πλέον ατομικά τη μεταδοτικότητα του ιού. Σε περίπτωση που μπει στο σπίτι και χτυπήσει κάποιο μέλος της οικογένειας, να μπορεί να κινηθεί ανάλογα και να μπορεί να προστατεύσει το εαυτό του και τους γύρω του» θα δήλωνε ο υφυπουργός άνευ χαρτοφυλακίου εκείνη την ημέρα, μία τοποθέτηση που απαίτησε τις επόμενες ημέρες από τον ίδιο να επανατοποθετηθεί επανειλημμένως, ειδικά μετά την αποκάλυψη λίγες ώρες μετά τις ανακοινώσεις πως οι φαρμακοποιοί δήλωναν «έκπληκτοι» και δεν είχαν ιδέα μέχρι τότε για τον μεγαλεπήβολο αυτό κυβερνητικό σχεδιασμό.

Μπορεί η fast track προκήρυξη του διαγωνισμού εν μέσω εορτασμών της 25ης Μαρτίου να ήταν λίγο… νυχτερινή, με φωτογραφικές σκιές επάνω της και με έντονη ακόμα την οσμή συγκεκριμένων γερμανικών μονοπωλιακών συμφερόντων, όμως τρεις εβδομάδες μετά από τις ανακοινώσεις, έστω και καθυστερημένα σε σχέση με τις διακηρυχθήσες ημερομηνίες, ένας αριθμός από τα τεστ που ανακοίνωσε η κυβέρνηση βρίσκονται ήδη στα φαρμακεία, με κάποιες κοινωνικές ομάδες να έχουν άμεση πρόσβαση σε αυτά. Με την μεσολάβηση της απόφασης για άμεσο άνοιγμα των σχολείων για λίγες ημέρες πριν το Πάσχα, όπως δήλωσε η κυβερνητική εκπρόσωπος, Αριστοτελία Πελώνη, γονείς, μαθητές και εκπαιδευτικοί Λυκείου μπορούν να τα προμηθευτούν από τα φαρμακεία, ώστε να ανοίξουν τα σχολεία την προσεχή Δευτέρα. Τα αποκαλούμενα «self tests» βρίσκονται στη διάθεση ενός μέρους του κοινού, περί των 370.000 εκ του συνόλου του πληθυσμού.

Η εμφάνισή τους όμως στα φαρμακεία την Τετάρτη πυροδότησαν από την ίδια κιόλας ημέρα τις έντονες αντιδράσεις των φαρμακοποιών για την καταλληλόλητά τους, ενώ την Πέμπτη, οι αντιδράσεις διαχύθηκαν και στα κοινωνικά δίκτυα, συνοδευόμενες από το ελαφρώς ανέμπνευστο «Σκοιλ Ελικικού 2.0». Ωστόσο, εκτός από μία σχετική ένδεια φαντασίας της αξιωματικής -κυρίως- αντιπολίτευσης, ο παραλληλισμός της σημερινής υπόθεσης των τεστ που δίνονται στον πληθυσμό με το σκάνδαλο του υπουργείου Εργασίας του Γιάννη Βρούτση ελάχιστη σχέση έχει με την πραγματικότητα, ακόμα και εάν οι φωτογραφίες από την πλατφόρμα των φαρμακοποιών αποδειχθούν αυθεντικές και τα προβλήματά της πραγματικά. Το σκάνδαλο του περσινού Απριλίου αφορούσε την επιχείρηση να μοιραστούν μερικές δεκάδες εκατομμύρια σε οικείους, σήμερα μοιάζουν να διακυβεύονται πολλά περισσότερα.

Unboxing, ειδικές άδειες και… βέλτιστες επιστημονικές πρακτικές

Για την κατανόηση των ζητημάτων που προκύπτουν με την απόφαση της κυβέρνησης να μοιράσει με αυτόν τον τρόπο, εν μέσω ανοίγματος μέρους της αγοράς και των σχολείων, και λίγες ημέρες πριν τις γιορτές του Πάσχα, αποκαλυπτική ήταν η τηλεοπτική παρουσία του φαρμακοποιού Κωνσταντίνου Λουράντου, προέδρου των Φαρμακοποιών Αττικής. Εξαιρετικά αποκαλυπτική, απλή, κατανοητή και ξεκάθαρη. Ίσως γι’ αυτό τον λόγο και παρότι μίλησε στον ANT1 και τον Γιώργο Παπαδάκη πουρνό – πουρνό την Πέμπτη, μία ημέρα αργότερα δεν θα βρει κανείς μία αναπαραγωγή της από τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, ούτε έστω μία απομαγνητοφώνησή της από τον ιστότοπο του τηλεοπτικού καναλιού στο οποίο μίλησε:

«Η δυσκολία είναι στο να πάρει κανείς το σωστό επίχρισμα και να μπορεί να κάνει τη διαδικασία μέχρι τέλους. Φαντάζομαι ότι κάποιοι δεν θα το πάρουν το επίχρισμα, θα νομίζουν ότι το πήραν, πιθανώς να δείξει αρνητικό χωρίς να είναι αρνητικό, ή να δείξει ότι δεν έγινε σωστά το τεστ. Εκεί υπάρχει ένα πρόβλημα. Αυτό που για έναν φαρμακοποιό είναι απλό, για κάποιους είναι πάρα πολύ δύσκολο»

[…]

«Αυτό είναι ένα rapid test, φαίνεται καθαρά. Είναι ένα rapid test, το λέει καθαρά. Αυτό είναι ένα rapid test που σύμφωνα με τις ξένες οδηγίες, δεν προβλέπεται ως αυτοδιάγνωση. Το λέει καθαρά. Όμως, στις ελληνικές οδηγίες, στο τέλος τέλος αναφέρεται: “Δυνάμει ειδικής άδειας της αρμόδιας Αρχής για κατ’ εξαίρεση αυτοδιαγνωστική χρήση”. Τι σημαίνει αυτό; Αυτό σημαίνει ότι το rapid test που έχει μία μπατονέτα τεράστια, για να πηγαίνει ρινοφαρυγγικά, όσοι έχουν κάνει το τεστ το ξέρουνε, είναι λίγο επώδυνο, δεν είναι εύκολο, δεν είναι καλό, αυτό όμως μπορεί να μην μπει μέχρι μέσα, να πάει μέχρι τις ρινικές κόγχες, το αναφέρει εδώ. Αναφέρει δηλαδή ότι δεν θα πρέπει να πιέσετε, όταν βρείτε κάποια αντίσταση δεν θα πρέπει να πιέσετε για να πάει πιο μέσα αυτή η μπατονέτα (ο στυλεός)»

[…]

«Έγινε από rapid test, που είναι πραγματικά για τα μικροβιολογικά εργαστήρια και πρέπει να πάρεις ρινοφαρυγγικό έκκριμα, σύμφωνα με τις οδηγίες των γιατρών και των επιστημόνων, έγινε self test διότι θα έπρεπε, έστω κατά κάποιο τρόπο, να το αυτοδιαχειριστεί κάποιος, και να πάρει το έκρυμα έξω από τις ρινικές κόγχες»

Μέσα σε λίγα λεπτά, ο φαρμακοποιός εξήγησε πως πρόκειται για διαφορετικά προϊόντα από τα «self tests» στα οποία αναφέρεται η κυβέρνηση, περιέγραψε τις δυσκολίες που περιλαμβάνει η ατομική τους χρήση, τις πιθανότητες λάθος διάγνωσης από την ατομική χρήση, καθώς και ένα μέρος των κινδύνων που ελλοχεύουν στην όλη διαδικασία. Τα παραπάνω είναι οι απαντήσεις που έδωσε  σε διαδοχικές ερωτήσεις του πάνελ για τις «αστοχίες» των τεστ και για το εάν τα όσα αναφέρει «δεν αφαιρούν την αποτελεσματικότητά του, έτσι δεν είναι;». Χρειάστηκε να του ειπωθεί στο τέλος «Άλλο θέλω να πω. Αυτό όμως δεν επηρεάζει το τελικό αποτέλεσμα, σύμφωνα με τις οδηγίες;», για να περιοριστεί στο λακωνικό «Όχι. Σύμφωνα με τις οδηγίες δεν το επηρεάζει, μάλιστα».

Αρχικά το ζήτημα του ίδιου του προϊόντος. Πράγματι, ενώ στην προκήρυξη του διαγωνισμού αναφέρεται πως «τα τεστ να παρέχονται είτε σε ατομική είτε σε συσκευασία περισσότερων τεμαχίων ώστε να είναι επιδεκτικά ατομικής διανομής (πχ χωρίς να είναι αναγκαίος ο διαμοιρασμός διαλυμάτων από τον χρήστη)», οι πρώτες παρτίδες παραδόθηκαν σε πακέτα των 25. Πρόκειται για ένα προϊόν της εταιρείας Roche, για το οποίο ήδη οι πρώτες κυβερνητικές αντιδράσεις υποστηρίζουν πως «επόμενες παραλαβές θα είναι και σε ατομικές συσκευασίες», χωρίς μία τέτοια δήλωση όπως του υφυπουργού Υγείας Βασίλη Κοντοζαμάνη να αποτελεί σαφή δέσμευση.

Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ο εκάστοτε φαρμακοποιός θα πρέπει, πριν τα παραδώσει στους πολίτες που τα δικαιούνται, να διαμοιράσει σε ένα ξεχωριστό σακουλάκι το κάθε τεστ, που αποτελείται από πέντε μέρη. Μία δοκιμαστική ταινία συσκευασμένη, ένα σωληνάριο με διάλυμα εκχύλισης (αντιδραστήριο), ένα σταγονομετρικό πώμα και έναν αποστηρωμένο βαμβακοφόρο στυλεό συλλογής επιχρίσματος (μπατονέτα). Οι πολυσυσκευασίες που παραδόθηκαν στα φαρμακεία έχουν 25 από τα παραπάνω, τα οποία και χρειάζεται να μοιραστούν σε ισάριθμες σακούλες, μαζί με τις οδηγίες χρήσης στα ελληνικά. Παρά τα απαξιωτικά σχόλια υπουργών και δημοσιογράφων για τους φαρμακοποιούς που είναι αναγκασμένοι να αναλάβουν την παραπάνω διαδικασία, πρόκειται για μία διαδικασία που απαιτεί προσοχή και χρόνο, ενώ οποιοσδήποτε φοιτητής φαρμακευτικής ή αντίστοιχου επιστημονικού πεδίου μπορεί να επιβεβαιώσει πως αυτό που ζητάει το υπουργείο και η κυβέρνηση από τους φαρμακοποιούς δεν αποτελεί -ας το πούμε- τον ορισμό της καλής επιστημονικής πρακτικής.

Τουλάχιστον ένας φαρμακοποιός και ένας πολίτης θα έρθουν αναγκαστικά σε επαφή με τα υλικά ενός -έστω και σχετικά απλού- εργαστηριακού ελέγχου, με τον κίνδυνο αλλοίωσης των αποτελεσμάτων να αυξάνει εκθετικά, ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στην εκάστοτε περίπτωση. Μιλάμε για απλά πράγματα που τα μαθαίνουν οι φοιτητές πριν μπουν σε ένα εργαστήριο, κανόνες και πρωτόκολλα που είναι σημαντικά για τα αποτελέσματα ενός εργαστηριακού ελέγχου, ειδικά όταν έχουν να κάνουν με προϊόντα με σημαντικό περιθώριο λάθους. Το πόσο σημαντικό περιθώριο λάθους περιλαμβάνεται έτσι κι αλλιώς στη διαδικασία το εξηγεί με απλά λόγια στο άρθρο του στο in.gr ο Βιολόγος, Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης και Διευθυντής Ερευνών στο Ολλανδικό Ινστιτούτο για τον Καρκίνο και στο Ινστιτούτο Oncode, Αναστάσης Περάκης, με πιο επικίνδυνο, το γεγονός πως οι ψευδώς αρνητικοί ασυμπτωματικοί θα κυκλοφορούν πιστεύοντας πως δεν αποτελούν απειλή για κανέναν.

Έπειτα ερχόμαστε στο πέμπτο περιεχόμενο που θα παραλάβει μέσα στο σακουλάκι ο πολίτης, τις οδηγίες χρήσης. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, στη συσκευασία που θα λαμβάνει ο πολίτης θα περιλαμβάνεται και ένα φυλλάδιο με οδηγίες στα ελληνικά. Παρά τις περί του αντιθέτου αναφορές του Αθηναϊκού Πρακτορείου που αναδημοσιεύτηκαν ευρέως, μέσα στο κουτί των 25 τεμαχίων δεν περιλαμβάνονται αντιστοίχως 25 φυλλάδια, και δη στα ελληνικά. Περιλαμβάνεται ένα αντίτυπο οδηγιών και για τα 25 τεστ, σε γλώσσες που δεν περιλαμβάνουν τα ελληνικά, όπως τα γαλλικά, τα γερμανικά, τα ολλανδικά και τα ιταλικά. Από το βράδυ της Τετάρτης, στα κοινωνικά δίκτυα αναπαρήχθησαν φωτογραφίες από τις οδηγίες που περιλαμβάνονται μέσα στην πολυσυσκευασία σε αντιπαραβολή με τις ελληνικές, με τη σύγκρισή τους να αποκαλύπτει πως οι ελληνικές οδηγίες είναι διαφορετικές από τις αλλόγλωσσες που περιλαμβάνονται στην πολυσυσκευασία.

Πράγματι, από τη σύγκριση των φυλλαδίων που έχει στην κατοχή του το TPP, το αντίτυπο που περιλαμβάνεται στο κουτί των 25 τεστ που παραδόθηκαν στα φαρμακεία, σε όλες τις γλώσσες αναφέρεται πως «Αυτό το προϊόν προορίζεται για επαγγελματική χρήση σε εργαστηριακό περιβάλλον ή στα Σημεία Ελέγχου (POC – point of care) ή για αυτό-δειγματοληψία υπό την επίβλεψη επαγγελματία υγείας». Αντιθέτως, στο μεταφρασμένο στα ελληνικά χαρτί οδηγιών αναφέρεται σαφώς πως «Το τεστ προορίζεται για αυτοδιάγνωση από τον ίδιο τον ασθενή». Αντίστοιχες είναι οι αναφορές και στην ιστοσελίδα της Roche στα αγγλικά: «This product is intended for professional use in laboratory and Point of Care environments, or self-collection under the supervision of a healthcare worker».

Η διαφορά προφανής, παρότι πρέπει να σημειωθεί πως σε μία από τις σελίδες του ελληνικού φυλλαδίου υπάρχει αναφορά «Δυνάμει ειδικής άδειας της αρμόδιας Αρχής για κατ’ εξαίρεση αυτοδιαγνωστική χρήση». Σε «κατά παρέκκλιση έγκριση διάθεσης και έναρξης χρήσης “αυτοδιαγνωστικών προϊόντων ανίχνευσης του κορωνοϊού COVID-19” για επιτακτικούς λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας» αναφέρεται πράγματι η ανακοίνωση του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων της 5ης Απριλίου. Μία άδεια που φαίνεται να έχει τις ρίζες της σε Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) του 2001, που αφορά την εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με ευρωπαϊκή οδηγία:

«Ο ΕΟΦ, ως Αρμόδια Αρχή στην Ελλάδα για τα ιατροτεχνολογικά βοηθήματα που χρησιμοποιούνται στη διάγνωση in vitro, δύναται να επιτρέπει, ύστερα από δεόντως αιτιολογημένη αίτηση, τη διάθεση στο εμπόριο και την έναρξη χρήσης εντός του εδάφους της Ελληνικής Επικράτειας, συγκεκριμένων προϊόντων, για τα οποία δεν έχουν εφαρμοστεί οι διαδικασίες που αναφέρονται στις παραγράφους 1 έως 4 του αρ.9 της άνω ΚΥΑ και η χρήση των οποίων γίνεται με σκοπό την προστασία της υγείας» (Αρ. πρωτ. 31837/5-4-2021) 

Ακόμα και εάν η παραπάνω αναφορά είναι που προορίζεται να «καλύψει» την κυκλοφορία των εν λόγω προϊόντων, το γεγονός πως ένα φαρμακευτικό προϊόν εμφανίζεται να κυκλοφορεί στη χώρα μας με παραποιημένες τις οδηγίες χρήσης, και μάλιστα σε βαθμό που να ορίζουν την αντίθετη χρήση τους, προκαλεί σοβαρά ερωτήματα. Ερωτήματα για το ενδεχόμενο αποτέλεσμα της χρήσης του και την ορθότητά του, για την ανάληψη της ευθύνης σε περίπτωση που τα αποτελέσματα μίας τόσο διαδεδομένης χρήσης για τρεις μήνες, όπως ορίζει η ανακοίνωση, αλλά και για την δυνατότητα ενός οργανισμού όπως ο ΕΟΦ να δίνει ειδική άδεια σε μία τόσο εξώφθαλμη «πλαστογράφηση» φαρμακευτικού εντύπου οδηγιών, αλλάζοντάς τες ουσιαστικά. Ερωτήματα που θα πρέπει να απαντηθούν, τόσο από τις αρμόδιες αρχές, όσο και από την Δικαιοσύνη που σίγουρα θα χρειαστεί να διερευνήσει την υπόθεση.

Ωστόσο, μέσα στο κουτί των 25 τεστ, εκτός από όλα τα παραπάνω, ένας φαρμακοποιός θα βρει δύο ακόμα εξαρτήματα τα οποία αφενός του μένουν «στο χέρι», και αφετέρου, επιβεβαιώνουν ακόμα περισσότερο πως έχουμε δεν έχουμε να κάνουμε με τεστ αυτοδιάγνωσης, παρά το γεγονός πως το γράφει το χαρτί των ελληνικών οδηγιών. Μέσα στην πολυσυσκευασία λοιπόν, θα βρει κανείς και δύο εξαρτήματα που γράφουν «positive» και «negative», που είναι δύο επιπλέον στυλεοί ελέγχου και χρησιμοποιούνται ως «τυφλό δείγμα», για τον ποιοτικό έλεγχο της ορθής λειτουργίας του υπόλοιπου εξοπλισμού. Μία ακόμα απόδειξη πως τα 25 τεμάχια προορίζονται για χρήση από κάποιον ειδικό, διαφορετικά θα υπήρχαν ακόμα 25 θετικοί και 25 αρνητικοί στυλεοί ελέγχου, ώστε να λάβουν όλοι οι πολίτες τα απαραίτητα εξαρτήματα για να ελέγξουν τον εξοπλισμό τους. (Περισσότερα εξηγούν τα ελληνικά Hoaxes σε σχετικό τους άρθρο, την περίοδο που μία συσκευασία 25 τεμαχίων ενός σετ εξοπλισμού για διαγνωστικό τεστ αντιγόνου θεωρούνταν ακόμα εργαστηριακός έλεγχος, και όχι αυτοέλεγχος).

«Φυσικά εγώ προσωπικά θεωρώ ότι είναι απαράδεκτο να γίνει διαγωνισμός με εταιρείες που λειτουργούν έτσι. Δεν είναι δυνατόν! […] Και φυσικά θεωρώ ότι δεν θα πρέπει να επιτραπεί να μπουν στο διαγωνισμό εταιρείες που δεν έχουν ατομικές συσκευασίες» δήλωσε μεταξύ άλλων στο iatropedia.gr ο πρόεδρος του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου, Απόστολος Βαλτάς, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες του TPP, όταν οι φαρμακοποιοί ζήτησαν από κυβερνητικούς παράγοντες την επιστροφή των προβληματικών προϊόντων και την αντικατάστασή τους, έλαβαν ειρωνικά γέλια και την απάντηση πως δεν υπάρχει χρόνος για κάτι τέτοιο. Σημειώνεται δε πως της διαδικασίας προμήθειας σε μαθητές και καθηγητών του Λυκείου με τα συγκεκριμένα προϊόντα έχουν εξαιρεθεί οι μαθητές των Εσπερινών Λυκείων, με την διαδικασία που περιέγραψε ο γενικός γραμματέας Συντονισμού, Θανάσης Κοντογεώργης να προβλέπει για τους Διευθυντές έναν επικίνδυνο «ρόλο» φαρμακοποιού.

Ποιο Σκόιλ Ελικικού;

Με απλά λόγια, η κυβέρνηση παρέχει δωρεάν στους πολίτες ένα τεστ το οποίο χαρακτηρίζει «αυτοδιαγνωστικό» με ειδική τρίμηνη άδεια από τον ΕΟΦ, παρότι τα χαρακτηριστικά του είναι ξεκάθαρα ενός τεστ που απαιτεί επαγγελματική χρήση σε εργαστηριακό περιβάλλον, και ταυτόχρονα ζητά από τους φαρμακοποιούς να μεσολαβήσουν στη διανομή του, καλώντας τους να εφαρμόσουν αντιεπιστημονικές μεθόδους και να δώσουν στους πελάτες τους ένα προϊόν που είναι γνωστό εξαρχής πως θα έχει σοβαρά αμφιλεγόμενα αποτελέσματα. Στη μεγάλη εικόνα θα πρέπει να προσθέσει κανείς και το ζήτημα διαχείρισης και απόρριψης των αποβλήτων, καθώς η οικιακή χρήση των τεστ εγκυμονεί επιπλέον κινδύνους. Σε μία συγκυρία που θέλει όλο και περισσότερους τομείς της κοινωνίας να ανοίγουν υπό το βάρος ενός αμφίβολου και επικίνδυνου στόχου για τον τουρισμό, η κυβέρνηση μοιράζει τα παραπάνω προϊόντα, δίνοντας στον κόσμο μία αίσθηση ασφάλειας που είναι τουλάχιστον εξαιρετικά επισφαλής, έως και πλαστή.

Πράγματι, το σκάνδαλο του «Σκόιλ Ελικικού» ωχριά μπροστά στη σημερινή υπόθεση, όχι μόνο γιατί ο βαθμός ηθικής διασάλευσης είναι μεγαλύτερος από αυτόν που απαιτούσε η κυβέρνηση πριν έναν χρόνο από δεκάδες χιλιάδες δικαιούχους της υποστήριξης των 600 ευρώ. Αλλά γιατί σήμερα, ο αντίκτυπος αυτής της διαδικασίας θα φανεί σε μία ενδεχόμενη αύξηση της διασποράς του ιού, με ότι αυτό συνεπάγεται για τους επιδημιολογικούς κινδύνους για την κοινωνία. Και εάν για το Σκοιλ Ελικικού της τηλεκατάρτισης ήταν ξεκάθαρο πως η κυβέρνηση επιχειρούσε να δωρίσει μερικές δεκάδες εκατ. ευρώ σε φιλικές τσέπες (τα αγαπημένα της Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης), οι διαδικασίες επιλογής των εταιρειών που θα προμηθεύσουν με τα επίμαχα τεστ σήμερα προκύπτουν τουλάχιστον θολές και όζουσες.

Υπενθυμίζεται πως ήταν 19 Μαρτίου όταν ο Άκης Σκέρτσος ανακοίνωσε τα δωρεάν τεστ στον πληθυσμό, ήταν βράδυ της παραμονής της 25ης Μαρτίου όταν δημοσιεύτηκε η προκήρυξη του διαγωνισμού της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας στη Διαύγεια, και τρεις ημέρες μετά είχαν ήδη υποβάλλει προσφορές 31 εταιρείες. Η αφελώς άστοχη κριτική της αξιωματικής αντιπολίτευσης με τις κορώνες για τη Siemenes δεν αρκεί για να άρει οποιαδήποτε αμφιβολία προκύπτει από τον διαγωνισμό, ούτε και από τις εταιρείες που τελικά επελέγησαν. Τουναντίον. Πρόκειται για έναν… rapid διαγωνισμό για 10 εκατ. τεστ, με διαθέσιμη δαπάνη 40 εκατ. ευρώ, γεγονός που σημαίνει πως για να φτάσει η κυβέρνηση τον «στόχο» του ενός τεστ την εβδομάδα ανά πολίτη, θα πρέπει να επαναλάβει τον ίδιο διαγωνισμό άλλες τρεις φορές μέσα σε διάστημα ενός μήνα.

Εκτός της Roche που ανέλαβε την προμήθεια με 1,9 εκατ. τεστ, μέρος του έργου πήραν οι εταιρείες Ξενοφών Γερμανός για 2,5 εκατ. τεστ, η εταιρεία Αnats για 1 εκατ. τεστ), η Swiss Med για 3 εκατ. τεστ και η Marvifarm για ακόμα 1 εκατ. τεστ. Όπως γράφει ο Κώστας Ζαφειρόπουλος στο ρεπορτάζ του στην Εφημερίδα των Συντακτών, πλην της Roche που είναι παραγωγός και παραδίδει το δικό της τεστ, οι υπόλοιπες εταιρείες είναι απλώς διανομείς. Με εξαίρεση και την Anats, δεν έχουν σχέση με τον ιατροδιαγνωστικό χώρο, παρότι οι τιμές των προσφορών τους κυμαίνονται μεταξύ 2,29 ευρώ και 4 ευρώ ανά τεμάχιο. Μάλιστα, για μία από αυτές αναφέρεται πως έχει αποκλειστεί από τις τράπεζες και άλλους φορείς ως ύποπτη εταιρεία με την οποία δεν πρέπει να γίνονται συναλλαγές. Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, η Swiss Med φέρεται να συνδέεται με την εταιρεία Armani Swiss συμφερόντων Καρυπίδη, με την πρώτη και τις υπόλοιπες εταιρείες πλην της Roche να διαθέτουν το προϊόν (τεστ) Joybio, που είναι το ίδιο που προσέφερε η δεύτερη στον διαγωνισμό της Περιφέρειας Αττικής στην τιμή των 9 ευρώ ανά τεμάχιο, αντί της έως και τέσσερις φορές μικρότερης τιμής στον σημερινό διαγωνισμό.

Περισσότερο φως στην περίπτωση της Swiss Med ρίχνει με αποκαλυπτικό της ρεπορτάζ η Ελίζα Τριανταφύλλου στο insidestory.gr, περιγράφοντας πως πρόκειται για μία εταιρεία που συστάθηκε μόλις τον περασμένο Σεπτέμβριο στην Αθήνα και με κεφάλαιο το ευτελές -για τέτοιες δουλειές- ποσό των 30.000 ευρώ. Όπως περιγράφει, η εταιρεία έχει στους μόλις επτά μήνες λειτουργίας της δύο μεγάλες συμβάσεις, μία η σημερινή αξίας 10,08 εκατ. ευρώ, και μία για προμήθεια τεστ στον ΕΟΔΥ, αξίας 10,14 εκατ. ευρώ. Δίνοντας αναλυτικές πληροφορίες για το ιδιοκτησιακό της εταιρείας, από το δημοσίευμα προκύπτουν τρεις εταίροι. Πρόκειται για δύο αδέρφια που κρατούν το 85%, Δημήτρης και Ελένη Πιπερίδου (45% και 40% αντίστοιχα), καθώς και η Ελένη Ιωάννα Καλλία που αναφέρεται ως συνιδιοκτήτρια φαρμακείου στο Χολαργό, με το υπόλοιπο 15%. Από την ενδιαφέρουσα έρευνα προκύπτει πως ο πατέρας των δύο αδερφών, Παύλος Πιπερίδης, έχει στο παρελθόν πλούσια επιχειρηματική δράση, η οποία τον άφησε με χρέη άνω των 5,5 εκατ. ευρώ στο Δημόσιο. Η έρευνα αξίζει να διαβαστεί αναλυτικά, ενώ εντύπωση προκαλούν οι συσχετισμοί που σκιαγραφώνται με εταιρείες συμφερόντων του Φίλιππου Βρυώνη.

«Πέρυσι είχαμε το “σκοιλ ελικικου”. Ποτέ ξανά» έγραψε σε ένα πρόσφατο πόνημά του για την «Ελλάδα 2.0» ο επικεφαλής του οικονομικού γραφείου του πρωθυπουργού, Άλεξ Πατέλης, με αφορμή προφανώς τα σχέδια της κυβέρνησης για τα προγράμματα κατάρτισης, και όχι αναφορικά με το γεγονός πως τελικά κανένας δεν ανέλαβε την ευθύνη για εκείνο το φιάσκο. Το γεγονός πως την Πέμπτη έκαναν το γύρω του διαδικτύου φωτογραφίες από κάποιες εικόνες της πλατφόρμας που δηλώνουν οι φαρμακοποιοί τον ΑΜΚΑ των πολιτών που παραλαμβάνουν το τεστ μπορεί να έφερε θύμισες του «Σκοιλ Ελικικου», όμως τα κοινά των δύο περιπτώσεων εξαντλούνται στο γεγονός πως σχεδόν σαν σήμερα γελούσαμε πικρά με την «πιο ντροπιαστική στιγμή της κυβέρνησης Μητσοτάκη» μέχρι τον περσινό Απρίλιο, καθώς και στην έτερη «σύμπτωση», πως και σήμερα, δεκάδες εκατομμύρια ευρώ κατευθύνονται σε λίγες και εκλεκτές τσέπες. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί πως σε αντίθεση με τα περσινά, σήμερα βρισκόμαστε μπροστά σε μία υπόθεση που ευθέως απειλεί τη δημόσια υγεία και δημιουργεί από ανασφάλεια έως ένα ψευδές και επικίνδυνο αίσθημα ασφάλειας στους πολίτες.

Τα ουσιαστικά προβλήματα αξιοπιστίας όλης αυτής της διαδικασίας στην οποία αναμένεται να μπει η ελληνική κοινωνία τις επόμενες ημέρες έχουν περιγράψει με αναλυτικές τους ανακοινώσεις και δηλώσεις φορείς όπως ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος, ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Αθήνας και άλλοι αντίστοιχοι σύλλογοι ανά την επικράτεια, ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος και άλλοι αντίστοιχοι, η Ελληνική Εταιρεία Ιατρικής Βιοπαθολογίας / Εργαστηριακής Ιατρικής και πλήθος άλλων, καθώς ακόμα σύσσωμα τα κόμματα της αντιπολίτευσης. ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ, ΚΚΕ, ΜέΡΑ25 και κόμματα της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς κατηγορούν την κυβέρνηση πως το μόνο που κάνει είναι να αυξάνει το εύρος της ατομικής ευθύνης των πολιτών, την ώρα που απορρίπτει το αίτημα για ανάληψη των πολιτικών της ευθυνών.

Η πρόσβαση των πολιτών σε δωρεάν και μαζικούς διαγνωστικούς ελέγχους για όλους τους πολίτες εδώ και 14 μήνες που η πανδημία ταλανίζει την καθημερινότητά μας ήταν και απαραίτητη και δυνατή. Απαραίτητη, ώστε να δύναται να περιορίσει την ακούσια διασπορά, και δυνατή, αφού από πολύ νωρίς, σύσσωμες οι ιδιωτικές κλινικές έσπευσαν να εγκαταστήσουν ειδικά isobox στους εξωτερικούς τους χώρους ώστε να πουλάνε υπηρεσίες testing σε όσους είχαν τη δυνατότητα να το πληρώσουν. Σε συνδυασμό με την αρτηριοσκληρωμένη λειτουργία των πολυδιαφημισμένων κινητών μονάδων του ΕΟΔΥ και τους παραγοντίστικους μηχανισμούς προσωπικής προβολής όπως οι κινητές ομάδες ελέγχου του περιφερειάρχη Αττικής Γιώργου Πατούλη, όλα τα παραπάνω έδωσαν το αποτέλεσμα της επιδημιολογικής επιτήρησης και της ακόμα πιο σοκαριστικά χαμηλοβλεπούσας ιχνηλάτησης που παρακολουθούμε με κομμένη την ανάσα όλοι σήμερα.

Με πέντε και πλέον μήνες από την ημέρα που η χώρα και οι ελευθερίες των πολιτών μπήκαν ξανά σε καθεστώς lockdown, 8.000 και πλέον νεκρούς και ημερήσιες θανάτους «σταθεροποιημένες» επάνω από τους 70, γονατισμένα νοσοκομεία και θανατηφόρα αναμονή για ένα κρεββάτι στις πάνω από 775 κατειλημμένες ΜΕΘ, και με μία διασπορά που κινείται πάνω από τα 2.000 ημερήσια κρούσματα για πάνω από έναν μήνα, με τις τελευταίες εβδομάδες πάνω και από τα 3.000. Ποιος θα αναλάβει την ευθύνη εάν τα σχέδια της κυβέρνησης αποτύχουν και επιβεβαιωθούν έστω οι πιο μετριοπαθείς φόβοι που κατατίθενται;

ΥΓ. Όπως προαναφέρθηκε, τα όσα περιγράφονται στο άρθρο ακούστηκαν το πρωί της Πέμπτης σε τηλεοπτικό κανάλι πανελλαδικής εμβέλειας, από τον πρόεδρο του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής, Κωνσταντίνο Λουράντο. Παρόλα αυτά, δεν αναπαρήχθησαν από καμία ιστοσελίδα και κανένα τηλεοπτικό κανάλι. Το σχόλιο του Γ. Παπαδάκη, αφού τον είχε αποχαιρετήσει, ίσως να εξηγεί γιατί:

«Δεν το επηρεάζει πάντως. Γιατί η επισήμανση που έκανες και σωστά την έκανες (σ.σ. στον δημοσιογράφο που ρώτησε για τις οδηγίες) είναι επειδή οι οδηγίες είναι σε όλες τις γλώσσες. Ενώ στα αγγλικά ή στα γαλλικά αναφέρεται ότι δεν είναι για αυτοδιάγνωση, για να το κάνουμε μόνοι μας δηλαδή, στα ελληνικά λέει ότι μπορείς να το κάνεις μόνος σου στο σπίτι. Και όχι μόνο αυτό, λέει “κατ’ εξαίρεσην”. Προφανώς, εεε, διαπιστώθηκε από επιστημονική επιτροπή ότι τα αποτελέσματα θα είναι τα ίδια. Και επειδή δημιουργήθηκε μια σύγχυση για rapid, self και τα λοιπά, μην τον μπερδέψουμε τον κόσμο. Από τη στιγμή που κι ο κύριος Λουράντος λέει ότι δεν επηρεάζεται το τελικό αποτελέσματα, δεν πρέπει να μας ανησυχεί. Απλά, δεν μπαίνει πολύ μέσα. Επειδή εγώ το έκανα, και έχω κάνει και rapid test».

Από ελέγχους, αρκεί αυτός που έκανε ο Γ. Παπαδάκης;